9.23. Mowa i walka Ardźuny

Sańdźaja rzekł:
1 Kiedy hałas zmalał, armię zaś niszczyły Pandów wojska,
syn Subali szedł z konnicą – resztą siedmiuset żołnierzy.

2 W pędzie do swych wojsk podchodząc, pobudzając je do walki,
wielokrotnie kat swych wrogów śmiały mówił do nich: „walczcie!”
Rozpytywał tam kszatrijów: „gdzie jest król, rydwannik wielki?”.

3 Słysząc słowa Śakuniego mówili, Bharatów byku:
„wielki ten rydwannik Kurów stoi w samym środku bitwy.

4 Jest tam, gdzie parasol wielki lśniący niczym księżyc w pełni,
tam, gdzie stoją rydwannicy w ochraniacze ramion zbrojni.

5 Tam, gdzie ten burzliwy hałas, jak dźwięk deszczu podczas burzy,
jak najszybciej jedź tam, królu, Kaurawę zobaczysz wówczas.”

6 Rzekli tak do Śakuniego Saubali ci wojownicy,
ten zaś ruszył tam, gdzie stał ów syn twój, o monarcho ludów,
wokół niego stali woje, którzy w starciach dzielnie trwali.

7–8 Dostrzegając Durjodhanę stojącego wśród rydwanów,
Śakuni, który radował wszystkich twoich rydwanników,
sam radosny, panie ludów, jakby myślał, że osiągnął
wszystko, co już miał osiągnąć, rzekł do króla Durjodhany:

9 „Królu, walcz z rydwanów armią, ja zabiłem wszystkich konnych,
jeśli życia nie narazisz, nie zwyciężysz Judhiszthiry.

10 Gdy zwyciężysz rydwanników przez Pandawę ochranianych,
wówczas zabijemy słonie, piechurów i innych wojów.”

11 Gdy te słowa usłyszeli twoi pragnący zwycięstwa,
wnet pognali pobudzeni prosto na Pandawów armię.

12 Z otwartymi kołczanami wszyscy, łuki swe chwytając
potrząsali kołczanami, jak lwy głośny ryk wydając.

13 Znów się pojawiły, panie, cięciw brzdęk, klepanie dłońmi
i przerażający wielce świst strzał z łuków wypuszczanych.

14 Widząc jak się przybliżają szybko, jak swe łuki wznoszą,
syn Kunti, Zdobywca Skarbu*, rzekł to do Dewaki syna*:

15 „Popędź konie, Niezachwiany, wkrocz w to morze wojowników,
ostrymi strzałami dzisiaj ja zgotuję wrogom zgubę.

16 Dziś już jest dzień osiemnasty wojny tej, Budzący Ludzi*,
wielkiej, w którą się wdaliśmy, atakując jedni drugich.

17 Niemal nieskończoną armię mieli ci wielkiego ducha,
dziś zmierzają ku zagładzie, patrz, jak działa przeznaczenie.

18 Jak morze, Madhawo, była armia syna Dhrytarasztry
w walce z nami, Niewstrzymany, teraz jest niczym kałuża.

19 Gdybyśmy po śmierci Bhiszmy pogodzili się, pomyślnie
byśmy żyli, lecz nie przystał na to dzieciuch Dhartarasztra*.

20 Dobre, słuszne były słowa, które Bhiszma rzekł, Madhawo,
lecz nie działał zgodnie z nimi bezrozumny Sujodhana*.

21 Albowiem, gdy zginął Bhiszma, gdy padł na powierzchnię ziemi,
nie wiem, z jakiej to przyczyny wojna dalej się toczyła.

22 Sądzę, że są zaślepieni dziecinni Dhartarasztrowie,
ci, którzy znów wszczęli walkę, chociaż zginął syn Śantanu*.

23 Także po zabójstwie Drony, pierwszego brahmana znawcy,
syna Radhy* czy Wikarny nie ustało zabijanie.

24 Choć zostało mało wojska po śmierci woźnicy syna
i odważnych jego synów, nie ustało zabijanie.

25 Choć waleczny padł Śrutajus, Dźalasandha z rodu Puru
i pan mężów – Śrutajudha, nie ustało zabijanie.

26 Choć padł Bhuriśrawas, Śalja i Śalwa, Budzący Ludzi,
i z Awanti wojownicy, nie ustało zabijanie.

27 Chociaż zginął Dźajadratha i rakszasa Alajudha,
i z Bahlików Somadatta, nie ustało zabijanie.

28 Choć padł dzielny Bhagadatta, król Kambodźów – Sudakszina,
choć nie żyje Duhśasana, nie ustało zabijanie.

29 Choć widzimy bohaterów, namiestników, królów martwych,
tych potężnych w walce, Kryszno, nie ustało zabijanie.

30 Choć widzimy wodzów armii zgładzonych przez Bhimasenę,
z zaślepienia albo z żądzy nie ustało zabijanie.

31 Lecz któż inny z rodu królów, a zwłaszcza z Kaurawów rodu
wszcząłby wielką, bezsensowną wrogość – oprócz Sujodhany?

32 Wiedząc, że go ktoś przewyższa w cnotach, sile, bohaterstwie,
któż rozsądny wszcząłby wojnę, będąc znawcą zła i dobra?

33 Ten, który swój umysł zamknął, gdyś korzystne mówił słowa
o pokoju z Pandawami, jak ma słuchać słów innego?

34 Cóż dziś będzie lekiem tego, kto Bhiszmy – Śantanu syna,
Drony, czy Widury słowa o pokoju lekceważył?

35 Na czyje przystanie rady ten, kto rad starego ojca
nie słuchał, Budzący Ludzi, kto z głupoty źle traktował
też korzystne rady matki, choć pragnęła jego szczęścia?

36 On z pewnością się narodził, by zagładę rodu sprawić,
o tym, panie ludów, świadczą jego czyny i taktyka,
on nie odda nam królestwa, tak sądzę, Nieporuszony.

37 Już Widura wielki duchem często mawiał mi, mój miły,
że nam naszej części władzy nie da żywy Dhartarasztra.

38 »Jak długo syn Dhrytarasztry będzie trwał przy życiu, panie,
tak długo wśród was bezgrzesznych będzie szedł ku zatraceniu.

39 Inaczej go nie zwyciężysz, jak tylko, Madhawo, w walce« –
tak właśnie mi zawsze mawiał Widura widzący prawdę.

40 Dziś wiem, że wysiłek każdy forsowny marnego duchem
taki był, jak mówią słowa Widury wielkiego duchem.

41 Bo ten głupiec, który słysząc słowa słuszne, zgodne z prawdą
potomka Dźamadagniego*, lekceważy je, z pewnością
staje tu u wrót zniszczenia.

42 Wielu boskich mędrców rzekło, gdy się rodził Sujodhana,
że ten właśnie marny duchem zniszczy cały ród rycerski.

43 Te ich słowa się spełniają, o Pobudzający Ludzi,
bo dla Durjodhany kroczą władcy prosto ku zagładzie.

44–45 Wszystkich wojowników dzisiaj zabiję, Madhawo, w walce;
gdy kszatrijów zniszczę szybko a ich obóz będzie pusty,
Durjodhana dla swej zguby będzie chciał się zetrzeć z nami,
a to będzie kres wrogości, tak przypuszczam, o Madhawo.

46 Tak to widzę, o Warsznejo*, sądząc z własnych mych refleksji,
myśląc o Widury słowach i marnego duchem czynach.

47 Podjedź, mężny, ku Bharatom, bym wypuścił ostre strzały
na nędznika Durjodhanę i walczące jego wojska.

48 Dla Prawości Króla dzisiaj zdobędę, Madhawo, pokój,
gdy pobiję słabe wojska te, na oczach Dhartarasztry.”

Sańdźaja rzekł:
49 Leworęczny* do Daśarhy* rzekł tak, wówczas ów bez strachu
mając w rękach cugle ruszył wprost na tłum wojsk nieprzyjaciół.

50–51 Było tam jak w strasznym lesie, rosły w nim najlepsze łuki,
pełnym włóczni – ostrych cierni, maczugi drogami były,
wozy i słonie – drzewami, konnica, piesi – pnączami
gęsto tam rozrzuconymi. Zanurzając się w to miejsce
wjechał tam Gowinda* sławny na rydwanie z flag bogactwem.

52 Białe konie go ciągnęły wioząc w bój Ardźunę, królu,
popędzane przez Daśarhę, z każdej strony je widziano.

53 I w bój wkroczył na rydwanie Leworęczny, kat swych wrogów,
setką ostrych strzał tryskając niczym chmura wód strumieniem.

54 Wielki hałas powstał wówczas przez świst strzał z nagiętym drzewcem
i przez tych, których strzałami ranił w walce Leworęczny.

55 Strzał strumienie przeszywając spadały na ziemię zbroje;
ciosy strzał z Gandiwy* słanych były niczym piorun Indry.

56 Mężów, słonie oraz konie zabijając, panie ludów,
pociski leciały w boju jak szarańcza hałaśliwa.

57 Wszystko było przesłonięte przez strzały z Gandiwy słane
i nie dało się rozpoznać gównych świata stron, ni bocznych.

58 Cały świat był wypełniony strzałami z imieniem Parthy –
płatnerze je wygładzali, złote lotki czyścił olej.

59 Palone przez syna Prythy jak przez ogień stada słoni,
osłabły Kaurawów wojska ostrymi strzałami bite.

60 Partha z łukiem i strzałami płonąc jakby, o Bharato,
spalał wojowników w walce jak płonący ogień drewno.

61 Jak rozniecony na obrzeżach lasu
przez drwali ogień spala suche drewno
głośno, wnet wielki, potężnie błyszczący
spala ogromne drzewa, suche pnącza,

62 tak ten potężny z masą strzał żelaznych,
o różnorodnej, piekącej energii,
płonąc, strzałami spalał całą armię
twojego syna, gwałtownie gwałtowny.

63 Zabójcze strzały jego celnie słane,
o złotych lotkach, przebijały zbroje,
już drugiej strzały wypuszczać nie musiał
na męża, konia, słonia wspaniałego.

64 Z różnych rozdzajów, kształtów pociskami
kroczył na wojska wielkich rydwanników,
sam jeden niszczył armię twego syna,
jak Indra Daitjów w dłoni dzierżąc piorun*.