9.41. Bród Sthanu

Dźanamedźaja rzekł:
1 Czemuż bród ów wartkopędy zwą Wasiszthę unoszącym?
Czemuż wśród rzek najprzedniejsza tego wieszcza hen porwała?

2 Czemu wrogość w nim powstała, jaki mógł być powód tego?
Mów, gdy pytam, o przemądry, jam wciąż łasy, opowiadaj.

Waiśampajana rzekł:
3 Między mędrcem Wiśwamitrą a Wasiszthą, o Bharato,
sroga wrogość rozgorzała, a jej źródłem – bój w ascezie.

4 Pustelnia Wasiszthy zatem w brodzie Sthanu się mieściła,
tuż na wschodzie, na zachodzie przemądrego Wiśwamitry.

5 Tam gdzie Sthanu praktykował ostre śluby ascetyczne,
gdzie wypełniał ryty srogie – jak to ludzie opisują,

6 gdzie ofiarę spełniał Sthanu, wielbiąc rzekę Saraswati,
ten bród świętym ustanowił, a więc zwą go miejscem Sthanu.

7 Tam bogowie wszyscy Skandę namaścili, władco ludzi,
a gdy został generałem, powytracał wrogów niebian.

8 Tam u brodu Saraswati Wiśwamitra, ów wieszcz wielki,
mocą pokut swych przemieścił Wasiszthę – posłuchaj o tym.

9 Wiśwamitra i Wasisztha, dwaj asceci pełni mocy,
dnia każdego się zmagali w srogiej sile swych umartwień.

10 W nadmiernej ascezie trwając, Wiśwamitra wieszcz zobaczył
umartwień Wasiszthy siłę. Zamysł myśli jego zajął,
na nim się też skoncentrował, ten co zawsze praw przestrzega:

11 „Niechaj rychło Saraswati w me pobliże prądem niesie
ascetę Wasiszthę tego, wśród modlących się pierwszego.
Gdy przybędzie dwójzrodzony, niewątpliwie go zabiję”.

12 Wielki mędrzec Wiśwamitra tak też właśnie postanowił,
złość mu krwią zalała oczy i o Saraswati myślał.

13 Gdy tak o niej kontemplował, zatrwożyła się ogromnie,
gdyż przepiękna dobrze znała jego werwę i porywczość.

14 Drżąca, blada Saraswati złożyła do modłów dłonie
i stanęła przed obliczem przemądrego Wiśwamitry.

15 Jak kobieta udręczona, kiedy męża jej zabito,
zapytała się ascety: „Powiedz, cóż uczynić mogę?”.

16 Rzekł doń mędrzec w wielkim gniewie: „Sprowadź rychło tu Wasiszthę,
tak bym dzisiaj mógł go zabić” – słysząc to, zadrżała rzeka.

17 Połączyła swoje dłonie, oczy jej jak biały lotos*,
drżała niczym wątłe pnącze tęgim wiatrem tarmoszone.

18 Ujrzał ją przybyłą drżącą z dłońmi w modle złożonymi,
gniewny rzekł jej Wiśwamitra: „Sprowadź szybko tu Wasiszthę!”.

19 Wystraszona wśród rzek pierwsza pomyślała, o Bharato:
„Lękam się ich obu klątwy, dalej jak to się potoczy?”.

20 Do Wasiszthy się udała z rzek najlepsza i rzecz całą
wyłuszczyła, jak ją wyrzekł ów przemądry Wiśwamitra.

21 Wielce wieszczów się lękając, bojąc się obydwu klątwy,
drżała wciąż i wciąż na nowo, gdy o klątwie tej myślała.

22 Wasisztha wśród ludzi pierwszy ujrzał chudą i pobladłą,
w wielkiej pogrążoną trosce i rzekł prawy doń te słowa:

23 „Pierwsza z rzek, uratuj siebie, nieś mnie zatem szybkobiegła,
bo cię przeklnie Wiśwamitra, więc nie wahaj się już dłużej”.

24 Usłyszała jego słowa tak współczuciem przepełnione
i poczęła myśleć rzeka: „Któryż czyn przyniesie dobro?”.

25 Wreszcie tak zdecydowała: „Wasisztha ogromną łaskę
zawsze gotów mi okazać, jemu dobro winnam czynić”.

26 Więc ujrzawszy na swym brzegu wieszcza, potomka Kuśiki
przy ofierze i w modlitwie, Saraswati pomyślała:

27 „Oto jest i moja szansa!”. Zaraz po tym z rzek najpierwsza
pełnym wody swym impetem brzeg porwała i uniosła,

28 a wraz z brzegiem też porwała potomka Waruny-Mitry*.
Ten niesiony jął wysławiać, królu, rzekę Saraswati:

29 „Saraswati, ty wypływasz wprost z Praojcowego stawu,
a twe wody, wielce święte, cały świat ten przenikają.

30 Ty, bogini, biegniesz niebem i dostarczasz soków chmurom.
Wszelkie wody są wszak tobą –- dzięki tobie studiujemy!

31 Wzrost, blask, sława, doskonałość, splendor, poza tym dojrzałość,
tyś jest mową i obiatą, to ku tobie światy bieżą.
Ty – na cztery części dzielna – we wszelkim stworzeniu mieszkasz”.

32 Tak sławiona Saraswati, królu, przez wielkiego wieszcza
niosła pędem swym bramina ku pustelni Wiśwamitry,
wielokrotnie ukazując Wiśwamitrze tego mędrca.

33 Widząc nurtem niesionego Saraswati, rozgniewany
począł zdatnej broni szukać, by Wasiszthę ukatrupić.

34 Widząc go rozsierdzonego, mordu bojąc się bramina,
hen Wasiszthę rzeka niosła niestrudzona ku wschodowi.
Okpiwszy Gadhina syna, obu słowa wypełniła,

35 lecz porywczy Wiśwamitra, widząc jak unosi wieszcza
Wasiszthę, w przypływie gniewu takie słowa wypowiedział:

36 „Jako że, o z rzek najlepsza, odpływając, mnie okpiłaś,
o szlachetna, krew poniesiesz miłą hersztom rakszasowym”.

37 Przez mądrego Wiśwamitrę Saraswati tak przeklęta
niosła wody pomieszane razem z juchą przez rok cały.

38 Tak niebianie jak wieszczowie, gandharwowie wraz z nimfami,
zobaczywszy Saraswati, pogrążyli się w rozpaczy.

39 Więc to miejsce w świecie słynie jako Wasiszthapawaha,
a z rzek pierwsza powróciła znów do stanu wcześniejszego.