Autorzy

Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie, analiza gramatyczna i syntaktyczna, objaśnienia)
Andrzej Babkiewicz
(zamieszczenie tłumaczeń)
Krzysztof Hołubicki

भागवतपुराण

Bhāgavata-purāṇa

Purana Bhagawata 

Księga 1 (prathama-skandha)

Rozdział 1.18 (aṣṭādaśo ‘dhyāya)

Klątwa bramina (vipra-śāpopalabha)

Streszczenie rozdziału:

1-3

sūta uvāca

yo vai drauṇy-astra-vipluṣṭo
na mātur udare mṛtaḥ |
anugrahād bhagavataḥ
kṛṣṇasyādbhuta-karmaṇaḥ ||1.18.1||

yaḥ vai (który zaiste; parīkṣit) drauṇi-astra-vipluṣṭaḥ (spalony przez pocisk syna Drony; aśvatthāmanaḥ brahmāstreṇa nirdagdhaḥ san api) adbhuta-karmaṇaḥ (tego, którego czyny są cudowne) bhagavataḥ (Boga) kṛṣṇasya (Kryszny) anugrahāt (przez łaskę; kṛpayā) mātuḥ (matki; jananyāḥ) udare (w brzuchu; garbhe) na mṛtaḥ (nie umarł).

brahma-kopotthitād yas tu
takṣakāt prāṇa-viplavāt |
na sammumohoru-bhayād
bhagavaty arpitāśayaḥ ||1.18.2||

yaḥ tu (ale który) bhagavati (w Bogu; śrī-kṛṣṇe) arpita-āśayaḥ (ten, którego naczynie [uczuć] / serce / umysł / ciało; samarpita-manāḥ san) brahma-kopa-utthitāt (od powstałego z gniewu bramina; brahma-śāpād utthitāt) takṣakāt (od Takszaki; nāgāt) prāṇa-viplavāt (od tego, który niszczy tchnienie; prāṇa-nāśāt) uru-bhayāt (od wielce straszliwego; mahā-trāsāt) na sammumoha (nie został zdezorientowany; naiva mohitaḥ babhūva).

utsṛjya sarvataḥ saṅgaṃ
vijñātājita-saṃsthitiḥ |
vaiyāsaker jahau śiṣyo
gaṅgāyāṃ svaṃ kalevaram ||1.18.3||

vaiyāsakeḥ (syna Wjasy; śukasya) śiṣyaḥ (uczeń; san) vijñāta-ajita-saṃsthitiḥ (ten, który rozpoznał stan Niepokonanego; parijñātā śrī-hareḥ saṃsthitiḥ tattvaṃ yena saḥ) sarvataḥ (pod każdym względem) saṅgam (lgnięcie; sarveṣu viṣayeṣu āsaktim) utsṛjya (porzuciwszy; tyaktvā),

gaṅgāyām (na Gangą) svam (swoje; svīyam) kalevaram (ciało; deham) jahau (porzucił; tatyāja).

nottama-śloka-vārtānāṃ
juṣatāṃ tat-kathāmṛtam |
syāt sambhramo 'nta-kāle 'pi
smaratāṃ tat-padāmbujam ||1.18.4||

uttama-śloka-vārtānām (wieści o wychwalanym wybornym wierszem; uttamaḥ ślokasya bhagavataḥ eva vārttaṃ yeṣu teṣām ata eva) tat-kathā-amṛtam (nektar opowieści o nim; nityaṃ bhagavat-kathāmṛtaṃ sevamānānām) juṣatām (rozkoszujących się),

tat-pada-ambujam (lotosów jego stóp; śrī-hareḥ caraṇa-kamalam) smaratām (pamiętających; anudhyāyinām) anta-kāle api (nawet w chwili śmierci; maraṇa-samaye ‘pi) sambhramaḥ (skołowacenia; mohaḥ) na syāt (niechaj nie będzie).

tāvat kalir na prabhavet
praviṣṭo 'pīha sarvataḥ |
yāvad īśo mahān urvyām
ābhimanyava ekarāṭ ||1.18.5||

yāvat (jak długo) mahān (potężny; atyudāraḥ) ābhimanyavaḥ (syn Abhimanju; abhimanyoḥ putraḥ parīkṣit) urvyām (na Ziemi; pṛthivyām) eka-rāṭ (jeden król; cakravartī) īśaḥ (władca; patiḥ),

tāvat (tak długo) iha (tutaj; jagati) sarvataḥ (wszędzie; sarvatra) praviṣṭaḥ api (chociaż nadszedł) kaliḥ (Kali) na prabhavet (nie zdominuje; sāmarthyṃ na labhet).

yasminn ahani yardy eva
bhagavān utsasarja gām |
tadaivehānuvṛtto ’sāv
adharma-prabhavaḥ kaliḥ ||1.18.6||

yasmin ahani (w którym dniu; divase) yarhi eva (zaiste kiedy; yasminneva kṣaṇe) bhagavān (Bóg; śrī-kṛṣṇaḥ) gām (ziemię; pṛthivīm) utsasarja (opuścił; tatyāja, aprakaṭo bavhūva),

tadā eva (zaiste wówczas) iha (tutaj; jagati) adharma-prabhavaḥ (ten, którego mocą jest nieprawość; adharmasya prabhavo yasmin saḥ) asau kaliḥ (ów Kali) anuvṛttaḥ (działający; praviṣṭaḥ).

nānudveṣṭi kaliṃ samrāṭ
sāraṅga iva sāra-bhuk |
kuśalāny āśu siddhyanti
netarāṇi kṛtāni yat ||1.18.7||

yat (że; yasmin kalau) kuśalāni (zręczne; puṇyāni) āśu (szybko; saṅkalpa-mātrenaiva) siddhyanti (przynoszą rezultat; phalanti),

itarāṇi (pozostałe; pāpāni) na (nie; āśu na sidhyanti parantu), kṛtāni (zrobione; cet tadā sidhyanti na tu saṃkalpita-mātrāṇi ataḥ),

sāraṅgaḥ iva (niczym pszczoła; bhramara iva) sāra-bhuk (zjadająca esencję; sāra-grāhī) samrāṭ (władca; rājā) kalim (Kaliego) na anudveṣṭi (nie nienawidził; abhidruhyati na hatavān).

kiṃ nu bāleṣu śūreṇa
kalinā dhīra-bhīruṇā |
apramattaḥ pramatteṣu
yo vṛko nṛṣu vartate ||1.18.8||

yaḥ (który; kaliḥ) apramattaḥ (uważny; sāvadhānaḥ san) vṛkaḥ (wilk; vyāghra iva) pramatteṣu (między nieuważnymi; anavadhāneṣu) bāleṣu (wśród dziecinnych; mūrkheṣu) nṛṣu (wśród ludzi) vartate (przebywa; tiṣṭhati),

śūreṇa (przez odważnego; parākrama-śālinā) dhīra-bhīruṇā (przez bojącego się mądrych; dhīrehyaḥ bhītena) kalinā (przez Kaliego) kim nu (zaiste cóż; bhavet na kimapi)?

upavarṇitam etad vaḥ
puṇyaṃ pārīkṣitaṃ mayā |
vāsudeva-kathopetam
ākhyānaṃ yad apṛcchata ||1.18.9||

[yūyam] (wy) yat (co) apṛcchata (zapytaliście; pṛṣṭavantaḥ),

mayā (przeze mnie) vāsudeva-kathā-upetam (wyposażona w opowieści o Wasudewie; hari-kathā-yuktam) etat (ta) puṇyam (zbożna; putam) pārīkṣitam (Parikszitowa) ākhyānam (opowieść; parīkṣitavṛttāntam) vaḥ (wam; yuṣmākaṃ samīpe) upavarṇitam (opowiedziana; kīrtitam).

yā yāḥ kathā bhagavataḥ
kathanīyoru-karmaṇaḥ |
guṇa-karmāśrayāḥ pumbhiḥ
saṃsevyās tā bubhūṣubhiḥ ||1.18.10||

kathanīya-uru-karmaṇaḥ (tego, o wielkich czynach wartych opowiadania; kathanīyāni urūni mahānti karmāṇi yasya tasya) bhagavataḥ (Boga) guṇa-karma-āśrayāḥ (oparte na czynach i cechach; guṇa-karma-viṣayāḥ) yāḥ yāḥ kathāḥ (które, które klechdy; santi) bubhūṣubhiḥ (przez pragnących powstać; sad-bhāvam icchadibhiḥ) pumbhiḥ (przez ludzi; puruṣaiḥ) tāḥ (te; kathāḥ) saṃsevyāḥ (te, którym warto służyć; śravaṇīyāḥ).

ṛṣaya ūcuḥ

sūta jīva samāḥ saumya
śāśvatīr viśadaṃ yaśaḥ |
yas tvaṃ śaṃsasi kṛṣṇasya
martyānām amṛtaṃ hi naḥ ||1.18.11||

[he] saumya (delikatny!), [he] sūta (Suto!),

śāśvatīḥ (nieskończone) samāḥ (lata; anantān vatsarān vyāpya) jīva (żyj; prāṇān dhāraya)!

yaḥ tvam (który ty) martyānām (śmiertelnikom; maraṇa-śīlānām) naḥ (mam; asmākam) amṛtam hi (zaiste nektar; amṛta-svarūpam) kṛṣṇasya (Kryszny) viśadam (przeczystych; nirmalam) yaśaḥ (chwał; kīrtim) śaṃsasi (recytujesz; kathayasi).

karmaṇy asminn anāśvāse
dhūma-dhūmrātmanāṃ bhavān |
āpāyayati govinda-
pāda-padmāsavaṃ madhu ||1.18.12||

[kiṃ ca] (co więcej) asmin (w tym) anāśvāse (w tym, w którym brakuje oddechu; aviśvasanīye) karmaṇi (w rycie; satre) dhūma-dhūmra-ātmanām (tych, których ciała są osmolone dymem; dhūmena dhūmraḥ vivarṇaḥ ātmā śarīraṃ yeṣāṃ teṣāṃ tān asmān prati) bhavān (ty) madhu (miodem; madhuram) govinda-pāda-padma-āsavam (sokiem z lotosów stóp Pasterza; śrī-kṛṣṇa-caraṇābjayor makarandaṃ śri-hareḥ kathāmṛtam) āpāyayati (poisz; śrāvayati).

tulayāma lavenāpi
na svargaṃ nāpunarbhavam |
bhagavat-saṅgi-saṅgasya
martyānāṃ kim utāśiṣaḥ ||1.18.13||

bhagavat-saṅgi-saṅgasya (przebywania z przebywającymi z Bogiem; bhagavat-saṅginaḥ viṣṇu-bhaktāḥ teṣāṃ saṅgasya) lavena api (nawet kawałek; atyalpa kālenāpi) svargam (z niebiosami) na tulayāma (nie przyrównujemy; na samaḥ paśyāma),

apunarbhavam (z brakiem kolejnych narodzin; apavargaṃ vā) na [tulayāma] (nie przyrównujemy),

martyānām (śmiertelników; manuṣyāṇām) āśiṣaḥ (rzeczy upragnione; atitucchāḥ rājyādyāḥ) kim uta (cóż mówić o; kiṃ vaktavyaṃ naiva tulyāma).

ko nāma tṛpyed rasa-vit kathāyāṃ
mahattamaikānta-parāyaṇasya |
nāntaṃ guṇānām aguṇasya jagmur
yogeśvarā ye bhava-pādma-mukhyāḥ ||1.18.14||

ye (ci) yoga-īśvarāḥ (władcy jogi) bhava-pādma-mukhyāḥ (poczynając od Śiwy i Brahmy; bhavaḥ śivaḥ pādmaḥ krahmā ca mukhyau pradhānau yeṣāṃ te devāḥ api) aguṇasya (bezcechowego; prākṛta-guṇa-rahitasya) mahattama-ekānta-parāyaṇasya (tego, który jest ostatecznym i jedynym celem najpotężniejszych; mahattamānām ekāntena paramayanam āśrayaḥ yasha tasya bhagavataḥ) guṇānām (przymiotów) antam (końca; pāram) na jagmuḥ (nie dochodzą; na gatavantaḥ),

rasa-vit (znawca smaku estetycznego; rasajñaḥ) kaḥ (który) nāma (zaiste; tasya) kathāyām (w klechdzie) tṛpyet (byłby syty; pūrṇāṃ tṛptiṃ labhet).

tan no bhavān vai bhagavat-pradhāno
mahattamaikānta-parāyaṇasya |
harer udāraṃ caritaṃ viśuddhaṃ
śuśrūṣatāṃ no vitanotu vidvan ||1.18.15||

[he] vidvan (mądry!),

tat  (więc; tasmat) naḥ (wśród nas; asmākaṃ madhye) bhagavat-pradhānaḥ (ten, dla którego Bóg jest podstawą; bhagavān pradhānaṃ sevyo yasya saḥ bhāgavataḥ) bhavān vai (zaiste ty) mahattama-ekānta-parāyaṇasya (tego, który jest ostatecznym i jedynym celem najpotężniejszych; bhatkaika-bandhoḥ) hareḥ (Hariego) udāram (wspaniałe; mahat) viśuddham (przeczyste; nirmalam) caritam (czynu; ākhyānam) śuśrūṣatām (pragnącym słuchać; śrutom icchunām) naḥ (nam; asmākaṃ samīpe) vitanotu (rozpościeraj; vistārayatu).

sa vai mahā-bhāgavataḥ parīkṣid
yenāpavargākhyam adabhra-buddhiḥ |
jñānena vaiyāsaki-śabditena bheje
khagendra-dhvaja-pāda-mūlam ||1.18.16||

saḥ vai (on zaiste) mahā-bhāgavataḥ (wielki bhagawata; parama-bhaktaḥ) adabhra-buddhiḥ (ten, którego rozum jest potężny; praśasta-dhīḥ) parīkṣit (Parikszit),

yena (dzięki której) vaiyāsaki-śabditena (wysłowionej przez syna Wjasy; śukena kathitena) jñānena (dzięki wiedzy; jñāna-sādhanena) apavarga-ākhyam (nazywane wyzwoleniem; mokṣa-svarūpam) khaga-indra-dhvaja-pāda-mūlam (podeszwy stóp tego, na którego sztandarze widnieje ptak; garuḍa-dhvajasya hareḥ pāda-padmam) bheje (wielbi; sevitavān).

tan naḥ paraṃ puṇyam asaṃvṛtārtham
ākhyānam atyadbhuta-yoga-niṣṭham |
ākhyāhy anantācaritopapannaṃ
pārīkṣitaṃ bhāgavatābhirāmam ||1.18.17||

param (najbardziej) puṇyam (zbożną; sattva-śodhakam) atyadbhuta-yoga-niṣṭham (oddaną najcudowniejszej jodze; atyadbhute mahati bhakti-yoge niṣṭhā yasya tam) ananta-ācarita-upapannam (zawierającą czyny Nieskończonego; anantasya śrī-hareḥ ācaritaiḥ ceṣṭitaiḥ upapannaṃ yuktam) bhāgavata-abhirāmam (cieszącą bhagawatów; bhaktānāṃ priyam) pārīkṣitam (Parikszitową; parīkṣite kathitam) tam ākhyānam (tę opowieść; śrīmad-bhāgavataṃ purāṇam) asaṃvṛta-artham (o niezakrytym znaczeniu; spaṣṭaṃ yathā syāt tathā) naḥ (nam; asmabhyam) ākhyāhi (opowiadaj; kathaya).

sūta uvāca

aho vayaṃ janma-bhṛto 'dya hāsma
vṛddhānuvṛttyāpi viloma-jātāḥ |
dauṣkulyam ādhiṃ vidhunoti śīghraṃ
mahattamānām abhidhāna-yogaḥ ||1.18.18||

aho (oh!; āścaryam),

viloma-jātāḥ api (ci, których narodziny są pod włos; duṣkula-janmāno ‘pi) vayam (my) adya (dzisiaj) vṛddha-anuvṛttyā (dzięki podążaniu za starszymi; vṛddhānām ādareṇa atha vā jñāna-vṛddhasya śukasya sevayā) janma-bhṛtaḥ (ci, których życie osiągnęło spełnienie; sa-phala-janmānaḥ) āsma (jesteśmy; jātāḥ) ha (zaiste; iti harṣe),

mahattamānām (najwznioślejszych; mahātmanāṃ) abhidhāna-yogaḥ (joga mówienia; sambhāṣaṇa-lakṣaṇaḥ sambandhaḥ) dauṣkulyam (stan narodzin w niskiej rodzinie; duṣkulatvaṃ tan-nimittam) ādhim (cierpienie; manaḥ-pīḍāṃ ca) śīghram (szybko) vidhunoti (usuwa; dūrī-karoti).

kutaḥ punar gṛṇato nāma tasya
mahattamaikānta-parāyaṇasya |
yo ’nanta-śaktir bhagavān ananto
mahad-guṇatvād yam anantam āhuḥ ||1.18.19||

ananta-śaktiḥ (ten, którego moce nie mają kresu; anantāḥ śaktayaḥ yasya saḥ) yaḥ (który) bhagavān (Bóg) anantaḥ (Bezkresny; svato ‘py anantaḥ),

yam (którego) mahad-guṇatvāt (z powodu posiadania wspaniałych przymiotów; guṇataḥ api) anantam (Bezkresnym) āhuḥ (nazywają; kathayanti),

mahattama-ekānta-parāyaṇasya (tego, który jest ostatecznym schronieniem najwznioślejszych; bhaktaika-śaraṇasya) tasya (jego; bhagavataḥ) nāma (imię) gṛṇataḥ (przywołującego; kīrtayataḥ) kutaḥ (skąd) punaḥ (więcej; kiṃ punaḥ vaktavyam).

etāvatālaṃ nanu sūcitena
guṇair asāmyānatiśāyanasya |
hitvetarān prārthayato vibhūtir
yasyāṅghri-reṇuṃ juṣate 'nabhīpsoḥ ||1.18.20||

itarān (innych; aparān brahmādīn) prārthayataḥ (błagających; prārthayamānāna) hitvā (porzuciwszy; vihāya),

vibhūtiḥ (Bogactwo; śrīḥ) anabhīpsoḥ (niepragnącego; anicchor api) yasya (którego; bhagavataḥ) aṅghri-reṇum (pyłem ze stóp; caraṇa-dhūlim) juṣate (rozkoszuje się; sevate),

guṇaiḥ (przymiotami) asāmya-anatiśāyanasya (tego, który nie ma równego ani przekraczającego; guṇaiḥ tena sāmyaṃ tasmād ādhikyaṃ ca anyasya nāsti ity asya jñānam) etāvatā (przez taką wielkość) sūcitena (przez wskazaną) nanu (zaiste) alam (dość; api paryāptaṃ vistarataḥ tad vaktuṃ ko‘pi na śaktaḥ).

athāpi yat-pada-nakhāvasṛṣṭaṃ
jagad viriñcopahṛtārhaṇāmbhaḥ |
seśaṃ punāty anyatamo mukundāt
ko nāma loke bhagavat-padārthaḥ ||1.18.21||

atha (oto; aparaṃ ca) yat-pāda-nakha-avasṛṣṭam api (wypływająca z paznokci jego stóp; yasya pāda-nakhebhyaḥ) viriñca-upahṛta-arhaṇa-ambhaḥ (uświęcona woda zebrana przez Brahmę; viriñcena brahmaṇā upahūtaṃ samarpitam arhaṇāmbhaḥ  arghyodakam) sa-īśam (wraz z Śiwą; īśena sahitam) jagat (świat) punāti (oczyszcza; pavitrī karoti).

loke (w świecie; asmāt) mukundāt (od dawcy wyzwolenia) anyatamaḥ (inny z wielu; hari-vyatiriktaḥ) kaḥ (kto) nāma (nazwany) bhagavat-padārthaḥ (określeniem: Bóg; bhagavat padasya arthaḥ sarveṣvaraḥ)?

yatrānuraktāḥ sahasaiva dhīrā
vyapohya dehādiṣu saṅgam ūḍham |
vrajanti tat pārama-haṃsyam antyaṃ
yasminn ahiṃsopaśamaḥ svadharmaḥ ||1.18.22||

dhīrāḥ (mądrzy; santaḥ) yatra (którego; yasmin śri-kṛṣṇe) anuraktāḥ (miłujący; parāyaṇāḥ santaḥ) sahasā eva (zaiste szybko) deha-ādiṣu (do ciała i innych) ūḍham (poślubione / silne; dhṛtam) saṅgam (lgnięcie; āsaktim) vyapohya (usunąwszy; nirākṛtya),

yasmin (w którym; pāramahaṃsye dharme) ahiṃsā (brak przemocy; asūyā-śūnyatvaṃ tathā), upaśamaḥ (wyciszenie; bhagavan-niṣṭhā ca) svadharmaḥ (własna prawość; svābhāviko jīvadharmaḥ),

tat (do tego; tasya) antyam (do ostatecznego miejsca; parama-kāṣṭhāpannam) pārama-haṃsyam (związanego z najwyższymi gęsiami / z najlepszymi ascetami; paramahaṃsatvaṃ) vrajanti (idą; prāpnuvanti).

ahaṃ hi pṛṣṭo 'ryamaṇo bhavadbhir
ācakṣa ātmāvagamo ’tra yāvān |
nabhaḥ patanty ātma-samaṃ patattriṇas
tathā samaṃ viṣṇu-gatiṃ vipaścitaḥ ||1.18.23||

[he] aryamaṇaḥ (o słońca!; sūryāḥ trayī-mūrtyaḥ),

aham hi (ja właśnie) bhavadbhiḥ (przez was) pṛṣṭaḥ (zapytany; jijñāsitaḥ san) atra (tutaj; asmin bhagaval-līlā-varṇana-viṣaye) yāvān (jak dalece; yat-parimāṇaḥ) ātma-avagamaḥ (własne zrozumienie; mama jñānam) [tāvat] (tak dalece) ācakṣe (ukażę; pravadāmi).

[yathā hi] (jak) patattriṇaḥ (uskrzydleni; pakṣiṇo yathā) ātma-samam (równe sobie / odpowiednie do swej mocy; sva-śakty-anurūpam) nabhaḥ (niebo) patanti (sięgają; nabhasi utpatanti na kṛtsnam),

tathā (tak też) vipaścitaḥ (mądrzy; paṇḍitaḥ) viṣṇu-gatim (siedzibę Wisznu; viṣṇor-līlām) samam (równą / odpowiednio do swej mocy; sva-maty-anurūpam) [vadanti] (opisują).

ekadā dhanur udyamya
vicaran mṛgayāṃ vane |
mṛgān anugataḥ śrāntaḥ
kṣudhitas tṛṣito bhṛśam ||1.18.24||

ekadā (pewnego razu; ekasmin divase parīkṣit) dhanuḥ (łuk) udyamya (chwyciwszy; gṛhītvā) vane (w lesie; mṛga-vihāra-sthāne) mṛgayām (aby polować) vicaran (poruszający się; mṛgayārthaṃ paribhraman)

mṛgān (za zwierzyną; mṛgāṇām) anugataḥ (zdążający; anugacchan) bhṛśam (mocno; atīva) śrāntaḥ (zmęczony), kṣudhitaḥ (głodny) tṛṣitaḥ (spragniony; ca san),

jalāśayam acakṣāṇaḥ
praviveśa tam āśramam |
dadarśa munim āsīnaṃ
śāntaṃ mīlita-locanam ||1.18.25||

[tatra] (tam) jalāśayam (zbiornika wodnego) acakṣāṇaḥ (ten, który nie widział; apaśyan na dṛṣṭvā) tam (do tej; prasiddham) āśramam (do pustelni) praviveśa (wszedł),

[tatra]  (tam) āsīnam (siedzącego; upaviṣṭam) śāntam (wyciszonego) mīlita-locanam (mającego zamknięte oczy; mudrita-netram) munim (mędrca; śamīkam) dadarśa (zobaczył; dṛṣtavān),

pratiruddhendriya-prāṇa-
mano-buddhim upāratam |
sthāna-trayāt paraṃ prāptaṃ
brahma-bhūtam avikriyam ||1.18.26||

pratiruddha-indriya-prāṇa-manaḥ-buddhim (tego, który zatrzymał: zmysły, tchnienia, umysł i rozum; pratiruddhāḥ viṣayebhyaḥ pratyāhṛtāḥ indriya-prāṇa-mano-buddhayaḥ yena tam) upāratam (skoncentrowanego / zawróconego; ata eva ekāgra-cittam) sthāna-trayāt (od trzech stanów; jāgrāt-svapna-suṣupti-lakṣaṇāt) param (dalekie; turīyaṃ padam) prāptam (tego, który osiągnął; ata eva) brahma-bhūtam (będącego brahmanem; jaṭābhiniveśa-śūnyam) avikriyam (nieaktywnego; nirvikāram).

viprakīrṇa-jaṭācchannaṃ
rauraveṇājinena ca |
viśuṣya-ttālur udakaṃ
tathā-bhūtam ayācata ||1.18.27||

viśuṣya-tāluḥ (ten, którego podniebienie wyschło; pipāsayā viśeṣeṇa śuṣyaṃ śuṣkaṃ tālu yasya saḥ parīkṣit) viprakīrṇa-jaṭā-ācchannam (tego, który ubrany był w rozrzucone włosy z koka; viprakīrṇābhiḥ sarvatra vikṣiptābhiḥ jaṭābhiḥ ācchannam) rauraveṇa (z antylopy ruru) ajinena ca (skórą; ruru-mṛgasya carmaṇā ca ācchannam) tathā-bhūtam (w takim stanie; pūrvokta-prakāram munim) udakam (o wodę; jalam) ayācata (poprosił; prārthayāmāsa).

alabdha-tṛṇa-bhūmy-ādir
asamprāptārghya-sūnṛtaḥ |
avajñātam ivātmānaṃ
manyamānaś cukopa ha ||1.18.28||

alabdha-tṛṇa-bhūmi-ādiḥ (ten, który nie otrzymał trawy, ziemi i innych; na labdhaṃ tṛṇaṃ tṛnāsanaṃ bhūmiḥ upaveśana-sthānaṃ ca yena saḥ) asamprāpta-arghya-sūnṛtaḥ (ten, który nie otrzymał należnego przywitania [wody i innych przedmiotów ofiarowywanych gościowi]; na saṃprāptaḥ arghyaḥ pūjā-sūnṛtaṃ priyavacanaṃ ca yena tathā-bhūtam san parīkṣit) ātmānam (siebie) avajñātam iva (jakby zlekceważonym; ṛṣiṇā avamatam iva) manyamānaḥ (uważający; sambhāvayan) cukopa ha (rozzłościł się; akrudhyat eva).

abhūta-pūrvaḥ sahasā
kṣut-tṛḍbhyām arditātmanaḥ |
brāhmaṇaṃ praty abhūd brahman
matsaro manyur eva ca ||1.18.29||

[he] brahman (braminie!; śaunaka),

kṣut-tṛḍbhyām (głodem i pragnieniem) ardita-ātmanaḥ (trapionego; kṣudhā tṛṣṇayā ca pīḍitasya) sahasā (gwałtownie) brāhmaṇam prati (ku braminowi; śamīkam) abhūta-pūrvaḥ (taka, której wcześniej nie było) matsaraḥ (zazdrość / złość; tad-utkarṣāsahanam) manyuḥ ca eva (duma / furia; krodho ‘pi ca) abhūt (powstała).

sa tu brahma-ṛṣer aṃse
gatāsum uragaṃ ruṣā |
vinirgacchan dhanuṣ-koṭyā
nidhāya puram āgataḥ ||1.18.30||

saḥ (on; parīkṣit) tu (więc; kiṃtu) vinirgacchan (ten, który odchodził; bahir-gamana-kale) ruṣā (z gniewu; kopa-vaśāt) brahma-ṛṣeḥ (wieszcza-bramina; muneḥ śamīkasya) aṃse (na ramionach; skandha-deśe) gatāsum (tego, którego dech odszedł / martwego; mṛtam) uragam (węża; sarpam) dhanuṣ-koṭyā (zakrzywionym końcem łuku; cāpāgreṇa) nidhāya (umieściwszy; sthāpayitvā),

puram (do miasta; rājadhānīm) āgataḥ (ten, który przybył).

eṣa kiṃ nibhṛtāśeṣa-
karaṇo mīlitekṣaṇaḥ |
mṛṣā-samādhir āho svit
kiṃ nu syāt kṣatra-bandhubhiḥ ||1.18.31||

eṣaḥ (on; muniḥ) kim (czy) nibhṛta-aśeṣa-karaṇaḥ (ten, który bez reszty powściągnął zmysły; praty-āhṛta-sarvendriyaḥ) mīlita-īkṣaṇaḥ (ten, który miał oczy zamknięte; mudrita-netraḥ san sthitaḥ) āho svit (oh, a może; yadvā) kṣatra-bandhubhiḥ (przez krewnych stanu wojowników; āgataiḥ gataiḥ vā) kim nu syāt (czy nie był; iti avajñayā) mṛṣā-samādhiḥ (ten, którego kontemplacja jest fałszywa; kalpitaḥ samādhibhāvaḥ iti avajñātavān)?

tasya putro 'ti-tejasvī
viharan bālako 'rbhakaiḥ |
rājñāghaṃ prāpitaṃ tātaṃ
śrutvā tatredam abravīt ||1.18.32||

ati-tejasvī (wielce potężny; tapo-bala-sampannaḥ) tasya putraḥ (jego syn; śṛṅgī nāma) bālakaḥ (chłopiec) arbhakaiḥ (z dziećmi; bālakaiḥ saha) viharan (bawiący się; krīḍan)

tātam (o ojcu; janakam) rājñā (przez króla; parīkṣitā) agham (zło / grzech; duḥkham) prāpitam (o tym który osiągnął; gamitam) śrutvā (usłyszawszy),

tatra (tam; arbhaka-madhye) idam (to; vakṣyamāna-prakāram) abravīt (powiedział; uvāca).

aho adharmaḥ pālānāṃ
pīvnāṃ bali-bhujām iva |
svāminy aghaṃ yad dāsānāṃ
dvāra-pānāṃ śunām iva ||1.18.33||

aho (oh!), pīvnām (tłustych; puṣṭānām) bali-bhujām iva (niczym jedzących ofiary / wron; kākānām iva) dāsānām (sług) pālānām (obrońców; rājñām) adharmaḥ (nieprawość) svāmini (względem pana; prabhau) yat agham (który grzech; pāpācaraṇam) [tat] (ten) dvāra-pānām (stróżujących u drzwi; dvāra-pālānām) śunām iva (niczym psów; kukkurāṇām).

brāhmaṇaiḥ kṣatra-bandhur hi
gṛha-pālo nirūpitaḥ |
sa kathaṃ tad-gṛhe dvāḥ-sthaḥ
sabhāṇḍaṃ bhoktum arhati ||1.18.34||

kṣatra-bandhuḥ hi (krewny wojownika; hīna kṣatriyaḥ) brāhmaṇaiḥ (przez braminów) gṛha-pālaḥ (stróżem domostwa; dvāra-pālaḥ) nirūpitaḥ (wyznaczony; kṛtaḥ),

tat-gṛhe (w jego domu; brāhmaṇa-gṛhe) dvāḥ-sthaḥ (stojący u wrót; dvāra-pālaḥ) saḥ (on; kṣatriyaḥ) katham (czy) sabhāṇḍam (ze wspólnego naczynia; bhāṇḍe eva sthitam annam) bhoktum (jeść) arhati (zasługuje)?

kṛṣṇe gate bhagavati
śāstary utpatha-gāminām |
tad bhinna-setūn adyāhaṃ
śāsmi paśyata me balam ||1.18.35||

utpatha-gāminām (tych, którzy schodzą z drogi; ucchṛṅkhalānām) śāstari (gdy karciciel; śāsake) bhagavati kṛṣṇe (gdy Bóg Kryszna) gate (gdy odszedł; jagataḥ prasthite sati)

tat (więc; tad-anantaram) bhinna-setūn (burzycieli mostów; utpatha-gāmiṃ parīkṣitam) adya (dzisiaj) aham (ja) śāsmi (ukarzę; dagdhayāmi),

me (moją) balam (na siłę; parākramam) paśyata (patrzcie).

ity uktvā roṣa-tāmrākṣo
vayasyān ṛṣi-bālakaḥ |
kauśiky-āpa upaspṛśya
vāg-vajraṃ visasarja ha ||1.18.36||

vayasyān (do równolatków) iti uktvā (tak powiedziawszy),

roṣa-tāmra-akṣaḥ (ten, którego oczy były miedziane z gniewu; krodhena tāmre ārakte akṣiṇī netre yasya saḥ) ṛṣi-bālakaḥ (wieszcz-dziecko; śṛṅgī) kauśikī-āpaḥ (wody rzeki Kauśiki; kauśikī-nadyāḥ jalam) upaspṛśya (dotknąwszy; spṛṣṭvā ācamya),

vāk-vajram (słowa-piorun; śāpam) visasarja ha (wyemitował; dadau).

iti laṅghita-maryādaṃ
takṣakaḥ saptame 'hani |
daṅkṣyati sma kulāṅgāraṃ
codito me tata-druham ||1.18.37||

iti (tak; evaṃ sarpa-vikṣepeṇa) laṅghita-maryādam (tego, który przekracza granice; avamānanākāriṇam) kula-aṅgāram (tego, który jest węglem spalającym rodzinę; kulasyāṅgāra-tulyam) tata-druham (wroga ojca; tātasya mama pituḥ droha-kārināṃ rājānam) saptame ahani (w siódmym dniu; adyārabhya saptama-divase) me coditaḥ (przeze mnie przynaglony; mayā preritaḥ) takṣakaḥ (Takszaka; nāgaḥ) daṅkṣyati sma (ukąsi; bhakṣayiṣyati eva).

tato ’bhyetyāśramaṃ bālo
gale sarpa-kalevaram |
pitaraṃ vīkṣya duḥkhārto
mukta-kaṇṭho ruroda ha ||1.18.38||

tataḥ (wówczas; tad-anantaram) bālaḥ (chłopiec) āśramam (do eremu) abhyetya (udawszy się; āgamya),

gale (na szyi) sarpa-kalevaram (tego, który miał ciało węża; yasya gala-deśe mṛta-sarpa-śarīraṃ tam) pitaram (ojca) vīkṣya (zobaczywszy; dṛṣṭvā),

duḥkha-ārtaḥ (cierpiący z bólu; duḥkhitaḥ) mukta-kaṇṭhaḥ (ten, którego gardło jest uwolnione / na całe gardło; ca san uccaiḥ) ruroda ha (lamentował; akrandat).

sa vā āṅgiraso brahman
śrutvā suta-vilāpanam |
unmīlya śanakair netre
dṛṣṭvā cāṃse mṛtoragam ||1.18.39||

[he] brahman (braminie!; śaunaka),

saḥ vai (zaiste on) āṅgirasaḥ (potomek Angirsa; aṅgiro-gotrodbhavaḥ śamīkaḥ) suta-vilāpanam (lament syna; putrodanam) śrutvā (usłyszawszy),

śanakaiḥ (powoli; śanaiḥ) netre (oczy) unmīlya (otworzywszy),

aṃse ca (na ramionach; skandhe) mṛta-uragam (martwego węża) dṛṣṭvā (zobaczywszy),

visṛjya taṃ ca papraccha
vatsa kasmād dhi rodiṣi |
kena vā te ’pakṛtam ity
uktaḥ sa nyavedayat ||1.18.40||

tam ca (i jego; sarpam) visṛjya (ściągnąwszy; nikṣipya), papraccha (zapytał; jijñāsitavān):

[he] vatsa (cielaczku!),

kasmāt hi (czemu; hetoḥ) rodiṣi (płaczesz; krandasi)?

kena vā (przez kogo; janena) te (twoja; tava) apakṛtam (krzywda; apakāraḥ kṛtaḥ) iti (oto; evam)?

uktaḥ (zagadnięty; pṛṣṭaḥ) sa (on; bālakaḥ) nyavedayat (poinformował; nivedayāmāsa).

niśamya śaptam atad-arhaṃ narendraṃ
sa brāhmaṇo nātmajam abhyanandat |
aho batāṃho mahad adya te kṛtam
alpīyasi droha urur damo dhṛtaḥ ||1.18.41||

saḥ brāhmaṇaḥ (ów bramin) atad-arham (o tym, który na to nie zasługiwał; na tam arhati iti, śāpasya ayogyam) nara-indram (o Indrze wśród ludzi; parīkṣitam) śaptam (o przeklętym; putra-śāpa-grastam) niśamya (usłyszawszy; śrutvā),

ātmajam (ze zrodzonego z siebie) na abhyanandat (nie był rady; putraṃ prati na prīto babhūva):

aho bata (oh nieszczęście!; khede),

adya (dzisiaj) te (przez ciebie; tvayā) alpīyasi (w małej; alpe) drohe (wrogości; aparādhe) uruḥ (potężna; mahān) damaḥ (kara; dandaḥ) dhṛtaḥ (nałożona; vihitaḥ),

[ataḥ tvayā] (więc przez ciebie) mahat (wielki) aṃhaḥ (grzech; pāpam) kṛtam (popełniony; anuṣṭhitam).

na vai nṛbhir nara-devaṃ parākhyaṃ
sammātum arhasy avipakva-buddhe |
yat-tejasā durviṣaheṇa guptā vindanti
bhadrāṇy akuto-bhayāḥ prajāḥ ||1.18.42||

[he] avipakva-buddhe (o ty, którego rozum nie jest dojrzały!; alpamate),

durviṣaheṇa (przez ciężką do zniesienia; dustareṇa) yat-tejasā (przez moc którego; yasya parākrameṇa) guptāḥ (chronieni; surakṣitāḥ ata eva) akuto-bhayāḥ (wyzbyci strachu; nirbhayāḥ) prajāḥ (poddani; lokāḥ) bhadrāṇi (pomyślności; maṅgalāni) vindanti (znajdują; labhante),

parākhyam (tego którego wysoce się ceni; paraḥ viṣṇuḥ iti ākhyā khyātiḥ yasya tam) nara-devam (boga wśród ludzi; mṛ-patim) nṛbhiḥ (z ludźmi; manuṣyaiḥ) sammātum (zrównywać; samaṃ draṣṭum) na vai arhasi (zaiste nie powinieneś; naiva yogyo bhavasi).

alakṣyamāṇe nara-deva-nāmni
rathāṅga-pāṇāv ayam aṅga lokaḥ |
tadā hi caura-pracuro vinaṅkṣyaty
arakṣyamāṇo 'vi-varūtha-vat kṣaṇāt ||1.18.43||

[he] aṅga (drogi!; he putra),

nara-deva-nāmni (gdy nazywany bogiem wśród ludzi; nṛpa-nāma-dhare nṛpa-rūpe) ratha-aṅga-pāṇau (gdy dzierżca koła rydwanu / Wisznu; cakrapāṇau viṣṇau) alakṣyamāṇe (gdy nie jest widoczny [loc.abso.]; aprakaṭatāṃ gate)

tadā hi (zaiste wówczas) caura-pracuraḥ (ten, w którym jest mnogość złodziei; taskara-bahulaḥ) ayam lokaḥ (ten świat; bhuvanam) arakṣyamāṇaḥ (niestrzeżony; apālitaḥ san) avi-varūtha-vat (niczym owce bez ochrony; meṣa-saṃgha-vat) kṣaṇāt (w chwilę; śīghram eva) vinaṅkṣyati (ulegnie zniszczeniu; vināśaṃ prāpsyati).

tad adya naḥ pāpam upaity ananvayaṃ
yan naṣṭa-nāthasya vasor vilumpakāt |
paras-paraṃ ghnanti śapanti vṛñjate
paśūn striyo 'rthān puru-dasyavo janāḥ ||1.18.44||

naṣṭa-nāthasya (tego, którego pan jest zabity; naṣṭaḥ nāthaḥ rakṣayitā yasya lokasya tasya) vasoḥ (skarbu; vasunaḥ dhanasya) vilumpakāt (od rabusi; apahartuḥ corādeḥ hetoḥ) yat (który; pāpaṃ bhaviṣyati),

tat (ten) ananvayam (bez związku; sambandha-śūnyam) pāpam (grzech) adya (dzisiaj; adhunā) naḥ (do nas; asmān) upaiti (przychodzi; upaiṣyati).

puru-dasyavaḥ (w większości bandyci; caura-bahulāḥ) janāḥ (ludzie; lokāḥ) paras-param (między sobą; anyo ’nyam) ghnanti (zabijają się; nāśayanti), śapanti (przeklinają; puruṣaṃ vadanti), paśūn (trzodę), striyaḥ (kobiety), arthān (dobra) vṛñjate (przywłaszczają; apaharanti ca).

tadārya-dharmaḥ pravilīyate nṛṇāṃ
varṇāśramācāra-yutas trayī-mayaḥ |
tato 'rtha-kāmābhiniveśitātmanāṃ
śunāṃ kapīnām iva varṇa-saṅkaraḥ ||1.18.45||

tadā (wówczas; nṛpātyaye) nṛṇām (ludzi) varṇa-āśrama-ācāra-yutaḥ (to, które związane jest z przestrzeganiem obowiązków stanów i etapów życia; varṇāśrama-vidhi-puṣṭaḥ) trayī-mayaḥ (uczyniona z trójki [Wed]; vedoktaḥ) ārya-dharmaḥ (Prawo szlachetnych; sadācāraḥ) pravilīyate (rozpuszcza się; kṣīyate),

tataḥ (prze to; dharma-kṣayānantaram) śunām (psów; kukkurāṇām) kapīnām iva (niczym małp; vānarāṇām) artha-kāma-abhiniveśita-ātmanām (tych, którzy zostali opanowani pragnieniem dóbr; artha-kāmayoḥ eva atyāsakta-cittānāṃ nṛṇām) varṇa-saṅkaraḥ (pomieszanie stanów; asat-putraḥ) [bhaviṣyati] (powstaje; iti śeṣaḥ).

dharma-pālo nara-patiḥ
sa tu samrāḍ bṛhac-chravāḥ |
sākṣān mahā-bhāgavato
rāja-rṣir haya-medha-yāṭ |
kṣut-tṛṭ-śrama-yuto dīno
naivāsmac chāpam arhati ||1.18.46||

dharma-pālaḥ (obrońca prawa; dharma-rakṣakaḥ) samrāṭ (autokrata; cakravartī) bṛhat-śravāḥ (ten, którego sława jest wielka; mahā-yaśāḥ) sākṣāt mahā-bhāgavataḥ (sam wielki bhagawata; atīva bhagavat-parāyaṇaḥ) rāja-rṣiḥ (królewski wieszcz) haya-medha-yāṭ (ten, który odprawił ofiarę z konia; aśva-meda-yājī) kṣut-tṛṭ-śrama-yutaḥ (nękany głodem, pragnieniem i zmęczeniem; kṣudhā-tṛṣṇā-pariśrama-kliṣṭaḥ) dīnaḥ (biedny; svāgata-praśnādy-abhāvena avajñātaḥ) saḥ (ów) nara-patiḥ (władca ludzi; parīkṣit) na tu eva (zaiste nie; naiva) asmat (od nas; asmākaṃ sakāśāt) śāpam (na klątwę) arhati (zasługuje).

apāpeṣu sva-bhṛtyeṣu
bālenāpakva-buddhinā |
pāpaṃ kṛtaṃ tad bhagavān
sarvātmā kṣantum arhati ||1.18.47||

apakva-buddhinā (przez tego, którego rozum nie jest dojrzały; ajñānena) bālena (przez chłopca; bālakena) apāpeṣu (względem tych, którzy nie popełnili przewiny; dhārmikeṣu) sva-bhṛtyeṣu (względem tych, którzy są na naszym utrzymaniu / względem własnych sług; nija-bhakteṣu yat) pāpam (grzech) kṛtam (uczyniony)

sarvātmā (jaźń wszystkich; sarvāntaryāmī) bhagavān (Bóg; śrī-hariḥ) tat (go) kṣantum (wybaczyć) arhati (niech raczy).

tiras-kṛtā vipralabdhāḥ
śaptāḥ kṣiptā hatā api |
nāsya tat pratikurvanti
tad-bhaktāḥ prabhavo 'pi hi ||1.18.48||

tat-bhaktāḥ (jego czciciele; viṣṇu-bhaktāḥ) prabhavaḥ api (choć władni; samarthāḥ) tiras-kṛtāḥ (obrażani; ninditāḥ) vipralabdhāḥ (oszukiwani; vañcitāḥ) kṣiptāḥ (odrzucani; avajñātāḥ) śaptāḥ (przeklinani; śāpaṃ gamayitāḥ) hatā api (nawet zabijani; tāḍitāḥ) asya (jego; tiras-kārādi-kartuḥ) na hi tat pratikurvanti (zaiste temu nie przeciwdziałają; pratīkāraṃ kurvanti eva).

iti putra-kṛtāghena
so 'nutapto mahā-muniḥ |
svayaṃ viprakṛto rājñā
naivāghaṃ tad acintayat ||1.18.49||

saḥ (ten) mahā-muniḥ (wielki mędrzec; śamīkaḥ) iti (tak) putra-kṛta-aghena (nad złem popełnionym przez syna; putra-kṛta-pāpena) anutaptaḥ (ubolewający; anutāpaṃ gataḥ) svayam (sam) rājñā (przez króla; parīkṣitā) viprakṛtaḥ eva (chociaż źle potraktowany; api) tat agham (tego za grzech; aparādham) na acintayat (nie uważał; naiva vibhāvayāmāsa).

prāyaśaḥ sādhavo loke
parair dvandveṣu yojitāḥ |
na vyathanti na hṛṣyanti
yata ātmāguṇāśrayaḥ ||1.18.50||

loke (w świecie; jagati) paraiḥ (przez innych; śatrubhiḥ) dvandveṣu (w przeciwieństwach; sukha-duḥkhādiṣu) yojitāḥ (umieszczeni; pātitāḥ) sādhavaḥ (święci) prāyaśaḥ (przeważnie; bāhulyena) na vyathanti (nie wzdrygają się; duḥkhitāḥ bhavanti), na hṛṣyanti (nie ekscytują się; tuṣṭāḥ bhavanti),

yataḥ (stąd) ātma (jaźń) aguṇa-āśrayaḥ (schroniona w bezgunowości; sukha-duḥkhādyāśrayo na bhavati).

iti śrīmad-bhāgavate mahā-purāṇe
brahma-sūtra-bhāṣye
pārama-haṃsyāṃ saṃhitāyāṃ
vaiyāsikyāṃ
prathama-skandhe
pārīkṣite
vipra-śāpopalabho nāma
aṣṭādaśo ‘dhyāyaḥ ||1.18||

Oto w chwalebnej wielkiej puranie Bhagawata,
w komentarzu do Sutr wedanty,
w piśmie najlepszych z ascetów,
w utworze syna Wjasy,
w pierwszej księdze,
rozdział osiemnasty zatytułowany „Klątwa bramina”.