9.59. Odejście Balaramy

Dhrytarasztra rzekł:
1 Gdy pierwszy z Madhawów widział, jak król padł w boju nieprawym,
cóż wtedy rzekł Baladewa o wielkiej sile*, woźnico?

2 Znał style walk na maczugi, sam biegły był w walkach maczug,
cóż więc Rohini syn zrobił, opowiedz mi to, Sańdźajo!

Sańdźaja rzekł:
3 Widząc, że w głowę uderzył Bhima twojego potomka,
Rama, najlepszy wojownik, we wściekłość wpadł, silny, mężny.

4 Mający pług za swój oręż ręce wzniósł wśród Indrów mężów
i tonem lamentu, który przerażał, rzekł: „Wstyd, wstyd, Bhimo!

5 Ach, wstyd, cios poniżej pępka wobec uczciwej odwagi,
nieznane jest w starciach maczug to, co uczynił Wilczobrzuch.

6 Nie wolno bić niżej pępka – to z ksiąg prawości opinia,
ale ten tępy ignorant prowadził walkę bez zasad”.

7 Gdy wypowiadał te słowa, wielka go złość ogarnęła
i wziąwszy pług swój na ramię, rzucił się mocarz na Bhimę.

8 Kiedy wzniósł w górę ramiona, zdawało się, że szlachetny
jest wielką i białą górą upstrzoną mnóstwem metali.

9 Lecz pędzącego powstrzymał Kryszna, z pokorą go tłumiąc,
w masywne chwycił ramiona z wysiłkiem mocno ów siłacz.

10 Jaśnieli – biały i czarny – dwaj najwspanialsi z Jadawów,
jakby wieczorem po niebie kroczył i Księżyc, i Słońce*.

11 I rzekł do tego gniewnego, łagodząc gniew, Bujnowłosy:
„Sześć pomyślności ma człowiek, własną pomyślność, pomyślność
przyjaciół i ich przyjaciół, i trzy rodzaje klęsk wrogów*.

12 Gdy klęska kogoś dotyka albo też jego przyjaciół,
w opresji będąc, mąż mądry stara się szybko o pokój.

13 Prawi herosi Pandawów są nam druhami z natury,
to ojca naszego siostry synowie*, wróg ich poniżał.

14 Wiedz, że prawością kszatriji jest dopełnienie przysięgi:
»Maczugą strzaskam dwa uda, gdy z Sujodhaną się zetrę«
niegdyś przysięgę tę Bhima złożył na sali zgromadzeń*.

15 Także Maitreja, wieszcz wielki, już dawniej rzucił swą klątwę,
tak mówiąc, zabójco wroga: »Strzaska ci uda maczugą*!«
Nie widzę więc tu przewiny, poskrom gniew, kacie Pralamby*.

16 Pandów i nas łączą więzy małżeństwa, serca, rodziny,
ich szczęście jest naszym szczęściem, gniew poskrom, byku wśród mężów.”

Rama rzekł:
17 Dobrzy są w zgodzie z prawością, dwie sfery jej towarzyszą,
zysk wśród nadmiernie pragnących, żądza wśród żądzy oddanych*.

18 Kto kroczy ścieżką prawości i zysku, i namiętności
i żadnej z nich nie pognębia, ten zyska szczęście najwyższe.

19 Całego tego krętego dzieła dopuścił się Bhima
wraz z pognębieniem prawości, wbrew temu, co mi tu mówisz.

Wasudewa rzekł:
20 Tyś, panie, bez gniewu, prawy, stale prawości oddany,
tak właśnie świat cię postrzega, spokój więc zyskaj, gniew poskrom.

21 Wiedz, że wiek Kali nadchodzi, zważ na przysięgę Pandawy,
uznaj, że spłacił Pandawa wrogości dług i przysięgi.

Sańdźaja rzekł:
22 Słysząc krętactwa Keśawy na temat prawości, panie,
Rama w posępnym nastroju rzekł wobec wszystkich te słowa:

23 „Król Sujodhana jest prawy, skoro Pandawa go pobił
nieprawo, zyska w tym świecie miano żołnierza – oszusta.

24 Przez prawość swą Durjodhana pójdzie ku sferom niebiańskim,
syn Dhrytarasztry, pan mężów, król poległ, walcząc uczciwie.

25 Wyświęcił się, w bój wkraczając, gdy walczył, spełniał ofiarę,
obiatą był w ogniu wroga, zyskał blask, czystość ofiarną”.

26 Gdy rzekł to, wszedł na swój rydwan Rohini syn* pełen chwały,
jasny jak grzbiet białej chmury, i do Dwaraki podążył*.

27 Pańćalów woje, Warsznejów i, panie ludów, Pandawów
nie byli w dobrych nastrojach, gdy Rama gnał do Dwaraki.

28 A wówczas do Judhiszthiry smutnego, zamyślonego,
któremu ból zmącił wolę, rzekł Wasudewa te słowa:

29 „Królu Prawości, dlaczego ty na nieprawość przystajesz,
gdy wroga krewni są martwi, on padł i stracił świadomość?

30 Widząc, że Bhima swą stopą miażdży Durjodhany głowę,
dlaczego zlekceważyłeś to, władco prawość znający?”.

Judhiszthira rzekł:
31 Nie było miło mi, Kryszno, gdy w gniewie Wilczobrzuch stopą
królewską głowę dotykał, smuci mnie też rozpad rodu.

32 Lecz stale oszukiwali nas Dhrytarasztry synowie,
rzucali w nas ostre słowa liczne, do lasu wygnali.

33 Te przeogromne nieszczęścia wciąż w Bhimaseny tkwią sercu,
gdy o tym myślę, Warsznejo, drwię sobie z wszelkich tych zasad.

34 Dlatego bijąc prostaka chciwego, pożądliwego,
niech prawnie albo bezprawnie spełnia swe chęci syn Pandu.

Sańdźaja rzekł:
35 Gdy tak przemówił Król Prawa, syn Wasudewy mu odrzekł,
choć z trudem: „Niech już tak będzie!” tak rzekł wódz rodu Jadawów.

36 Tak Wasudewa pragnący dobra i szczęścia dla Bhimy
rzekł, przez co przystał na wszystko, co Bhima w walce uczynił.

37–38 Gdy Bhimasena porywczy pokonał twojego syna,
radosny stanął z pokorą, dłonie składając z szacunkiem,
i rzekł do Króla Prawości, do Judhiszthiry, jaśniejąc,
oczy szeroko otwarte mając, zwycięzcą się czując:

39 „Dziś, królu, twoja jest ziemia pomyślna, kolce wyrwane,
bądź panem jej, wielki królu, podążaj za własnym prawem.

40 Ten, który wrogość wprowadził, zwolennik oszustw, oszustwem
został pobity i leży na ziemi, o panie ziemi.

41 I Duhśasana, i inni wszyscy okrutni oszczercy,
syn Radhy oraz Śakuni – wrogowie twoi – polegli.

42 Ta klejnotami usłana ziemia, jej lasy i góry
tobie dziś, władco, przypadła, martwi są twoi wrogowie”.

Judhiszthira rzekł:
43 Nadszedł kres naszej wrogości, król Sujodhana padł w boju,
a rady Kryszny nam dały ziemię tę – bogactw szafarkę.

44 Szczęśliwie dług swój spłaciłeś i wobec matki, i gniewu,
szczęśliwie tyś jest zwycięzcą, szczęśliwie wróg jest pobity.