Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Przemysław Szczurek
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
11. Księga kobiet (strī-parvan)
***
11.9-27 Lamentacja kobiet (strī-vilāpa)
11.22. Dostrzeżenie Dźajadrathy
Streszczenie rozdziału:
1–4 Poległy wojownik z kraju Awanti (nieznany z imienia), szarpiące go dzikie zwierzęta i opłakujące go kobiety.
5–6 Poległy Bahlika, stryj Bhiszmy, jeden z najstarszych wojowników na polu Kuru.
7–18 Poległy Dźajadratha, mąż Duhśali, jedynej córki Gandhari i Dhrytarasztry. Wspomnienie okoliczności śmierci Dźajadrathy i wcześniejszej próby uprowadzenia Draupadi; wysiłki żon Dźajadrathy, by odpędzić dzikie zwierzęta; lament Duhśali.
gāndhāry uvāca
āvantyaṃ bhīmasenena bhakṣayanti nipātitam |
gṛdhragomāyavaḥ śūraṃ bahubandhum abandhuvat ||11.22.1||
taṃ paśya kadanaṃ kṛtvā śatrūṇāṃ madhusūdana |
śayānaṃ vīraśayane rudhireṇa samukṣitam ||11.22.2||
taṃ sṛgālāś ca kaṅkāś ca kravyādāś ca pṛthagvidhāḥ |
tena tena vikarṣanti paśya kālasya paryayam ||11.22.3||
śayānaṃ vīraśayane vīram ākrandasāriṇam |
āvantyam abhito nāryo rudatyaḥ paryupāsate ||11.22.4||
prātipīyaṃ maheṣvāsaṃ hataṃ bhallena bāhlikam |
prasuptam iva śārdūlaṃ paśya kṛṣṇa manasvinam ||11.22.5||
atīva mukhavarṇo 'sya nihatasyāpi śobhate |
somasyevābhipūrṇasya paurṇamāsyāṃ samudyataḥ ||11.22.6||
putraśokābhitaptena pratijñāṃ parirakṣatā |
pākaśāsaninā saṃkhye vārddhakṣatrir nipātitaḥ ||11.22.7||
ekādaśa camūr jitvā rakṣyamāṇaṃ mahātmanā |
satyaṃ cikīrṣatā paśya hatam enaṃ jayadratham ||11.22.8||
sindhusauvīrabhartāraṃ darpapūrṇaṃ manasvinam |
bhakṣayanti śivā gṛdhrā janārdana jayadratham ||11.22.9||
saṃrakṣyamāṇaṃ bhāryābhir anuraktābhir acyuta |
bhaṣanto vyapakarṣanti gahanaṃ nimnam antikāt ||11.22.10||
tam etāḥ paryupāsante rakṣamāṇā mahābhujam |
sindhusauvīragāndhāra# #kāmbojayavanastriyaḥ ||11.22.11||
yadā kṛṣṇām upādāya prādravat kekayaiḥ saha |
tadaiva vadhyaḥ pāṇḍūnāṃ janārdana jayadrathaḥ ||11.22.12||
duḥśalāṃ mānayadbhis tu yadā mukto jayadrathaḥ |
katham adya na tāṃ kṛṣṇa mānayanti sma te punaḥ ||11.22.13||
saiṣā mama sutā bālā vilapantī suduḥkhitā |
pramāpayati cātmānam ākrośati ca pāṇḍavān ||11.22.14||
kiṃ nu duḥkhataraṃ kṛṣṇa paraṃ mama bhaviṣyati |
yat sutā vidhavā bālā snuṣāś ca nihateśvarāḥ ||11.22.15||
aho dhig duḥśalāṃ paśya vītaśokabhayām iva |
śiro bhartur anāsādya dhāvamānām itas tataḥ ||11.22.16||
vārayām āsa yaḥ sarvān pāṇḍavān putragṛddhinaḥ |
sa hatvā vipulāḥ senāḥ svayaṃ mṛtyuvaśaṃ gataḥ ||11.22.17||
taṃ mattam iva mātaṅgaṃ vīraṃ paramadurjayam |
parivārya rudanty etāḥ striyaś candropamānanāḥ ||11.22.18||
Gandhari rzekła:
1 Żrą z Awanti bohatera* – Bhimasena go powalił –
sępy i szakale, jakby nie miał krewnych, choć ma wielu.
2 Spójrz jak ten, Zabójco Madhu, który wrogom rzeź zgotował,
na łożu dla bohaterów leży cały krwią zbroczony.
3 Szakale i marabuty, różne inne dzikie bestie,
szarpią nim na wszelkie strony, popatrz, jak czas się obraca.
4 Na łożu herosów leży heros, który gnał do bitwy,
z Awanti, a wokół niego kobiety łkające siedzą.
5 Spójrz, Kryszno, Bahlika mądry*, syn Pratipy, wielki łucznik,
powalony ostrą strzałą leży niczym śpiący tygrys.
6 Nader jasno lśni oblicze jego, choć zabity został,
jak księżyca blask błyszczący w pełni księżycową nocą.
7 Martwy padł syn Wryddhakszatry*, zabił go syn wroga Paki*
w bólu po utracie syna*, wypełniając przyrzeczenie.
8 Pobił jedenaście armii wielki duchem i patrz, zabił
chronionego Dźajadrathę, pragnąc spełnić swą przysięgę*.
9 Pana Sindhów i Sauwirów, mądrego, pełnego dumy
Dźajadrathę żrą szakale i sępy, Dręczący Ludzi!
10 Chronią go oddane żony, lecz bestie, o Niewzruszony,
zaciągają go do rowu w pobliżu wydrążonego.
11 Otaczają oraz chronią tego o ramionach wielkich
kobiety Sindhów, Sauwirów, Gandharwów, Kambodźów, Jonów*.
12 Gdy wraz z Kekajami* porwał Krysznę* i gnał Dźajadratha,
wówczas winni Pandawowie zabić go, Dręczący Ludzi*!
13 Skoro szanując Duhśalę, uwolnili Dźajadrathę
wówczas, dlaczego dziś, Kryszno, znów jej nie uszanowali.
14 Oto moja młoda córka, lamentując, pełna bólu,
już to zabić się próbuje, już to przeklina Pandawów.
15 Cóż mi będzie większym bólem niźli córka – młoda wdowa
i synowe, Kryszno, którym mężów położono trupem?
16 Ach, spójrz na Duhśalę, która jakby bez bólu i strachu,
nie znajdując głowy męża, biega w jedną, drugą stronę*.
17 Ten, który Pandawów wszystkich wstrzymał, gdy wspomagać chcieli
chłopca, ten, co gromił armie, sam we władzę śmierci popadł*.
18 Tego niczym słonia w szale, woja niezwyciężonego
otaczając, opłakują żony – każdej twarz jak księżyc.