11.8. Mowa Wjasy

Waiśampajana rzekł:
1 Słysząc tę Widury mowę najlepszy z Kurów, dręczony
bólem po utracie synów, bez zmysłów na ziemię upadł.

2–4 Gdy spostrzegli, że tak upadł na ziemię bez świadomości,
krewni, Kryszna Dwaipajana, a także Widura – Radca,
Sańdźaja, druhowie inni oraz mili mu strażnicy,
rękami głaskali ciało i, zwilżając je starannie
wodą dobrotliwie chłodną i, Bharato, wachlarzami,
przez czas długi tak wspierali Dhrytarasztrę w takim stanie.

5 Pan ziemi po długim czasie, gdy odzyskał już świadomość,
długo bolał przytłoczony troską po utracie synów:

6 „Ach, hańba naturze ludzkiej i temu, co ma z nią związek,
bo powstają z tej przyczyny nieszczęścia, stale i stale.

7 Strata synów, strata mienia, krewnych i powinowatych
przynoszą nieszczęście wielkie jak trucizna albo ogień.

8 Przez nie ciało jest spalane, przez nie mądrość jest niszczona,
przez nie ogarnięty człowiek śmierć wysoko ceni, panie.

9 Takiej klęski doświadczyłem ja wskutek odmiany losu,
dzisiaj więc ja tak postąpię*, pierwszy z podwójnie zrodzonych!”.

10 Tak rzekł do wielkiego duchem ojca i brahmana znawcy
Dhrytarasztra bolejący i oszołomiony wielce,
i zamilkł król, panie ziemi, w medytacji się pogrążył.

11 Słowa jego te usłyszał wielki Kryszna Dwaipajana
i rzekł do swojego syna po synach bolejącego:

12 „Dhrytarasztro, co ci rzeknę, posłuchaj, wielkoramienny,
tyś uczony, tyś roztropny, biegły w zysku i prawości.

13 Znasz wszystko, co znać winieneś, o niepokojący wroga,
bo wiesz bez wątpienia wszystko o śmiertelnych nietrwałości.

14 Wobec niestałości świata, nietrwałości egzystencji,
gdy życie się kończy śmiercią, po co bolejesz, Bharato?

15 Najwyraźniej, Indro królów, działanie czasu wzbudziło
powstanie wrogości twojej, a twój syn się stał przyczyną.

16 Skoro zniszczenie Kaurawów niechybnie musiało nadejść,
po co ubolewasz, królu, nad bohaterami, którzy,
kroczą najwspanialszą ścieżką?

17 Widura o wielkim duchu, mądry, o wielkoramienny,
zabiegał staraniem wszelkim o pokój, o panie ludzi.

18 Ale drogi przeznaczenia nie powstrzyma żaden człowiek,
choćby długo się wysilał, taka jest opinia moja.

19 O tym boskim przedsięwzięciu, o którym na własne uszy
słyszałem, ja ci opowiem. Czy spokój umysłu zyskasz?

20 Niegdyś szybko, bez wysiłku udałem się na zebranie,
któremu przewodził Indra. Dostrzegłem tam zgromadzonych
niebian oraz boskich wieszczów wszystkich, na czele z Naradą.

21 Prythiwi – Boginię Ziemi tam ujrzałem, panie ziemi,
przybyła do bogów po to, by to przedsięwzięcie spełnić.

22 Matka Ziemia przyszła wówczas do tam zgromadzonych bogów
mówiąc: »Przedsięwzięcie moje przez was zadeklarowane
w siedzibie Brahmy, czcigodni, szybko trzeba przeprowadzić!«.

23 Usłyszawszy tę jej mowę, Wisznu przez świat wysławiany
rzekł z uśmiechem do Prythiwi słowa te na boskim forum:

24 »Ten to, który jest najstarszy ze stu synów Dhrytarasztry,
znany jako Durjodhana, spełni twoje przedsięwzięcie,
wraz z tym opiekunem ziemi spełnisz to, co spełnić musisz.

25 Dla niego panowie ziemi zebrani na Polu Kuru
będą walczyć przeciw sobie, bijąc się orężem ciężkim.

26 I wówczas nastąpi w walce zniszczenie brzemienia twego,
szybko idź do swej siedziby, podtrzymuj, wspaniała, światy!«.

27 To właśnie ten syn twój, królu, dla unicestwienia świata
jako wcielenie Kalego* zrodził się w Gandhari łonie.

28 Mściwy, chwiejny, pełen gniewu, trudny przy porozumieniu
i jak on też bracia jego – z przeznaczenia się zrodzili.

29 A ponadto wuj Śakuni i najlepszy kompan – Karna,
wszyscy władcy się zrodzili na ziemi, aby ją zniszczyć.
Cel ten, o wielkoramienny, prawdziwie Narada poznał.

30 Przez przewinę swoją, panie, zginęli synowie twoi,
nie żałuj ich, Indro królów, do bólu powodu nie ma.

31 Pandawowie nie są winni, Bharato, w najmniejszym stopniu,
to synowie niegodziwi twoi tę zniszczyli ziemię.

32 Szczęścia życzę, lecz już wcześniej Narada bez wątpliwości
mówił o tym na zebraniu – konsekracji Judhiszthiry*:

33 »Pandawowie – Kaurawowie atakując się wzajemnie
nie przetrwają, synu Kunti, czyń więc to, co czynić musisz«.

34 A słysząc Narady słowa Pandawowie się smucili.
Przekazałem ci tę całą wieczną, boską tajemnicę.

35 Czy możesz swój ból zniweczyć, współczuciem obdarzyć życie,
a miłością synów Pandu, gdy znasz prawo przeznaczenia?

36 Kwestia ta, wielkoramienny, którą wcześniej już poznałem,
przedstawiona mi została podczas najwspanialszej z ofiar –
– konsekracji Króla Prawa*.

37 Gdy ten sekret przedstawiłem, Syn Dharmy* zażegnać pragnął
konflikt z Kaurawami, jednak przeznaczenie jest silniejsze.

38 Prawa Pana Śmierci* bowiem w żaden sposób nie przekroczy
ani istota ruchoma, ani nieruchoma, królu.

39 Ty, panie, karmana znawca, w kwestii tej najrozumniejszy,
błądzisz, choć poznałeś drogę oraz powrót istot żywych.

40 Lecz gdy pozna Judhiszthira, król, żeś jest spalany bólem,
błądzisz stale, wówczas również będzie chciał porzucić życie.

41 Pełen stałego współczucia, nawet wobec zmarłych zwierząt,
bohater, jak ma nie współczuć tobie, Indro pośród królów.

42 Z powodu nakazu mego, przez nieodwracalne prawo
i współczucie dla Pandawów, podtrzymaj, Bharato, życie.

43 Tak więc, gdy żyć będziesz, ojcze, osiągniesz na świecie sławę,
a twa wielka prawość będzie ascezy praktyką długą.

44 A ogień płonący jakby, ten zrodzony, wielki królu,
z bólu po utracie synów, stale gaś mądrości wodą”.

45 Kiedy mowę tę usłyszał Wjasy o bezkresnej chwale,
rozmyślał przez krótką chwilę i przemówił Dhrytarasztra:

46 „Popycha mnie wielki ciężar bólu, najlepszy z braminów,
nie mam świadomości siebie, stale błądząc w zaślepieniu.

47 Lecz gdy słyszę twoją mowę zrodzoną z decyzji boskiej,
przy życiu pozostać pragnę i nie ubolewać więcej”.

48 Wjasa więc, syn Satjawati, kiedy słowa te usłyszał
Dhrytarasztry, Indro królów, zniknął z tego właśnie miejsca.