9.8. Opowieść o wydarzeniach

Sańdźaja rzekł:
1 I toczyła się ta straszna bitwa Kurów i Sryńdźajów,
strach niosąca, Indro królów, jak bój bogów i asurów.

2 Ludzie, wozy, tłumy słoni, jeźdźców i koni tysiące
w śmiałym i gorliwym marszu kroczyły naprzeciw siebie.

3 Słychać było głośne ryki słoni o straszliwych kształtach
w biegu, jak ryk chmur deszczowych na niebiosach w czasie burzy.

4 Rydwannicy z rydwanami padali w ataku słoni,
innych mężów rozpraszały te zwierzęta, pędząc w szale.

5 Wyćwiczeni rydwannicy dzięki strzałom swym, Bharato,
na świat tamten posyłali konie i stóp słoni stróżów*.

6 Wyćwiczeni jeźdźcy, królu, krążąc wokół rydwanników,
zabijali ich, ciskając kopie, włócznie oraz strzały.

7 Niektórzy łucznicy z dala od wspaniałych rydwanników
w jednego miotali liczni, aby posłać go w zaświaty.

8 Jedni, otaczając słonia, inni najwspanialszych wojów,
zabijali najlepszego, pędząc z krzykiem rydwannicy.

9 Również słonie ze stron wielu okrążały rydwannika,
zabijały go, gdy w gniewie miotał liczne strzały, władco.

10 Słoń na słonia napadając, rydwannik na rydwannika,
wszędzie bili się w tej bitwie na włócznie, oszczepy, strzały.

11 Widziano pośrodku bitwy konie, słonie i rydwany,
które miażdżyły piechurów i czyniły wielki zamęt.

12 Konie zdobne w piękne grzywy gnały wokół jak łabędzie
na nizinie Himalajów, gotowe, by pożreć ziemię.

13 Śladami tych końskich kopyt przystrojona ziemia, panie,
była piękna jak kobieta zdobiona w paznokci ślady*.

14 Od stukotu końskich kopyt, od obręczy wozów brzęków,
od piechurów marszu huku, od hałasu ryku słoni,

15 od muzyki instrumentów i od tonów konch, Bharato,
ziemia rozbrzmiewała jakby dźwiękami burzowych grzmotów.

16 Z powodu promienistości brzęczących łuków, płonących
mieczy i opancerzenia, niczego nie poznawano.

17 Wiele odcinanych ramion niczym trąby wielkich słoni
wiło się, podskakiwało, czyniło straszliwy zamęt.

18 Słychać było, wielki królu, dźwięk na ziemię spadających
głów, jak gdyby to owoce z drzew palmowych opadały.

19 Głowami, które spadały, pełnymi od krwi wilgoci,
lśni się ziemia jak złotymi lotosami w ich sezonie.

20 Gdy z głów pełnych ran, bez życia, oczy wypadały, królu,
ziemia była rozświetlona jak gdyby lotosów pełna.

21 Z odciętymi ramionami sandałem namaszczonymi,
z drogimi bransoletami, ziemia lśni się, Indro królów,
jakby od insygniów Śakry.

22 W wielkiej wojnie pole bitwy pełne było porąbanych
ud Indrów wśród wojowników, podobnych słoniowym trąbom.

23 Ów las wojsk, gdzie się mieszały setki ciał bez głów, błyszczące
parasole, końskie grzywy, jaśniał jak las pełen kwiatów.

24 Wojownicy krwią zmazani, którzy gnali tam bez strachu,
byli jak kinśuki*, drzewa ukwiecone na czerwono.

25 Widać było tam też słonie od strzał i oszczepów ranne,
padające w różnych miejscach, niczym rozproszone chmury.

26 Armię słoni, wielki królu, niszczoną przez wielkich duchem,
rozpędzano w różne strony, jakby chmury wiatr rozpraszał.

27 Słonie te do chmur podobne na ziemię padały wszędzie
jakby góry roztrzaskane piorunem u kresu świata.

28 Liczne konie wraz z jeźdźcami, gdy na ziemię już upadły
to tu, to tam, wyglądały jak gdyby to były góry.

29 Powstała na polu bitwy płynąca w zaświaty rzeka,
wodą była krew, wirami rydwany, drzewami flagi,
a piaskowym żwirem kości,

30 ramiona to krokodyle, łuki były nurtem rzeki,
słonie głazami, a konie kamieniami, tłuszcz, szpik kostny
były bagnem, parasole to łabędzie, a maczugi
stanowiły spławne tratwy.

31 Zbrojami i turbanami pokryta, za drzewa mając
piękne flagi, przepełniona kołami, trójflagowymi
rydwanami i masztami,

32 wiła się ta sroga rzeka herosom niosąca radość,
strach tchórzliwym wojownikom, pełna Kurów i Sryńdźajów.

33 Płynęli tą straszną rzeką wiodącą do świata przodków
łodziami, tratwami woje, ramiona ich jak maczugi.

34 Gdy toczyła się ta bitwa niemająca granic, panie,
na cztery formacje*, straszna, jak ta bogów i asurów,

35 jedni krewnych swych wzywali wszędzie, niszczycielu wrogów,
przez krewnych wzywani inni, choć w strachu, nie uciekali.

36 Więc gdy niemająca granic, sroga się toczyła bitwa,
Ardźuna i Bhimasena omamiali swoich wrogów.

37 Wielka armia twoja, władco, druzgotana to tu, to tam,
była omamiona niczym dama zamroczona winem.

38 Omamiając tam tę armię, Bhima i Zdobywca Skarbu*
mocno w konchy swe zadęli i lwi ryk wydali z siebie.

39 Słysząc te okrzyki głośne, Dhrysztadjumna i Śikhandin,
krocząc za Prawości Królem, natarli na króla Madrów.

40 Dostrzegliśmy coś cudnego tam, choć i strasznego, panie,
gdy żołnierze zjednoczeni w oddziałach walczyli z Śalją.

41 Gwałtowni synowie Madri, łucznicy pijani bitwą
w pośpiechu atakowali pragnąc pobić twoją armię.

42 Uciekała zatem armia twoja, byku wśród Bharatów,
spychana strzałami zewsząd przez Pandawów triumfujących.

43 Mordowane były wojska te na oczach twoich synów,
w różne strony uciekały gnane przez łuczników mocnych.
„Ach, och!” – wielki lament powstał wśród żołnierzy twych, Bharato.

44 Wielcy duchem, choć ścigani, pragnący zwycięstwa w bitwie
kszatrijowie, krzycząc: „stój, stój!”, zagrzewali się wzajemnie;
lecz twe wojska uciekały, rozbijane przez Pandawów.

45 Porzucając w bitwie druhów, synów, braci, nawet dziadów,
braci matek i siostrzeńców, krewnych i powinowatych,

46 popędzając konie, słonie, usiłując się ratować,
gnali wszędzie wojownicy twoi, byku wśród Bharatów.