Autorzy

Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie, analiza gramatyczna i syntaktyczna, objaśnienia)

Andrzej Babkiewicz
(zamieszczenie tłumaczeń)
Krzysztof Hołubicki

भागवतपुराण

Bhāgavata-purāṇa

Purana Bhagawata 

Księga 1 (prathama-skandha)

Rozdział 1.7 (saptamo ‘dhyāya)

Ukaranie Dronowica (drauṇi-daṇḍa)

Streszczenie rozdziału:

1-8 Po odejściu Narady Wjasa skupia się na Bogu i pisze puranę Bhāgavata, której celem jest wzbudzenie miłości do Kryszny i zniszczenie omroczenia, a następnie przekazuje ją synowi.

9-11 Śaunaka pyta, co spowodowało, że zadowolony w sobie Śuka wyuczył się purany. Suta opiewa wspaniałość opowieści o Bogu, które przyciągają nawet wyzwolonych.

12-16 Opowieść o Parikszicie zaczyna się od próby jego zabicia przez Aśwatthamanę. Nakreślenie sytuacji (z odniesieniami do Mahabharaty – w nawiasach wariant opowieści zaczerpnięty z eposu):

  • Bhima łamie uda Durjodhany (MBh 9-55-60)
  • rzeź w uśpionym obozie – zabicie synów Pandawów (MBh 10.8)
  • Aśwatthaman niesie wieść o masakrze umierającemu Durjodhanie (MBh 10.9)
  • Draupadi dowiaduje się o śmierci dzieci (MBh 10.10-11 – Draupadi prosi Judhiszthirę i Bhimę o zabicie Aśwatthamany oraz przyniesienie jego klejnotu na dowód jego śmierci)
  • Ardźuna przyrzeka żonie przynieść głowę mordercy (MBh 10.11-12 – Bhima rzuca się w pogoń  za Aśwatthamanem, za nim podąża Ardźuna za namową Kryszny).

17-20 Ardźuna rusza w pogoń za Aśwatthamanem, ten ucieka. Gdy nie widzi szans ocalenia życia, uwalnia pocisk „Głowa Brahmy” (MBh 10.13 – Bhima odnajduje Aśwatthamana w pustelni, ten przywołuje do łodygi trzciny pocisk i ciska go „ku wyniszczeniu Pandawów”).

21-28 Ardźuna, widząc blask pocisku, pyta Krysznę, co to jest (jednocześnie wychwala jego zstąpienia dla dobra świata), a ten odpowiada i radzi przeciwdziałanie pociskowi tym samym pociskiem.

29-32 Opis zderzenia dwóch pocisków i ich poskromienia przez Ardźunę.

33-40 Ardźuna chwyta i wiąże Aśwatthamana, Kryszna radzi go zabić, lecz Ardźuna postanawia zaprowadzić go do obozu.

41-48 Ardźuna przekazuje Aśwatthamana Draupadi, a ta składa mu pokłon i każe uwolnić (sławi jego ojca Dronę jako mistrza i nie chce cierpienia jego matki Krypi).

49-51 Wszyscy pochwalają jej słowa prócz Bhimy, który żąda śmierci bramińskiego syna.

52-58 Kryszna dwuznaczną mową poleca Ardźunie spełnić swe obietnice i zadowolić wszystkich. Ten obcina klejnot z włosami Aśwatthamana (symbol śmierci), uwalnia go i wypędza z obozu.

शौनक उवाच

निर्गते नारदे सूत भगवान् बादरायणः ।
श्रुतवांस्तदभिप्रेतं ततः किमकरोद्विभुः ॥१॥

śaunaka uvāca

nirgate nārade sūta
bhagavān bādarāyaṇaḥ |
śrutavāṃs tad-abhipretaṃ
tataḥ kim akarod vibhuḥ ||1.7.1||

Śaunaka rzekł:

Suto, cóż Badarajana,
Bóg potężny, postanowił,
gdy usłyszał sąd Narady,
kiedy ten się już oddalił?

सूत उवाच

ब्रह्मनद्यां सरस्वत्यामाश्रमः पश्चिमे तटे ।
शम्याप्रास इति प्रोक्त ऋषीणां सत्रवर्धनः ॥२॥

sūta uvāca

brahma-nadyāṃ sarasvatyām
āśramaḥ paścime taṭe |
śamyāprāsa iti prokta
ṛṣīṇāṃ satra-vardhanaḥ ||1.7.2||

Suta rzekł:

Erem na zachodnim brzegu
Saraswati, rzeki Brahmy,
jest nazwany Śamjaprasa,
on ofiary wieszczów wzmacnia.

तस्मिन् स्व आश्रमे व्यासो बदरीषण्डमण्डिते ।
आसीनोऽप उपस्पृश्य प्रणिदध्यौ मनः स्वयम् ॥३॥

tasmin sva āśrame vyāso
badarī-ṣaṇḍa-maṇḍite |
āsīno ’pa upaspṛśya
praṇidadhyau manaḥ svayam ||1.7.3||

Wjasa w swoim tym eremie,
gąszczem głożyn upiększonym,
zasiadł po dotknięciu wody
i swój umysł skoncentrował.

भक्तियोगेन मनसि सम्यक् प्रणिहितेऽमले ।
अपश्यत्पुरुषं पूर्वं मायां च तदुपाश्रयाम् ॥४॥

bhakti-yogena manasi
samyak praṇihite ’male |
apaśyat puruṣaṃ pūrṇaṃ
māyāṃ ca tad-apāśrayām ||1.7.4||

Kiedy umysł skoncentrował,
czysty dzięki jodze uczuć,
zobaczył Człowieka-pełnię
i ułudę w nim schronioną.

यया सम्मोहितो जीव आत्मानं त्रिगुणात्मकम् ।
परोऽपि मनुतेऽनर्थं तत्कृतं चाभिपद्यते ॥५॥

yayā sammohito jīva
ātmānaṃ tri-guṇātmakam |
paro ’pi manute ’narthaṃ
tat-kṛtaṃ cābhipadyate ||1.7.5||

Przez nią mamiona żywina,
chociaż sama transcendentna,
myśli, że jest z trzech przymiotów,
i wartości się wyzbywa.

अनर्थोपशमं साक्षाद्भक्तियोगमधोक्षजे ।
लोकस्याजानतो विद्वांश्चक्रे सात्वतसंहिताम् ॥६॥

anarthopaśamaṃ sākṣād
bhakti-yogam adhokṣaje |
lokasyājānato vidvāṃś
cakre sātvata-saṃhitām ||1.7.6||

Bezwartości ukojeniem
joga uczuć jest dla Boga.
Mądry więc dla głupich ludzi
stworzył dzieło satwatowe.

यस्यां वै श्रूयमाणायां कृष्णे परमपूरुषे ।
भक्तिरुत्पद्यते पुंसः शोकमोहभयापहा ॥७॥

yasyāṃ vai śrūyamāṇāyāṃ
kṛṣṇe parama-pūruṣe |
bhaktir utpadyate puṃsaḥ
śoka-moha-bhayāpahā ||1.7.7||

Kiedy człowiek w nie się wsłucha,
wstaje miłość w nim do Kryszny,
do Człowieka, która niszczy
smutek, strach i omroczenie.

स संहितां भागवतीं कृत्वानुक्रम्य चात्मजम् ।
शुकमध्यापयामास निवृत्तिनिरतं मुनिः ॥८॥

sa saṃhitāṃ bhāgavatīṃ
kṛtvānukramya cātma-jam |
śukam adhyāpayāmāsa
nivṛtti-nirataṃ muniḥ ||1.7.8||

Gdy ją mędrzec skompilował
i w redakcję zaopatrzył,
to wyuczył boskiej księgi
syna Śukę, wyrzeczeńca.

शौनक उवाच

स वै निवृत्तिनिरतः सर्वत्रोपेक्षको मुनिः ।
कस्य वा बृहतीमेतामात्मारामः समभ्यसत् ॥९॥

śaunaka uvāca

sa vai nivṛtti-nirataḥ
sarvatropekṣako muniḥ |
kasya vā bṛhatīm etām
ātmārāmaḥ samabhyasat ||1.7.9||

Śaunaka rzekł:

Wyrzeczeniem się radował,
obojętny był na wszystko,
czemu rady w sobie mędrzec
dzieło wielkie opanował?

सूत उवाच

आत्मारामाश्च मुनयो निर्ग्रन्था अप्युरुक्रमे ।
कुर्वन्त्यहैतुकीं भक्तिमित्थम्भूतगुणो हरिः ॥१०॥

sūta uvāca

ātmārāmāś ca munayo
nirgranthā apy urukrame |
kurvanty ahaitukīṃ bhaktim
ittham-bhūta-guṇo hariḥ ||1.7.10||

Suta rzekł:

Nawet radzi w sobie mędrcy
z więzów wszelkich wyzwoleni,
w Harim miłość pokładają
bez przyczyny, tak on świetny!

हरेर्गुणाक्षिप्तमतिर्भगवान् बादरायणिः ।
अध्यगान्महदाख्यानं नित्यं विष्णुजनप्रियः ॥११॥

harer guṇākṣipta-matir
bhagavān bādarāyaṇiḥ |
adhyagān mahad ākhyānaṃ
nityaṃ viṣṇu-jana-priyaḥ ||1.7.11||

Boski syn Badarajany
stale drogi ludziom Wisznu
zapamiętał tę opowieść,
Boga cechy go urzekły.

परीक्षितोऽथ राजर्षेर्जन्मकर्मविलापनम् ।
संस्थां च पाण्डुपुत्राणां वक्ष्ये कृष्णकथोदयम् ॥१२॥

parīkṣito ’tha rājarṣer
janma-karma-vilāpanam |
saṃsthāṃ ca pāṇḍu-putrāṇāṃ
vakṣye kṛṣṇa-kathodayam ||1.7.12||

Powiem ci o Parikszicie,
wieszczu-królu, jego czynach
narodzinach i odejściu,
i Pandawów wielkiej śmierci –
klechdy Kryszny to początek.

यदा मृधे कौरवसृञ्जयानां
वीरेष्वथो वीरगतिं गतेषु ।
वृकोदराविद्धगदाभिमर्श-
भग्नोरुदण्डे धृतराष्ट्रपुत्रे ॥१३॥

yadā mṛdhe kaurava-sṛñjayānāṃ
vīreṣv atho vīra-gatiṃ gateṣu |
vṛkodarāviddha-gadābhimarśa-
bhagnoru-daṇḍe dhṛtarāṣṭra-putre ||1.7.13||

Ze Sryńdźajami,
gdy w starciu Kaurawów
bohaterowie
cel wojów sięgnęli,
kiedy Wilczybrzuch
podstępnie połamał
maczugą uda
syna Dhrytarasztry,

भर्तुः प्रियं द्रौणिरिति स्म पश्यन्
कृष्णासुतानां स्वपतां शिरांसि ।
उपाहरद्विप्रियमेव तस्य
जुगुप्सितं कर्म विगर्हयन्ति ॥१४॥

bhartuḥ priyaṃ drauṇir iti sma paśyan
kṛṣṇā-sutānāṃ svapatāṃ śirāṃsi |
upāharad vipriyam eva tasya
jugupsitaṃ karma vigarhayanti ||1.7.14||

Dronowic z myślą:
„pana uraduję”,
synom Draupadi
śpiącym odciął głowy.
Czyn ten wszak jemu
był wielce niemiły,
odrażający –
więc go potępili.

माता शिशूनां निधनं सुतानां
निशम्य घोरं परितप्यमाना ।
तदारुदद्बाष्पकलाकुलाक्षी
तां सान्त्वयन्नाह किरीटमाली ॥१५॥

mātā śiśūnāṃ nidhanaṃ sutānāṃ
niśamya ghoraṃ paritapyamānā |
tadārudad bāṣpa-kalākulākṣī
tāṃ sāntvayann āha kirīṭa-mālī ||1.7.15||

O rzezi dzieci
matka usłyszała
i przeraźliwy
ból ciało przeniknął.
Z jej oczu strugi
łez się potoczyły,
by ją ukoić,
rzekł doń zdobny w Diadem:

तदा शुचस्ते प्रमृजामि भद्रे
यद्ब्रह्मबन्धोः शिर आततायिनः ।
गाण्डीवमुक्तैर्विशिखैरुपाहरे
त्वाऽऽक्रम्य यत्स्नास्यसि दग्धपुत्रा ॥१६॥

tadā śucas te pramṛjāmi bhadre
yad brahma-bandhoḥ śira ātatāyinaḥ |
gāṇḍīva-muktair viśikhair upāhare
tv ākramya yat snāsyasi dagdha-putrā ||1.7.16||

Łzy twe osuszę,
gdy głowę zbrodniarza,
pseudo bramina,
tobie ofiaruję,
strzałami ściętą
słanymi z Gandiwy.
Na niej to stojąc
po spaleniu synów,
dopełnisz rytu,
ablucji dokonasz.

इति प्रियां वल्गुविचित्रजल्पैः
स सान्त्वयित्वाच्युतमित्रसूतः ।
अन्वाद्रवद्दंशित उग्रधन्वा
कपिध्वजो गुरुपुत्रं रथेन ॥१७॥

iti priyāṃ valgu-vicitra-jalpaiḥ
sa sāntvayitvācyuta-mitra-sūtaḥ |
anvādravad daṃśita ugra-dhanvā
kapi-dhvajo guru-putraṃ rathena ||1.7.17||

Dawszy kochanej
ulgę zręcznym słowem,
ten, kogo druhem-
-woźnicą jest Kryszna,
z małpą w sztandarze
i straszliwym łukiem
pognał rydwanem
za potomkiem mistrza.

तमापतन्तं स विलक्ष्य दूरात्
कुमारहोद्विग्नमना रथेन ।
पराद्रवत्प्राणपरीप्सुरुर्व्यां
यावद्गमं रुद्रभयाद्यथार्कः ॥१८॥

tam āpatantaṃ sa vilakṣya dūrāt
kumāra-hodvigna-manā rathena |
parādravat prāṇa-parīpsur urvyāṃ
yāvad-gamaṃ rudra-bhayād yathā kaḥ ||1.7.18||

Z daleka ujrzał
nadciągającego
morderca dzieci
i wielce się strwożył.
Rydwanem zmykał,
chcąc ocalić życie,
co sił jak Brahma
ze strachu przed Rudrą.

यदाशरणमात्मानमैक्षत श्रान्तवाजिनम् ।
अस्त्रं ब्रह्मशिरो मेने आत्मत्राणं द्विजात्मजः ॥१९॥

yadā aśaraṇam ātmānam
aikṣata śrānta-vājinam |
astraṃ brahma-śiro mene
ātma-trāṇaṃ dvijātmajaḥ ||1.7.19||

Gdy bramina syn zrozumiał,
że dlań nie ma już ratunku,
jego konie są zmęczone,
by ratować życie dumał
o pocisku „Głowy Brahmy”.

अथोपस्पृश्य सलिलं सन्दधे तत्समाहितः ।
अजानन्नुपसंहारं प्राणकृच्छ्र उपस्थिते ॥२०॥

athopaspṛśya salilaṃ
sandadhe tat samāhitaḥ |
ajānann api saṃhāraṃ
prāṇa-kṛcchra upasthite ||1.7.20||

W stanie zagrożenia życia
dotknął wody, skupił myśli
i go cisnął, choć nie wiedział,
jak powściągnąć owy pocisk.

ततः प्रादुष्कृतं तेजः प्रचण्डं सर्वतो दिशम् ।
प्राणापदमभिप्रेक्ष्य विष्णुं जिष्णुरुवाच ह ॥२१॥

tataḥ prāduṣkṛtaṃ tejaḥ
pracaṇḍaṃ sarvato diśam |
prāṇāpadam abhiprekṣya
viṣṇuṃ jiṣṇur uvāca ha ||1.7.21||

Kiedy ujrzał blask przemożny,
który zakrył strony świata,
życiu istot zagrażając,
Dźisznu wówczas rzekł do Wisznu:

अर्जुन उवाच

कृष्ण कृष्ण महाभाग भक्तानामभयङ्कर ।
त्वमेको दह्यमानानामपवर्गोऽसि संसृतेः ॥२२॥

arjuna uvāca

kṛṣṇa kṛṣṇa mahā-bāho
bhaktānām abhayaṅkara |
tvam eko dahyamānānām
apavargosi saṃsṛteḥ ||1.7.22||

Ardźuna rzekł:

Kryszno, Kryszno, o barczysty!
Tyś bezlękiem jest czcicieli!
Jeden jesteś wybawieniem
tych płonących w przejawieniu.

त्वमाद्यः पुरुषः साक्षादीश्वरः प्रकृतेः परः ।
मायां व्युदस्य चिच्छक्त्या कैवल्ये स्थित आत्मनि ॥२३॥

tvam ādyaḥ puruṣaḥ sākṣād
īśvaraḥ prakṛteḥ paraḥ |
māyāṃ vyudasya cic-chaktyā
kaivalye sthita ātmani ||1.7.23||

Bogiem tyś i pierwszym Człekiem,
co jest z dala od materii.
Mocą myśli złudę stwarzasz,
w sobie trwając, w wyzwoleniu.

स एव जीवलोकस्य मायामोहितचेतसः ।
विधत्से स्वेन वीर्येण श्रेयो धर्मादिलक्षणम् ॥२४॥

sa eva jīva-lokasya
māyā-mohita-cetasaḥ |
vidhatse svena vīryeṇa
śreyo dharmādi-lakṣaṇam ||1.7.24||

W świecie żywin, których myśli
omroczone są ułudą,
ty rozmieszczasz swoim męstwem
dobro, począwszy od prawa.

तथायं चावतारस्ते भुवो भारजिहीर्षया ।
स्वानां चानन्यभावानामनुध्यानाय चासकृत् ॥२५॥

tathāyaṃ cāvatāras te
bhuvo bhāra-jihīrṣayā |
svānāṃ cānanya-bhāvānām
anudhyānāya cāsakṛt ||1.7.25||

Celem twego wszak zstąpienia
jest usunąć brzemię ziemi,
by cię twoi miłośnicy
stale mogli kontemplować.

किमिदं स्वित्कुतो वेति देवदेव न वेद्म्यहम् ।
सर्वतोमुखमायाति तेजः परमदारुणम् ॥२६॥

kim idaṃ svit kuto veti
deva-deva na vedmy aham |
sarvato mukham āyāti
tejaḥ parama-dāruṇam ||1.7.26||

Cóż to jest i skąd się wzięło,
tego, Boże bogów, nie wiem.
Wszędy jego są oblicza
i nadciąga blask straszliwy.

श्रीभगवानुवाच

वेत्थेदं द्रोणपुत्रस्य ब्राह्ममस्त्रं प्रदर्शितम् ।
नैवासौ वेद संहारं प्राणबाध उपस्थिते ॥२७॥

śrī-bhagavān uvāca

vetthedaṃ droṇa-putrasya
brāhmam astraṃ pradarśitam |
naivāsau veda saṃhāraṃ
prāṇa-bādha upasthite ||1.7.27||

Chwalebny Bóg rzekł:

Wiedz, że pocisk to jest Brahmy,
co syn Drony go uwolnił,
kiedy śmierć groziła tchnieniu,
choć powściągnąć go niezdolny.

न ह्यस्यान्यतमं किञ्चिदस्त्रं प्रत्यवकर्शनम् ।
जह्यस्त्रतेज उन्नद्धमस्त्रज्ञो ह्यस्त्रतेजसा ॥२८॥

na hy asyānyatamaṃ kiñcid
astraṃ pratyavakarśanam |
jahy astra-teja unnaddham
astra-jño hy astra-tejasā ||1.7.28||

Nie istnieje inny pocisk,
co by jego mógł powstrzymać.
Ty znasz oręż, więc pokonaj
blaskiem broni blask oręża.

सूत उवाच

श्रुत्वा भगवता प्रोक्तं फाल्गुनः परवीरहा ।
स्पृष्ट्वापस्तं परिक्रम्य ब्राह्मं ब्राह्माय सन्दधे ॥२९॥

sūta uvāca

śrutvā bhagavatā proktaṃ
phālgunaḥ para-vīra-hā |
spṛṣṭvāpas taṃ parikramya
brāhmaṃ brāhmāya sandadhe ||1.7.29||

Suta rzekł:

Gdy usłyszał słowa Boga,
Phalguna, ciemiężca wrogów,
dotknął wody, go okrążył
i ku Brahmie Brahmę posłał.

संहत्यान्योन्यमुभयोस्तेजसी शरसंवृते ।
आवृत्य रोदसी खं च ववृधातेऽर्कवह्निवत् ॥३०॥

saṃhatyānyonyam ubhayos
tejasī śara-saṃvṛte |
āvṛtya rodasī khaṃ ca
vavṛdhāte ’rka-vahnivat ||1.7.30||

Gdy wzajemnie się zderzyły,
żar pocisków się połączył,
objął ziemię, niebo, przestwór,
wzrósł jak słońce wespół z ogniem.

दृष्ट्वास्त्रतेजस्तु तयोस्त्रींल्लोकान् प्रदहन् महत् ।
दह्यमानाः प्रजाः सर्वाः सांवर्तकममंसत ॥३१॥

dṛṣṭvāstra-tejas tu tayos
trīl lokān pradahan mahat |
dahyamānāḥ prajāḥ sarvāḥ
sāṃvartakam amaṃsata ||1.7.31||

Zobaczywszy blask pocisków,
co spopiela trójświat cały,
palone mniemały stwory,
że to ogień jest zniszczenia.

प्रजोपद्रवमालक्ष्य लोकव्यतिकरं च तम् ।
मतं च वासुदेवस्य सञ्जहारार्जुनो द्वयम् ॥३२॥

prajopadravam ālakṣya
loka-vyatikaraṃ ca tam |
mataṃ ca vāsudevasya
sañjahārārjuno dvayam ||1.7.32||

Zrozumiał cierpienie istot,
groźbę też zniszczenia świata
oraz wolę Wasudewy
i Ardźuna oba zdławił.

तत आसाद्य तरसा दारुणं गौतमीसुतम् ।
बबन्धामर्षताम्राक्षः पशुं रशनया यथा ॥३३॥

tata āsādya tarasā
dāruṇaṃ gautamī-sutam |
babandhāmarṣa-tāmrākṣaḥ
paśuṃ raśanayā yathā ||1.7.33||

Potem gwałtem go pochwycił
– okrutne Gautami dziecię –
i jak bestię liną związał,
mając krwią nabiegłe oczy.

शिबिराय निनीषन्तं दाम्ना बद्ध्वा रिपुं बलात् ।
प्राहार्जुनं प्रकुपितो भगवानम्बुजेक्षणः ॥३४॥

śibirāya ninīṣantaṃ
rajjvā baddhvā ripuṃ balāt |
prāhārjunaṃ prakupito
bhagavān ambujekṣaṇaḥ ||1.7.34||

Gdy Ardźuna wroga spętał
i chciał zawlec do obozu,
wściekły Bóg lotosooki
rzekł do niego takie słowa:

मैनं पार्थार्हसि त्रातुं ब्रह्मबन्धुमिमं जहि ।
योऽसावनागसः सुप्तानवधीन्निशि बालकान् ॥३५॥

mainaṃ pārthārhasi trātuṃ
brahma-bandhum imaṃ jahi |
yo ’sāv anāgasaḥ suptān
avadhīn niśi bālakān ||1.7.35||

Synu Prythy, nie winieneś
chronić krewnego bramina.
Zabij go! To on szlachtował
śpiących chłopców, choć bez winy!

मत्तं प्रमत्तमुन्मत्तं सुप्तं बालं स्त्रियं जडम् ।
प्रपन्नं विरथं भीतं न रिपुं हन्ति धर्मवित् ॥३६॥

mattaṃ pramattam unmattaṃ
suptaṃ bālaṃ striyaṃ jaḍam
|
prapannaṃ virathaṃ bhītaṃ
na ripuṃ hanti dharma-vit ||1.7.36||

Znawca prawa nie zabija:
pijanego, szalonego,
kobiety, roztargnionego,
dziecka, tego, co jest bierny,
stracił rydwan czy się poddał,
który śpi, jest wystraszony,
choćby był on jego wrogiem.

स्वप्राणान् यः परप्राणैः प्रपुष्णात्यघृणः खलः ।
तद्वधस्तस्य हि श्रेयो यद्दोषाद्यात्यधः पुमान् ॥३७॥

sva-prāṇān yaḥ para-prāṇaiḥ
prapuṣṇāty aghṛṇaḥ khalaḥ |
tad-vadhas tasya hi śreyo
yad-doṣād yāty adhaḥ pumān ||1.7.37||

Który drań współczucia zbyty
tchnienia swe tchnieniami innych
żywi, temu śmierć jest lepsza,
grzech ten w dół człowieka wiedzie.

प्रतिश्रुतं च भवता पाञ्चाल्यै श‍ृण्वतो मम ।
आहरिष्ये शिरस्तस्य यस्ते मानिनि पुत्रहा ॥३८॥

pratiśrutaṃ ca bhavatā
pāñcālyai śṛṇvato mama |
āhariṣye śiras tasya
yas te mānini putra-hā ||1.7.38||

Wszak słyszałem, jak przyrzekłeś
Pańćalównie: „O, ty gniewna,
ofiaruję tobie głowę
twoich dzieci dręczyciela”.

तदसौ वध्यतां पाप आतताय्यात्मबन्धुहा ।
भर्तुश्च विप्रियं वीर कृतवान् कुलपांसनः ॥३९॥

tad asau vadhyatāṃ pāpa
ātatāyy ātma-bandhu-hā |
bhartuś ca vipriyaṃ vīra
kṛtavān kula-pāṃsanaḥ ||1.7.39||

Ów agresor winien zginąć,
grzesznik, zabójca krewnego!
Jest zakałą swego rodu
i nie cieszy chlebodawcy.

एवं परीक्षता धर्मं पार्थः कृष्णेन चोदितः ।
नैच्छद्धन्तुं गुरुसुतं यद्यप्यात्महनं महान् ॥४०॥

sūta uvāca

evaṃ parīkṣatā dharmaṃ
pārthaḥ kṛṣṇena coditaḥ |
naicchad dhantuṃ guru-sutaṃ
yadyapy ātma-hanaṃ mahān ||1.7.40||

Suta rzekł:

Kryszna w prawie go testował,
podjudzając Prythowica.
Ten zaś wielki syna mistrza
nie chciał zabić, jaźnibójcy.

अथोपेत्य स्वशिबिरं गोविन्दप्रियसारथिः ।
न्यवेदयत्तं प्रियायै शोचन्त्या आत्मजान् हतान् ॥४१॥

athopetya sva-śibiraṃ
govinda-priya-sārathiḥ |
nyavedayat taṃ priyāyai
śocantyā ātma-jān hatān ||1.7.41||

Kiedy dotarł do obozu,
mając Krysznę za woźnicę,
podarował go kochanej,
co opłakiwała synów.

तथाऽऽहृतं पशुवत्पाशबद्धमवाङ्मुखं कर्मजुगुप्सितेन ।
निरीक्ष्य कृष्णापकृतं गुरोः सुतं वामस्वभावा कृपया ननाम च ॥४२॥

tathāhṛtaṃ paśuvat pāśa-baddham
avāṅ-mukhaṃ karma-jugupsitena |
nirīkṣya kṛṣṇāpakṛtaṃ guroḥ sutaṃ
vāma-svabhāvā kṛpayā nanāma ca ||1.7.42||

Liną splątany
jak zwierzę pojmane,
wzrok w dół kierował,
ohydny czyn ważąc.
Spojrzała z łaską
delikatna Kryszna
na syna mistrza
i pokłon złożyła.

उवाच चासहन्त्यस्य बन्धनानयनं सती ।
मुच्यतां मुच्यतामेष ब्राह्मणो नितरां गुरुः ॥४३॥

uvāca cāsahanty asya
bandhanānayanaṃ satī |
mucyatāṃ mucyatām eṣa
brāhmaṇo nitarāṃ guruḥ ||1.7.43||

Znieść nie mogła jego więzów,
więc cnotliwa zawołała:
„Uwolnijcie go natychmiast,
wszak braminem jest i mistrzem!

सरहस्यो धनुर्वेदः सविसर्गोपसंयमः ।
अस्त्रग्रामश्च भवता शिक्षितो यदनुग्रहात् ॥४४॥

sarahasyo dhanur-vedaḥ
savisargopasaṃyamaḥ |
astra-grāmaś ca bhavatā
śikṣito yad-anugrahāt ||1.7.44||

Z jego łaski to poznałeś
tajną sztukę militarną,
cały oręż nieprzebrany,
z wyzwalaniem, powściąganiem.

स एष भगवान् द्रोणः प्रजारूपेण वर्तते ।
तस्यात्मनोऽर्धं पत्न्यास्ते नान्वगाद्वीरसूः कृपी ॥४५॥

sa eṣa bhagavān droṇaḥ
prajā-rūpeṇa vartate |
tasyātmano ’rdhaṃ patny āste
nānvagād vīrasūḥ kṛpī ||1.7.45||

Ten Bóg Droga wciąż przebywa
pod postacią swego syna,
a połowa jego jaźni
– żona, matka woja, Krypi –
nie odeszła, ciągle żyje.

तद्धर्मज्ञ महाभाग भवद्भिर्गौरवं कुलम् ।
वृजिनं नार्हति प्राप्तुं पूज्यं वन्द्यमभीक्ष्णशः ॥४६॥

tad dharmajña mahā-bhāga
bhavadbhir gauravaṃ kulam |
vṛjinaṃ nārhati prāptuṃ
pūjyaṃ vandyam abhīkṣṇaśaḥ ||1.7.46||

Znawco prawa! Wielce szczęsny!
Mistrza zacny ród po wieki
winno się szanować, wielbić,
aby tutaj w zło nie popaść.

मा रोदीदस्य जननी गौतमी पतिदेवता ।
यथाहं मृतवत्साऽऽर्ता रोदिम्यश्रुमुखी मुहुः ॥४७॥

rodīd asya jananī
gautamī pati-devatā |
yathāhaṃ mṛta-vatsārtā
rodimy aśru-mukhī muhuḥ ||1.7.47||

Niech nie cierpi jego matka,
która męża bóstwem mieni,
jak ja cierpię łzami zlana,
stratą synów udręczona.

यैः कोपितं ब्रह्मकुलं राजन्यैरजितात्मभिः ।
तत्कुलं प्रदहत्याशु सानुबन्धं शुचार्पितम् ॥४८॥

yaiḥ kopitaṃ brahma-kulaṃ
rājanyair ajitātmabhiḥ |
tat kulaṃ pradahaty āśu
sānubandhaṃ śucārpitam ||1.7.48||

Gdy królowie bez hamulców
rozgniewają ród braminów,
ich rodzina szybko spłonie
wraz z krewnymi, rozpaczając”.

सूत उवाच

धर्म्यं न्याय्यं सकरुणं निर्व्यलीकं समं महत् ।
राजा धर्मसुतो राज्ञ्याः प्रत्यनन्दद्वचो द्विजाः ॥४९॥

sūta uvāca

dharmyaṃ nyāyyaṃ sakaruṇaṃ
nirvyalīkaṃ samaṃ mahat
|
rājā dharma-suto rājñyāḥ
pratyanandad vaco dvijāḥ ||1.7.49||

Suta rzekł:

Król, syn Prawa, się ucieszył
wzniosłą mową swej królowej –
współczującą, zgodną z normą,
szczerą, prawą i jednaką.

नकुलः सहदेवश्च युयुधानो धनञ्जयः ।
भगवान् देवकीपुत्रो ये चान्ये याश्च योषितः ॥५०॥

nakulaḥ sahadevaś ca
yuyudhāno dhanañjayaḥ |
bhagavān devakī-putro
ye cānye yāś ca yoṣitaḥ ||1.7.50||

Też Nakula, Sahadewa,
Jujudhana, Dóbr zdobywca,
syn Dewaki, Bóg, ją poparł
oraz inni i kobiety.

तत्राहामर्षितो भीमस्तस्य श्रेयान् वधः स्मृतः ।
न भर्तुर्नात्मनश्चार्थे योऽहन् सुप्तान् शिशून् वृथा ॥५१॥

tatrāhāmarṣito bhīmas
tasya śreyān vadhaḥ smṛtaḥ |
na bhartur nātmanaś cārthe
yo ’han suptān śiśūn vṛthā ||1.7.51||

Na to rzecze wściekły Bhima:
„Jego śmierć wszak będzie dobrem.
Ni dla siebie, ni dla władcy
nędznik we śnie dzieci zabił”.

निशम्य भीमगदितं द्रौपद्याश्च चतुर्भुजः ।
आलोक्य वदनं सख्युरिदमाह हसन्निव ॥५२॥

niśamya bhīma-gaditaṃ
draupadyāś ca catur-bhujaḥ |
ālokya vadanaṃ sakhyur
idam āha hasann iva ||1.7.52||

Gdy usłyszał Czteroręki
słowa Bhimy i Draupadi,
wejrzał w lico przyjaciela,
z lekkim śmiechem się odezwał:

श्रीकृष्ण उवाच

ब्रह्मबन्धुर्न हन्तव्य आततायी वधार्हणः ।
मयैवोभयमाम्नातं परिपाह्यनुशासनम् ॥५३॥

śrī-bhagavān uvāca

brahma-bandhur na hantavya
ātatāyī vadhārhaṇaḥ |
mayaivobhayam āmnātaṃ
paripāhy anuśāsanam ||1.7.53||

Chwalebny Pan rzekł:

Bramin zły nie godzien śmierci,
agresora się zabija.
Wymieniłem dwa wskazania,
je wypełnij należycie.

कुरु प्रतिश्रुतं सत्यं यत्तत्सान्त्वयता प्रियाम् ।
प्रियं च भीमसेनस्य पाञ्चाल्या मह्यमेव च ॥५४॥

kuru pratiśrutaṃ satyaṃ
yat tat sāntvayatā priyām |
priyaṃ ca bhīmasenasya
pāñcālyā mahyam eva ca ||1.7.54||

Spełnij słowo, co przyrzekłeś,
gdy kochaną pocieszałeś,
które będzie jednakowo
miłe Bhimie, mnie, Pańćali.

सूत उवाच

अर्जुनः सहसाऽऽज्ञाय हरेर्हार्दमथासिना ।
मणिं जहार मूर्धन्यं द्विजस्य सहमूर्धजम् ॥५५॥

sūta uvāca

arjunaḥ sahasājñāya
harer hārdam athāsinā |
maṇiṃ jahāra mūrdhanyaṃ
dvijasya saha-mūrdhajam ||1.7.55||

Suta rzekł:

W lot Ardźuna pojął Boga
serca stan i swoim mieczem
klejnot zrodzony na głowie
ściął bramina, wraz z włosami.

विमुच्य रशनाबद्धं बालहत्याहतप्रभम् ।
तेजसा मणिना हीनं शिबिरान्निरयापयत् ॥५६॥

vimucya raśanā-baddhaṃ
bāla-hatyā-hata-prabham |
tejasā maṇinā hīnaṃ
śibirān nirayāpayat ||1.7.56||

Gdy uwolnił związanego,
splamionego mordem dzieci,
bez klejnotu i bez blasku,
to z obozu go przegonił.

वपनं द्रविणादानं स्थानान्निर्यापणं तथा ।
एष हि ब्रह्मबन्धूनां वधो नान्योऽस्ति दैहिकः ॥५७॥

vapanaṃ draviṇādānaṃ
sthānān niryāpaṇaṃ tathā |
eṣa hi brahma-bandhūnāṃ
vadho nānyo ’sti daihikaḥ ||1.7.57||

Ogolenie, dóbr zabranie
oraz z miejsca wypędzenie –
to podłego śmierć bramina,
a cielesna niewskazana.

पुत्रशोकातुराः सर्वे पाण्डवाः सह कृष्णया ।
स्वानां मृतानां यत्कृत्यं चक्रुर्निर्हरणादिकम् ॥५८॥

putra-śokāturāḥ sarve
pāṇḍavāḥ kṛṣṇayā |
svānāṃ mṛtānāṃ yat kṛtyaṃ
cakrur nirharaṇādikam ||1.7.58||

Cierpiąc ból z powodu synów,
Pandawowie wraz z Draupadi
wszelkie ryty zalecane,
jak niesienie zwłok na marach,
dla swych zmarłych wykonali.

इति श्रीब्रह्मसूत्रभाषे श्रीमद्भागवतमहापुराणे पारमहंस्यां संहितायां वैयासिक्यां प्रथमस्कन्धे द्रौणिदण्डो नाम सप्तमो‘ध्यायः ||१.७||

iti śrīmad-bhāgavate mahā-purāṇe
brahma-sūtra-bhāṣe
pārama-haṁsyāṁ saṁhitāyāṁ
vaiyāsikyāṃ
prathama-skandhe
drauṇi-daṇḍo nāma
saptamo ‘dhyāyaḥ ||1.7||

Oto w chwalebnej wielkiej puranie Bhagawata,
w komentarzu do Sutr wedanty,
w piśmie najlepszych z ascetów,
w utworze syna Wjasy,
w pierwszej księdze
rozdział siódmy zatytułowany „Ukaranie Dronowica”.