9.57. Powalenie Durjodhany

Sańdźaja rzekł:
1 Widząc, jak szaleje walka tych dwóch najprzedniejszych z Kurów,
do świetnego Wasudewy przemówił Ardźuna wówczas:

2 „Kto jest twoim zdaniem, panie, lepszy w walce tych dwóch mężów,
kto ma wybitniejsze cechy, powiedz, Wstrząsający Ludźmi!”.

Wasudewa rzekł:
3 Obaj wykształcenie mają równe, Bhima jest silniejszy,
lecz treningów więcej podjął Dhartarasztra niż Wilczobrzuch.

4 Bhimasena nie zwycięży, jeśli będzie walczył prawo,
tylko walcząc nieuczciwie, może zabić Sujodhanę.

5 Podstęp dał zwycięstwo bogom z asurami, tak mawiają,
Wiroćanę też podstępem pobił Śakra, przyjacielu,
podstępem Zabójca Bali pozbawił świetności Wrytrę*.

6 Gdy gra w kości miała miejsce, Bhima przyrzekł, Dhanańdźajo,
że maczugą podczas walki strzaska Sujodhanie uda.

7 Niech zatem dręczyciel wrogów dochowa przysięgi swojej
i niech podstępnego króla sam podstępem swym pokona.

8 Jeśli zda się na swą siłę i uczciwie będzie walczył,
to w niepewnym położeniu znajdzie się król Judhiszthira.

9 Znów, Pandawo, mówię o tym i wysłuchaj mnie uważnie,
znów niepokój nas ogarnął, błąd popełnił Król Prawości.

10 Wielkiego dokonał dzieła, niszcząc Bhiszmę i Kaurawów,
zwycięstwo i chwałę zdobył, dotarł do wrogości kresu;
jednak choć zwycięstwo zyskał, znów wątpliwość się pojawia.

11 To głupota jest ogromna, Pandawo, Prawości Króla,
że zależy cała wojna od zwycięstwa w jednym starciu;
Sujodhana, zręczny heros, znalazł sobie jedną ścieżkę.

12 Słyszałem, jak recytował Uśanas* pradawną strofę,
posłuchaj mej recytacji, prawdziwego jej przesłania:

13 „Trzeba strzec się resztki wrogów pokonanych, lecz żyć chcących,
gdy wracają, żeby walczyć – ci cel jeden tylko mają”.

14 Sujodhana przegrał wojnę, stracił wojsko, był w jeziorze,
pobity chciał iść do lasu bez nadziei na zwycięstwo.

15 Któż rozumny w sprawach wojny wezwałby go znów do walki?
Sujodhana, choć pobity, może zabrać wam królestwo!

16 Przecież on przez lat trzynaście solidnie z maczugą ćwiczył,
teraz skacze w górę, na bok, pragnąc zabić Bhimasenę.

17 Jeśli więc wielkoramienny nie zabije go nieprawo,
wówczas ów syn Dhrytarasztry, Kaurawa, zostanie królem.

18 Wysłuchał Zdobywca Skarbu Keśawy wielkiego duchem
i kiedy nań spojrzał Bhima, ręką udo swe uderzył.

19 Bhima, znak ten zrozumiawszy, szedł z maczugą w różne strony
tocząc kręgi rozmaite, krocząc w jedną, drugą stronę.

20 Krąg zataczał w prawo, w lewo, zaraz też zygzakiem kroczył,
to tu, to tam szedł syn Pandu, jakby chciał omamić wroga.

21 Ale także twój potomek biegły w starciu na maczugi
kroczył lekko, w różne strony, pragnąc zabić Bhimasenę.

22 W ruch wprawili dwie maczugi straszne, sandałem, żywicą
natarte, chcąc kresu waśni jak dwóch wściekłych bogów śmierci.

23 Dwa pragnące siebie zabić mężne byki pośród mężów
walczyły jak dwóch Garudów w sporze o jednego węża*.

24 Kiedy rozmaite kręgi zataczali król i Bhima,
ich maczugi się zderzały, wzbudzając ogniste iskry.

25 Obaj silni wojownicy równo w siebie bili w starciu,
byli jak dwa oceany, które sztorm w ruch wprawia, królu.

26 Gdy jednako w siebie bili jak dwa szalejące słonie,
od uderzeń maczug powstał głośny huk jakby od grzmotów.

27 Podczas walki tej okrutnej, prowadzonej intensywnie,
obaj czuli już zmęczenie bojem, dwaj zwycięzcy wrogów.

28 Obaj chwilę odpoczęli, po czym znów pogromcy wrogów
natarli na siebie wściekle, wziąwszy dwie maczugi wielkie.

29 Walka tych dwóch wojów była straszna, niepohamowana,
gdy zderzały się maczugi siekących się, Indro królów.

30 Z wysiłkiem na siebie pędząc, z dzikimi oczami byków,
bili jeden mąż drugiego w błocie jakby dwa bawoły.

31 Obaj byli poranieni, ciała mieli krwią zbryzgane,
byli jak na Himalaji kwitnące kinśuki drzewa.

32 Partha słabość swą udawał, chociaż z lekka się uśmiechał,
wówczas Durjodhana śmiało, z siłą go zaatakował.

33 A przemyślny Wilczobrzuchy, dostrzegając jak naciera,
cisnął w niego swą maczugą mocno, z wielką zaciekłością.

34 Twój syn jednak, panie ludów, spostrzegł w porę to ciśnięcie,
uchylił się, a maczuga bez skutku na ziemię spadła.

35 Gdy uniknął tego ciosu syn twój – najlepszy z Kaurawów,
z zapałem uderzył wówczas Bhimasenę swą maczugą.

36 Temu krew się z ran wylała i, choć siłę miał niezmierną,
od mocnego uderzenia cały był oszołomiony.

37 Durjodhana wnet to poznał, że Pandawę ranił w walce,
lecz choć mocno ranny, Bhima dzielnie trzymał się na nogach.

38 Syn twój myślał, że gdy stoi, sam chce wyprowadzić atak
i dlatego zaraz potem nie podjął ataku swego.

39 Chwilę odpoczywał, po czym mężny Bhimasena, królu,
Durjodhanę, gdy stał przed nim, z impetem zaatakował.

40 Spostrzegł, że znów atakuje wściekły, niezmierzonej siły,
i cios jego chcąc uczynić daremnym, Bharatów byku,

41 pewnie przyjął swą pozycję syn twój o umyśle wielkim
i chciał w górę skoczyć, królu, by oszukać Wilczobrzucha.

42 Lecz rozpoznał Bhimasena planowany zamysł króla
i zaatakował szybko, niczym lew na niego pędząc.

43 Gdy król znowu chciał podskoczyć, by uniknąć jego ciosu,
syn Pandu maczugę śmiało cisnął w oba jego uda.

44 Cisnął ją Straszliwy–Bhima z siłą, jakby z dźwiękiem grzmotu,
ciśnięta strzaskała oba piękne uda Durjodhany.

45 Upadł tygrys ten wśród mężów, a gdy padał, ziemia grzmiała,
Bhimasena strzaskał uda twego syna, panie ziemi.

46 Wiały wichry, burze przyszły, deszcz kurzu opadał z góry,
cała ziemia się zatrzęsła, na niej drzewa, krzewy, góry.

47 Gdy ów mąż waleczny upadł, władca wszystkich ziemskich władców,
huragany wiały głośne, płonące, przerażające,
ognisty meteor wielki spadał, gdy pan ziemi upadł.

48 Ponadto Maghawant–Indra* na ziemię, Bharato, spuszczał
deszcze krwi i deszcze kurzu, gdy twój syn padł powalony.

49 W niebiosach, Bharatów byku, słychać było głośne krzyki
istot półboskich, asurów – jakszów, rakszasów, piśaćów.

50 Pod wpływem tych strasznych krzyków zrodziły się zewsząd inne,
liczne krzyki, najstraszliwsze, leśnych zwierząt oraz ptaków.

51 Konie, słonie, wojownicy pozostali wciąż przy życiu
czynili ogromny hałas, gdy twój syn padł powalony.

52 I rozbrzmiewał łoskot wielki kotłów, konch i bębnów różnych,
niósł się także z wnętrza ziemi, gdy twój syn padł powalony.

53 Straszne, bez głów cielska, które wiele stóp i ramion miały,
ze wszech stron się pojawiały w tańcu, budząc przerażenie.

54 Chorąży ze sztandarami, woje z orężem, strzałami,
wszyscy drżeli wówczas, królu, gdy twój syn padł powalony.

55 Z jezior, studni krew tryskała, o najlepszy pośród królów,
rzeki i strumienie rwące płynęły w przeciwną stronę.

56 Kobiety przybrały cechy mężczyzn, a mężczyźni kobiet,
kiedy Durjodhana, królu, twój potomek padł na ziemię.

57 Widząc dziwy te powstałe, Pańćalowie z Pandawami
wszyscy, byku wśród Bharatów, byli zdezorientowani.

58 Poszli, gdzie chcieli, bogowie, gandharwowie, apsarasy,
mówiąc o niezwykłej bitwie twoich synów dwóch*, Bharato.

59 Siddhowie też, Indro królów, bardowie i ćaranowie*
sławiąc dwóch tych lwów wśród mężów, odeszli tam, skąd przybyli.