Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Przemysław Szczurek
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
11. Księga kobiet (strī-parvan)
***
11.9-27 Lamentacja kobiet (strī-vilāpa)
11.10. Spotkanie z Krypą, synem Drony i królem Bhodźów
Streszczenie rozdziału:
1–2 Spotkanie Dhrytarasztry i Gandhari z trzema pozostałymi przy życiu wojownikami armii Kaurawów, sprawcami nocnej rzezi (opisanej w księdze 10): Aśwatthamanem, Krypą i Krytawarmanem.
3–13 Rozmowa Krypy z Dhrytarasztrą i Gandhari, krótka relacja minionych wydarzeń, pochwała męstwa Durjodhany (3) i pozostałych synów Dhrytarasztry i Gandhari zabitych podczas wojny, wspomnienie nocnej rzezi i morderstwa dokonanego nad wojownikami armii Pandawów (10–13),
14–19 Trzej wojownicy armii Kaurawów, uciekając przed zemstą Pandawów, żegnają się z Dhrytarasztrą i Gandhari i odjeżdżają.
20–23 Pożegnanie nad Gangesem, każdy z trzech wojowników odjeżdża w inną stronę.
vaiśaṃpāyana uvāca
krośamātraṃ tato gatvā dadṛśus tān mahārathān |
śāradvataṃ kṛpaṃ drauṇiṃ kṛtavarmāṇam eva ca ||11.10.1||
te tu dṛṣṭvaiva rājānaṃ prajñācakṣuṣam īśvaram |
aśrukaṇṭhā viniḥśvasya rudantam idam abruvan ||11.10.2||
putras tava mahārāja kṛtvā karma suduṣkaram |
gataḥ sānucaro rājañ śakralokaṃ mahīpatiḥ ||11.10.3||
duryodhanabalān muktā vayam eva trayo rathāḥ |
sarvam anyat parikṣīṇaṃ sainyaṃ te bharatarṣabha ||11.10.4||
ity evam uktvā rājānaṃ kṛpaḥ śāradvatas tadā |
gāndhārīṃ putraśokārtām idaṃ vacanam abravīt ||11.10.5||
abhītā yudhyamānās te ghnantaḥ śatrugaṇān bahūn |
vīrakarmāṇi kurvāṇāḥ putrās te nidhanaṃ gatāḥ ||11.10.6||
dhruvaṃ saṃprāpya lokāṃs te nirmalāñ śastranirjitān |
bhāsvaraṃ deham āsthāya viharanty amarā iva ||11.10.7||
na hi kaś cid dhi śūrāṇāṃ yudhyamānaḥ parāṅmukhaḥ |
śastreṇa nidhanaṃ prāpto na ca kaś cit kṛtāñjaliḥ ||11.10.8||
etāṃ tāṃ kṣatriyasyāhuḥ purāṇāṃ paramāṃ gatim |
śastreṇa nidhanaṃ saṃkhye tān na śocitum arhasi ||11.10.9||
na cāpi śatravas teṣām ṛdhyante rājñi pāṇḍavāḥ |
śṛṇu yat kṛtam asmābhir aśvatthāmapurogamaiḥ ||11.10.10||
adharmeṇa hataṃ śrutvā bhīmasenena te sutam |
suptaṃ śibiram āviśya pāṇḍūnāṃ kadanaṃ kṛtam ||11.10.11||
pāñcālā nihatāḥ sarve dhṛṣṭadyumnapurogamāḥ |
drupadasyātmajāś caiva draupadeyāś ca pātitāḥ ||11.10.12||
tathā viśasanaṃ kṛtvā putraśatrugaṇasya te |
prādravāma raṇe sthātuṃ na hi śakyāmahe trayaḥ ||11.10.13||
te hi śūrā maheṣvāsāḥ kṣipram eṣyanti pāṇḍavāḥ |
amarṣavaśam āpannā vairaṃ pratijihīrṣavaḥ ||11.10.14||
nihatān ātmajāñ śrutvā pramattān puruṣarṣabhāḥ |
ninīṣantaḥ padaṃ śūrāḥ kṣipram eva yaśasvini ||11.10.15||
pāṇḍūnāṃ kilbiṣaṃ kṛtvā saṃsthātuṃ notsahāmahe |
anujānīhi no rājñi mā ca śoke manaḥ kṛthāḥ ||11.10.16||
rājaṃs tvam anujānīhi dhairyam ātiṣṭha cottamam |
niṣṭhāntaṃ paśya cāpi tvaṃ kṣatradharmaṃ ca kevalam ||11.10.17||
ity evam uktvā rājānaṃ kṛtvā cābhipradakṣiṇam |
kṛpaś ca kṛtavarmā ca droṇaputraś ca bhārata ||11.10.18||
avekṣamāṇā rājānaṃ dhṛtarāṣṭraṃ manīṣiṇam |
gaṅgām anu mahātmānas tūrṇam aśvān acodayan ||11.10.19||
apakramya tu te rājan sarva eva mahārathāḥ |
āmantryānyonyam udvignās tridhā te prayayus tataḥ ||11.10.20||
jagāma hāstinapuraṃ kṛpaḥ śāradvatas tadā |
svam eva rāṣṭraṃ hārdikyo drauṇir vyāsāśramaṃ yayau ||11.10.21||
evaṃ te prayayur vīrā vīkṣamāṇāḥ parasparam |
bhayārtāḥ pāṇḍuputrāṇām āgaskṛtvā mahātmanām ||11.10.22||
sametya vīrā rājānaṃ tadā tv anudite ravau |
viprajagmur mahārāja yathecchakam ariṃdamāḥ ||11.10.23||
Waiśampajana rzekł:
1 Gdy przebyli długość mili*, zobaczyli rydwanników:
syna Drony oraz Krypę – Śaradwantowego syna,
jak również Krytawarmana*.
2 Gdy i ci dostrzegli króla, monarchę z mądrości okiem*,
tłumiąc w gardle łzy, wzdychając, rzekli do bolejącego:
3 „Królu, gdy twój syn dokonał niezwykle trudnego czynu,
odszedł wraz z towarzyszami, monarcho, do świata Śakry*.
4 Tylko my trzej rydwannicy z całej armii Durjodhany
zostaliśmy, inni woje polegli, Bharatów byku”.
5 Gdy syn Śaradwanta, Krypa, tak do króla rzekł, przemówił
do Gandhari udręczonej bólem po utracie synów:
6 „Walcząc dzielnie, zabijając rozliczne zastępy wrogów,
dokonując aktów męstwa, zginęli synowie twoi.
7 Z pewnością zyskali światy lśniące, orężem zdobyte,
z ciałami jaśniejącymi wiodą żywot nieśmiertelnych.
8 Żaden bowiem z bohaterów nie stchórzył na polu bitwy
i nie zginął od oręża żaden, gdy o litość błagał.
9 To najwyższym nazywają wojownika przeznaczeniem –
z bronią w bitwie śmierć, więc boleć ty nad nimi nie powinnaś.
10 Lecz i ich wrogowie, pani, Pandawowie się nie cieszą,
posłuchaj, co zrobiliśmy, krocząc za Aśwatthamanem.
11 Słysząc, że bezprawnie zabił Bhimasena* twego syna*,
do pogrążonego we śnie Pandawów obozu wchodząc,
rzezi tam dokonaliśmy.
12 Zostali zabici wszyscy Pańćalowie z Dhrysztadjumną,
powaliliśmy też synów Drupady oraz Draupadi.
13 Oto dokonawszy rzezi masy wrogów twoich synów,
uciekliśmy, bo do walki we trzech stanąć nie zdołamy.
14 A wnet przyjdą Pandawowie – herosi, łucznicy wielcy,
owładnięci siłą gniewu, pragnąc wrogość nam odpłacić.
15 Byki mężów, dzielni woje, słysząc o zabitych synach,
pragną bez zwłoki podążać naszym śladem, o wspaniała.
16 Wyrządziwszy zło Pandawom, nie możemy tu pozostać,
wybacz nam, królowo, w bólu serca swego nie pogrążaj.
17 Królu, ty nam także wybacz, trwaj w najwyższym harcie ducha,
dostrzeż to, że śmierć jedynie kresem jest rycerskiej cnoty”.
18–19 Gdy przemówił tak do króla, gdy obeszli dookoła
niego Krypa, Krytawarman oraz Drony syn, Bharato*,
oglądając się za królem, wielce mądrym Dhrytarasztrą,
nad Ganges potężni duchem popędzili swoje konie.
20 Gdy odeszli rydwannicy wszyscy, królu, przerażeni,
pożegnali się ze sobą i w trzy popędzili strony.
21 Wówczas do Hastinapury podążył syn Śaradwanta –
– Krypa, do krainy swojej – syn Hrydiki*, a syn Drony
odszedł do pustelni Wjasy.
22 Tak odeszli wojownicy, oglądając się za sobą
w strachu, gdyż zgrzeszyli wobec wielkodusznych synów Pandu.
23 Herosi, spotkawszy wówczas króla tuż przed wschodem słońca,
rozeszli się, wrogobójcy, tak jak chcieli, wielki królu*.