9.1. Zamęt w głowie Dhrytarasztry

Dźanamedźaja rzekł:
1 Kiedy Karnę w taki sposób Leworęczny* zabił w starciu,
cóż, braminie, uczyniła niewielka Kaurawów resztka?

2 Gdy zobaczył Sujodhana* król, że armię swą zbierają
Pandawowie, cóż przedsięwziął Kaurawa w stosownej chwili?

3 Przedstaw mi to, pragnę wiedzieć, o najlepszy wśród braminów,
nie mam bowiem dość, gdy słyszę o mych przodków wielkich czynach.

Waiśampajana rzekł*:
4 Po zabójstwie Karny, królu, Sujodhana, Dhrytarasztry
syn wpadł w wielkie morze smutku, nadziei nie mając znikąd.

5 Lamentując w taki sposób stale: „Karno, och, ach, Karno!”,
z trudem dotarł do obozu z władcami ocalałymi.

6 Choć koili go królowie opiniami z ksiąg prawości,
nie znalazł pociechy myśląc o mordzie woźnicy syna*.

7 Uznając potęgę losu oraz konieczności, władca
zdecydował się na walkę i wyruszył znów do boju.

8 Byk wśród królów, jak należy, Śalji nadał godność wodza
i wyruszył król do bitwy z władcami ocalałymi.

9 Wówczas, najlepszy z Bharatów, rozgorzała głośna walka
armii Kurów i Pandawów, jak bój bogów i demonów.

10 Śalja dokonał, monarcho, rzezi żołnierzy Pandawów
podczas walki, lecz w południe Król Prawości* go powalił.

11 A wówczas król Durjodhana, któremu zabito krewnych,
z pola bitwy się wycofał i ze strachu przed wrogami
do jeziora wszedł strasznego.

12 Tego dnia w południe Bhima otoczył go z rycerzami
mężnymi, z jeziora wezwał i podstępnie go powalił.

13 Gdy ów wielki łucznik zginął, trzej żyjący rydwannicy
w furii, nocą, Indro królów, wybili Pańćalów armię*.

14 Następnego dnia nad ranem Sańdźaja z obozu przybył,
wszedł do miasta przygnębiony, pełen bólu i nieszczęścia.

15 Po czym, gdy do miasta wkroczył szybko, w bólu wznosząc ręce,
cały będąc roztrzęsiony, wszedł do królewskiego domu.

16 I, tygrysie pośród mężów, lamentował nieszczęśliwy:
„Ach, królu, wstrząsnęła nami śmierć tego wielkiego duchem!

17 Ach, czas – los jest przepotężny i bieg jego nieprzebyty,
skoro polegli książęta, wszyscy siłą równi Śakrze*.”

18 Widząc przed sobą Sańdźaję, wszyscy ludzie łkali, królu,
wszyscy wielce poruszeni, wykrzykując: „ach, och, królu!”.

19 I, tygrysie pośród mężów, wszyscy w mieście, nawet dzieci,
wznieśli wielki okrzyk bólu, słysząc o zabitym władcy.

20 On też widział mężów – byków trzech, straceńczo tam pędzących,
jak gdyby szaleni byli, smutkiem wielce udręczeni*.

21 Przygnębiony ten woźnica, wszedłszy do pałacu króla,
dostrzegł najlepszego z królów – monarchę z mądrości okiem*.

22 Gdy zobaczył, jak bezgrzeszny siedzi zewsząd otoczony
przez synowe swe, Bharato, Gandhari oraz Widurę,

23 i przez innych druhów, krewnych, dążących do jego dobra,
i jak on rozpamiętuje kwestię tę – zabójstwo Karny,

24 szlochając, Dźanamedźajo, woźnica z nieszczęsnym sercem
słowa te do króla wyrzekł głosem przez łzy niewyraźnym:

25 „Oto ja, Sańdźaja, panie, pokłon ci, Bharatów byku,
zginął Madrów władca – Śalja, i Śakuni, syn Sulabhy*,
i Uluka*, gracza w kości dzielny syn, tygrysie mężów.

26 Spiskowcy* i Kambodźowie, Śakowie – polegli wszyscy,
zabici są barbarzyńcy, ludy górskie, Jawanowie.

27 Padli wschodni wojownicy i wszyscy z południa, królu,
zginęli z północy wszyscy i z zachodu, władco mężów;
królowie, synowie królów, wszyscy, królu, są zabici.

28 Durjodhanę zabił, królu, syn Pandu, jak zapowiedział –
ze strzaskanym udem, władco, leży w kurzu, krwią zmazany*.

29 Zginął, królu, Dhrysztadjumna, Śikhandin niezwyciężony,
Uttamaudźas, Judhamanju i Prabhadrakowie, królu.

30 Zabito tygrysów-mężów – Pańćalów i wojów Ćedich
oraz wszystkich twoich synów, a także Draupadi synów,
zginął Karny syn, bohater, wielkiej siły Wryszasena.

31 Zginęli mężowie wszyscy, padły słonie oraz konie,
śmierć ponieśli rydwannicy w bitwie tej, tygrysie mężów.

32–33 Tylko mała resztka, panie, przetrwała w obozie twoich.
Wskutek ataków wzajemnych Pandawów i naszych wojów
świat przez czas otumaniony składa się przeważnie z kobiet,
zostało Pandawów siedmiu, trzech ze strony Dhartarasztrów.

34 Tych siedmiu to pięciu braci, Wasudewa i Satjaki,
trzech to Krypa, Krytawarman i syn Drony*, mistrz zwycięzców.

35 To są twoi rydwannicy, królu, najwspanialszy z władców;
spośród wszystkich wielkich armii zgromadzonych, panie ludów,
ci, monarcho, ocaleli, wszystkich innych śmierć dopadła.

36 Cały świat zniszczony został przez czas – los, Bharatów byku,
który wyniósł Durjodhanę na czoło waśni, Bharato.”

37 Tę okrutną mowę słysząc, Dhrytarasztra, władca ludów,
padł na ziemię, wielki królu, pozbawiony swoich zmysłów.

38 A gdy ów na ziemię upadł, Widura chwalebny także
padł na ziemię, wielki królu, dotknięty nieszczęściem króla.

39 Gandhari, o wielki władco, i kobiety Kurów wszystkie
na ziemię gwałtownie padły, słysząc tę okrutną mowę.

40 Wówczas cała świta króla bez zmysłów na ziemię padła,
jakby to opowieść jakaś była, długa, pełna żalów,
przedstawiona na obrazie.

41 Nieszczęściem powodowany król, pan ziemi, Dhrytarasztra,
stopniowo odzyskał siły wyniszczony klęską synów.

42 A świadomość odzyskawszy, drżący, wielce nieszczęśliwy,
zerkając na wszystkie strony rzekł te słowa do Doradcy*

43 „Doradco uczony, mądry, tyś jest, byku wśród Bharatów,
mą opoką, bezsilnego, który stracił wszystkich synów”,
w taki sposób rzekł i znowu bez zmysłów na ziemię upadł.

44 Widząc, że on znowu upadł, niektórzy wśród jego krewnych
zimną wodą go zwilżali, owiewali wachlarzami.

45 A gdy dłuższy czas upłynął, władca ziemi ocucony,
włodarz, cicho medytował wyniszczony klęską synów,
sycząc tak, jakby był wężem wrzuconym do dzbana, panie.

46 Lamentował też Sańdźaja, widząc cierpiącego króla,
a także niewiasty wszystkie wraz z Gandhari znamienitą.

47 Gdy znów długi czas upłynął, Dhrytarasztra, tygrys mężów,
do Widury rzekł te słowa, co chwilę świadomość tracąc:

48 „Niech kobiety wszystkie wyjdą wraz z Gandhari znamienitą
i druhowie moi wszyscy, umysł mój się mocno chwieje.”

49 Tak Doradca zagadnięty wyprowadził wnet kobiety
łagodnie, Bharatów byku, drżący, stale roztrzęsiony.

50 Widząc cierpiącego króla wówczas, byku wśród Bharatów,
wyszły te kobiety wszystkie oraz wszyscy przyjaciele.

51 A Sańdźaja przygnębiony dostrzegł, o niszczący wrogów,
że odzyskał król świadomość, choć cierpiący mocno bolał.

52 I Doradca znów z pokorą pocieszał wzdychającego,
tego Indrę pośród mężów, słowami delikatnymi.ck here to add your own text