8.7. Armie ustawiają się

Dhytarasztra rzekł:
Gdy przez samego króla*, jak przez brata, czułymi słowy błagany, Karna Waikartana wodzostwo objął i zarządził wymarsz armii o słońca wschodzie, cóż potem ów przerozumny uczynił? Opowiedz mi o tym, Sańdźajo!

Sańdźaja rzekł:
Powiadomiony o Karny zamysłach, syn twój*, byku wśród Bharatów, szykować się rozkazał do wymarszu z dziarskimi trąbkami na czele. „Szykujcie się, szykujcie!” – długo przed świtem, panie, takie syna twego okrzyki rozległy się nagle donośne. [5] Szykować zatem jęto konie, słonie i rydwany opancerzone, piechota się uzbrajała, władco ludu, wojownicy w pośpiechu krzyczeli na siebie nawzajem – nieba aż dosięgła ta ogromna wrzawa!

Rydwan pancerny nadjechał potem, przez rumaki jak słońce o świcie lśniące ciągniony, z wielką białą chorągwią i godłem w kształcie popręgu słonia. Wiózł on łuk pozłacany, kołczan strzał pełen, naramiennice, pociski zabójcze, włócznie, lance i oszczepy; dzwoneczkami był obwieszony. Blask bił od niego jak od jasnego słońca – a na nim Syn Woźnicy się ukazał. [10] W konchę dąć począł, panie, siatką złotą przybraną, i łukiem wielkim, złotem zdobnym, potrząsał Karna, łucznik wielki i rydwannik wyborny, na rydwanie swym stojąc. Jaśniał jak słońce o wschodzie, gdy ciemności tysięczne razi. Takim go widząc, stratą Bhiszmy, Drony i innych walczących nikt z Kaurawów, tygrysie wśród mężów, już myśli swych nie zaprzątał.

Karna zaś, dźwiękiem konchy wojowników ponaglając, panie, armię Kaurawów wówczas z obozu wyprowadził. W szyku krokodyla ją ustawił ów łucznik wielki, wrogów dręczyciel, po czym, zwycięstwa żądny, przeciw Pandawom wyruszył.

[15] Na krokodylim pysku sam Karna stanął, na ślepiach – bohaterski Śakuni i wielki rydwannik Uluka*, na głowie – syn Drony*, pośrodku cielska – król Durjodhana w otoczeniu armii swej licznej, a wszyscy bracia jego – na szyi przed nim. Lewą przednią nogę, Indro wśród królów, zajął Krytawarman na czele wojsk Narajany – pasterzy, szałem ogarniętych bitewnym*, prawą zaś – prawdziwie odważny potomek Gotamy*, otoczony łucznikami wielkimi z Trigarty i z południa. Na lewej tylnej nodze Śalja się znalazł wraz z armią liczną z kraju Madrów przybyłą, [20] na prawej zaś, wielki królu, przymierzom swym wierny Suszena pośród tysięcy rydwanów i setek słoni z ogromnymi kłami. Krokodyli ogon wreszcie wielce bohaterskim braciom dwóm przypadł, królom Ćitrasenie* i Ćitrze w otoczeniu armii ich licznej.

Gdy tak, Indro wśród królów, do boju wyruszył Karna, mąż prześwietny, Król Prawa* do Bogactw Zdobywcy* ozwał się w te oto słowa:

– Spójrz, bohaterski synu Prythy, na wielką armię syna Dhrytarasztry*, uszykowaną do bitwy przez Karnę i przez bohaterskich wielkich rydwanników bronioną! Największych bohaterów w niej jednak zabito, długoręki, pozostali wojownicy są słabi – tyleż warte jest teraz, jak mniemam, to wojsko liczne, co wiązka trawy… [25] Jeden tylko w nim łucznik wielki i rydwannik wyborny, Syn Woźnicy, żyje i dalej walczyć jest gotowy. Nawet bogowie, asurowie i gandharwowie, nawet kinnarowie i wielkie węże – żadna istota w trójświecie całym, ani ruchoma, ani też nieruchoma, zwyciężyć go nie była w stanie! Jeśli zabijesz go dzisiaj, triumf sobie zapewnisz, Phalguno, i cierń, od lat dwunastu w sercu mym tkwiący, wreszcie wyrwiesz. Świadom tego, armię naszą uszykuj, jak ci się podoba!

Te słowa brata słysząc, ów Pandawa z rumakami białymi w szyku półksiężyca wojsko naprzeciw wroga ustawił. Na lewej flance, królu, umieścił Bhimasenę*, a na prawej wielkiego łucznika, mocarnego Dhrysztadjumnę. Sam z Kryszną za woźnicę pośrodku szyku stanął, na tyłach Król Prawa, Nakula i Sahadewa się znaleźli. [30] Pańćalowie Judhamanju i Uttamaudźas kół rydwanu Ardźuny strzegli, nie opuszczając go w boju – Zdobny w Diadem zaś w zamian nad nimi oboma miał pieczę. Reszta bohaterskich władców, potomku Bharaty, odziana w zbroje, pozycje w szyku zajęła stosowne do swej natury, zapału swego i hartu ducha.

Ustawieni tak w tych wielkich szykach bojowych, zarówno Pandawowie, jak i stronnicy twoi, łucznicy wielcy, ku walce wówczas myśl swą zwrócili. Na widok armii Kaurawów, uszykowanej do bitwy przez Syna Woźnicy, syn twój*, wraz z potomstwem swym, Pandawów za zabitych już uznał. Podobnie i Judhiszthira, na widok armii Pandawów w szyku, za zabitych już, stróżu ludu, uznał synów twych oraz Karnę.

[35] Wtedy konchy i kotły, cymbały, bębny i rogi ze stron wszystkich nagle rozbrzmiały razem donośnie. Pośród wojsk obu, królu, podniosła się wielka wrzawa – lwie ryki wydawali bohaterowie żądni zwycięstwa, rżały konie, trąbiły słonie, obręcze kół rydwanów gwałtownie dudniły.

O śmierci Drony, byku wśród Bharatów, nikt już nie pamiętał, łucznika wielkiego Karnę w zbroi na czele szyku widząc. W obu armiach, wielkiego hartu ducha pełnych, podnieceni ludzie i słonie, walki żądni, stali gotowi, by prędko zabijać się zacząć. [40] Wśród wojska Kaurawów Karna królował, wśród wojska Pandawów – Ardźuna. Czujni, rozsierdzili się obaj ogromnie, gdy nawzajem się w szyku dostrzegli.

Ruszyły jedna na drugą dwie armie te w pląsach. Z ich skrzydeł żądni walki wojownicy się wyrywali. Potem zaś rozgorzała bitwa – oddziały piechoty, słoni, jazdy konnej i rydwanników, wielki królu, jęły zawzięcie wzajemnie się razić!