Autorzy

(tłumaczenie)
Anna Rucińska (Vivasvan 2014)
(digitalizacja i zamieszczenie na stronie)
Andrzej Babkiewicz

Źródło tekstu sanskryckiego: GRETIL
Opublikowane za zgodą wydawnictwa (indika 2025).

रामायणम्

Rāmāyaṇa

1. Księga dzieciństwa (bāla-kāṇḍa)

1.5 Opis miasta Ajodhji

Streszczenie rozdziału:

  • Opis Ajodhji.

sarvāpūrvam iyaṃ yeṣām āsīt kṛtsnā vasuṃdharā
prajāpatim upādāya nṛpāṇāṃ jayaśālinām ||1.5.1
yeṣāṃ sa sagaro nāma sāgaro yena khānitaḥ
ṣaṣṭiḥ putrasahasrāṇi yaṃ yāntaṃ paryavārayan ||1.5.2
ikṣvākūṇām idaṃ teṣāṃ rājñāṃ vaṃśe mahātmanām
mahad utpannam ākhyānaṃ rāmāyaṇam iti śrutam ||1.5.3
tad idaṃ vartayiṣyāmi sarvaṃ nikhilam āditaḥ
dharmakāmārthasahitaṃ śrotavyam anasūyayā ||1.5.4
kosalo nāma muditaḥ sphīto janapado mahān
niviṣṭaḥ sarayūtīre prabhūtadhanadhānyavān ||1.5.5
ayodhyā nāma nagarī tatrāsīl lokaviśrutā
manunā mānavendreṇa yā purī nirmitā svayam ||1.5.6
āyatā daśa ca dve ca yojanāni mahāpurī
śrīmatī trīṇi vistīrṇā suvibhaktamahāpathā ||1.5.7
rājamārgeṇa mahatā suvibhaktena śobhitā
muktapuṣpāvakīrṇena jalasiktena nityaśaḥ ||1.5.8
tāṃ tu rājā daśaratho mahārāṣṭravivardhanaḥ
purīm āvāsayām āsa divi devapatir yathā ||1.5.9
kapāṭatoraṇavatīṃ suvibhaktāntarāpaṇām
sarvayantrāyudhavatīm upetāṃ sarvaśilpibhiḥ ||1.5.10
sūtamāgadhasaṃbādhāṃ śrīmatīm atulaprabhām
uccāṭṭāladhvajavatīṃ śataghnīśatasaṃkulām ||1.5.11
vadhūnāṭakasaṅghaiś ca saṃyuktāṃ sarvataḥ purīm
udyānāmravaṇopetāṃ mahatīṃ sālamekhalām ||1.5.12
durgagambhīraparikhāṃ durgām anyair durāsadām
vājivāraṇasaṃpūrṇāṃ gobhir uṣṭraiḥ kharais tathā ||1.5.13
sāmantarājasaṅghaiś ca balikarmabhir āvṛtām
nānādeśanivāsaiś ca vaṇigbhir upaśobhitām ||1.5.14
prasādai ratnavikṛtaiḥ parvatair upaśobhitām
kūṭāgāraiś ca saṃpūrṇām indrasyevāmarāvatīm ||1.5.15
citrām aṣṭāpadākārāṃ varanārīgaṇair yutām
sarvaratnasamākīrṇāṃ vimānagṛhaśobhitām ||1.5.16
gṛhagāḍhām avicchidrāṃ samabhūmau niveśitām
śālitaṇḍulasaṃpūrṇām ikṣukāṇḍarasodakām ||1.5.17
dundubhībhir mṛdaṅgaiś ca vīṇābhiḥ paṇavais tathā
nāditāṃ bhṛśam atyarthaṃ pṛthivyāṃ tām anuttamām ||1.5.18
vimānam iva siddhānāṃ tapasādhigataṃ divi
suniveśitaveśmāntāṃ narottamasamāvṛtām ||1.5.19
ye ca bāṇair na vidhyanti viviktam aparāparam
śabdavedhyaṃ ca vitataṃ laghuhastā viśāradāḥ ||1.5.20
siṃhavyāghravarāhāṇāṃ mattānāṃ nadatāṃ vane
hantāro niśitaiḥ śastrair balād bāhubalair api ||1.5.21
tādṛśānāṃ sahasrais tām abhipūrṇāṃ mahārathaiḥ
purīm āvāsayām āsa rājā daśarathas tadā ||1.5.22
tām agnimadbhir guṇavadbhir āvṛtāṃ
dvijottamair vedaṣaḍaṅgapāragaiḥ
sahasradaiḥ satyaratair mahātmabhir
maharṣikalpair ṛṣibhiś ca kevalaiḥ ||1.5.23

Królowie, co niepodzielnie władali całą tą ziemią,
Począwszy od Wajwaswaty[1], słynęli jako zwycięzcy.
Z nich się wywodził Sagara, który ocean wykopał,
Któremu towarzyszyło sześćdziesiąt tysięcy synów.
W rodzie tych wzniosłych monarchów z dynastii sławnej Ikszwaku
Powstała wielka opowieść, co Ramajaną jest zwana.
I właśnie ją od początku do końca całą wyłożę,
Dla dharmy, miłości, mienia[2] – słuchajcie wszyscy nabożnie!
Na brzegu rzeki Saraju leżała wielka, bogata,
Szczęśliwa i urodzajna kraina zwana Kosalą. 5
Było tam miasto Ajodhja, sławne we wszystkich trzech światach,
Które zbudował był niegdyś sam Manu[3], syn Wiwaswana.
Wielkie to miasto na jodżan dwanaście się rozciągało,
O długich na trzy jodżany pięknych i prostych ulicach
I z wielkim traktem królewskim, jasnym, szerokim i prostym,
Wciąż kwieciem posypywanym i polewanym wciąż wodą.
Władzę sprawował w tym mieście o rozkwit królestwa dbały
Potężny król Dasiaratha, jak w niebie Indra wspaniały.
W tym mieście bram i portali, bazarów kształtu pięknego,
Zbrojnym w miotacze, broń wszelką – dzido rąk mistrzów wszechrzemiosł, 10
Z mnóstwem śpiewaków, minstreli, przepychu pełnym, bogatym,
O stromych basztach z flagami, chronionym setkami broni,
W tym mieście tańczących dziewcząt, mieście kwitnących ogrodów,
Przybranym w mangowe gaje, sznurem drzew sial[4] opasanym,
Z fosą głęboką i twierdzą dla wrogów nie do zdobycia,
Pełnym rumaków i słoni, mułów, bawołów, wielbłądów,
Gdzie ciągną lenni książęta z sąsiednich ziem z daninami,
Mieni się barwny tłum kupców przybyłych z odległych krain,
W mieście w gór strojnym łańcuchy, pełnym perłowych pałaców
I domów rozkoszy niczym gród Indry, Amarawati[5], 15
Mieniącym się blaskiem złota i kobiet przecudnych pełnym,
Usłanym wprost klejnotami, lśniącym budowli przepychem,
O domach stojących gęsto i równo, mocnych i trwałych,
Obfitującym w ryż, ziarno i wodę słodką jak trzcina,
Rozbrzmiewającym głosami kotłów, bębenków i lutni,
W mieście, którego świetności nic nie przewyższa na ziemi!
Jak napowietrzny wóz siddhów[6] ascezą niesiony w niebo,
W tak pięknych domach mieszkali tam najwspanialsi wśród ludzi.
I byli tam strzelcy świetni, co nigdy nie wypuszczali
Swych strzał w samotnych, bezbronnych, ukrytych, uciekających. 20
Las rykiem rozbrzmiewał słoni, pełen lwów, dzików, tygrysów –
Łowcy je kładli strzałami, a nawet siłą swych ramion.
W takim to mieście, zasobnym w tysiące wielkich rydwanów,
Panował był w owym czasie potężny król Dasiaratha –
W tym mieście pełnym najlepszych braminów,
wzniosłych zalet, znawców wedangi i Wedy,
Pełnym ludzi prawych, dawców szczodrych darów,
kapłanów i mędrców równych wielkim wieszczom!

***

[1] Manu, syna Wiwaswana (Słońca)

[2] dharma, miłość i dobrobyt materialny – trzy cele ludzkiego życia

[3] Manu – pierwszy władca ludzi

[4] drzewo sial – Shorea robusta

[5] Amarawati – niebiańska stolica króla bogów, Indry, słynąca z przepychu

[6] siddhowie – półboskie istoty obdarzone cudownymi mocami