8.21. Dzień dobiega końca

Sańdźaja rzekł:
Następnie stronnicy twoi z Karną na czele, szałem ogarnięci bitewnym, zawróciwszy, znowu z wrogami bój wiedli, co starcie bogów z asurami przypominał. Słoni trąbieniem, turkotem rydwanów, krzykami ludzi, rżeniem koni i konch dźwiękami podnieceni, owi przywódcy oddziałów słoni, rydwanów i piechoty, ku nacierającym przeciwnikom się zwracając, przeróżnymi ciosami oręża ich razili. Toporami, mieczami wybornymi, trójzębami i strzałami rozmaitymi słonie, rydwany i konie kładli mężowie prześwietni w walce tej wielkiej, a mężów – rydwany i wierzchowce powalały. Zasłana głowami ludzi, lotosom, słońcom i księżycom podobnymi, o białych zębach, pięknych ustach, oczach i nosach, w błyszczących diademach i kolczykach, ziemia aż lśniła! [5] Żelaznymi sztabami, pałkami, włóczniami i oszczepami, a także setkami noży zakrzywionych jak pazury, pocisków i maczug, słonie, piechota i konie, rzekami krwi spływające, tysiącami do ucieczki zmuszane wówczas były. Z zabitymi ludźmi, końmi i słoniami, z rydwanami porozbijanymi, armia ta ogromna, przez wrogów powalona, wygląd przerażający przybrała królestwa Pana Przodków* w dzień stworzeń zagłady.

Potem żołnierze twoi, boże wśród ludzi, razem z synami twymi, co synami bogów się zdawali, bykami wśród potomków Kuru, na czele wojska nieprzeliczonego stojącymi, na wnuka Śiniego* ruszyli. Rojąca się od ludzi, koni wybornych, rydwanów i słoni, dźwiękiem przypływu oceanu rozbrzmiewająca, wojsku asurów nieśmiertelnych podobna, aż jaśniała armia ta, przepiękna i straszliwa!

Syn Słońca*, odwagą w natarciu władcy bogów* równy, przywódcę Śinich*, co młodszego brata najlepszego z bogów* przypominał, jak promienie słońca błyszczącymi strzałami poraził wtedy w boju. [10] Byk wśród Śinich w odwecie strzałami przeróżnymi, lśniącymi jak węże jadowite, spowił pośpiesznie w starciu owego męża prześwietnego wraz z rydwanem jego, końmi i woźnicą.

Sojusznicy twoi na to, rydwannicy wielcy, razem ze słoniami swymi, rydwanami, końmi i piechotą, prędko ku Wasuszenie* się skierowali, bykowi wśród rydwanników, którego byk wśród Śinich strzałami tak zadręczał. Choć wrogowie ku podobnemu oceanowi Karnie z pośpiechem wielkim wespół już zdążali, ruszył nań wówczas mocarny przyjaciel syna Drupady*, po czym wielkiej rzezi wśród mężów, rydwanów, koni i słoni tam dokonał.

Później mężowie dwaj wspaniali, Ardźuna i ujnowłosy*, gdy rytuały codzienne odprawili i zgodnie z regułami cześć oddali potężnemu Bhawie*, na armię twą pomknęli prędko, wrogów zabijać gotowi. Od zmysłów odchodzili wrogowie, widząc, że zbliża się rydwan ich o koniach białych, z turkotem grzmotom chmury deszczowej podobnym i z godłem zdobną chorągwią, którą wiatr rozwiewał.

[15] Gandiwę napiąwszy, jakby pląsając w boju, niebo i strony świata, te główne i te pośrednie, strzałami swymi Ardźuna zapełnił wtedy. Rydwany, latającymi pałacami bogów się zdające, wyposażone w sztandary, przyrządy i oręż, rozbijał strzałami, jak wiatr rozwiewa chmury, woźniców ich kładąc trupem. Również słonie ze sztandarami, chorągwiami i orężem, ich kornaków, konie z jeźdźcami i piechotę do siedziby Jamy strzałami wyprawiał.

Na owego niepowstrzymanego rydwannika wielkiego, pełnego gniewu, co niszczycielskiego boga śmierci* przypominał, Durjodhana w pojedynkę natarł, rozmaitymi strzałami go rażąc. Własnych strzał siódemką Ardźuna na to ugodził kolejno łuk, woźnicę, godło i konie jego, po czym jedną strzałą pierzastą parasol mu przeciął. [20] Gdy jednak dziewiątą strzałę wyborną na łuk nałożył i w Durjodhanę wypuścił w odwecie, syn Drony* na siedem kawałków ją połamał. Rozłupał wówczas Pandawa łuk synowi Drony i konie wspaniałe powalił mu strzałami, a potem także Krypie łuk straszliwy podobnie roztrzaskał. Łuk i sztandar syna Hrydiki* przeciął, zabił mu też konia; złamał strzałę wyborną Duhśasanie i na syna Radhy* się rzucił. Zostawił Karna Satjakiego* i strzałami trzema pośpiesznie Ardźunę przebił, dwudziestką strzał przeszył Krysznę, po czym syna Prythy* – kolejną trójką. Satjaki podjechał wtedy i dziewięćdziesięcioma dziewięcioma straszliwymi strzałami ostrymi ugodził Karnę, a potem jeszcze setką strzał go poranił. [25] Później zadręczać jęli Karnę przywódcy Pandawów wszyscy: Judhamanju*, Śikhandin, synowie Draupadi, Prabhadrakowie, Uttamaudźas, Jujutsu*, Bliźniacy* i wnuk Pryszaty*, wojsko całe Ćedich, Karuszów, Matsjów i Kekajów, Ćekitana mocarny i Król Prawa* o ślubach prawych. Na rydwanach, koniach i słoniach o kłach dwóch ogromnych, razem z groźną w natarciu piechotą, otoczyli Karnę w boju, orężem przeróżnym go zasypując i gniewne wykrzykując doń słowa – wszyscy do zabicia Karny wybrani!

Ulewę tę oręża w kawałki rozniósł Karna strzałami ostrymi i wszystkich ich rozpędził, jak wicher rozrzuca połamane przez siebie drzewa. Rozwścieczony, wszem wobec dał się widzieć, jak rydwanników, słonie z kornakami i konie z jeźdźcami powala, strzał strącając chmary. [30] Żarem strzał jego rażone Pandawów wojsko, bezbronne i poranione, w większości do odwrotu przystąpiło.

Ardźuna jednak, oręż Karny sam własnym orężem odparłszy, niebo, ziemię i strony świata wszystkie przesłonił strzał swych deszczami. Jedne strzały spadały jako pałki lub jako żelazne sztaby, inne – jako zabójcze pociski, a jeszcze inne – jako pioruny straszliwe! Wybijane nimi, zamykało mocno oczy owo wojsko i błąkało się powszędy wraz z piechurami, końmi, rydwanami i słoniami. Część koni, ludzi i słoni w tę jedyną w swym rodzaju walkę się włączyła, część zaś, wybijana strzałami, z przestrachem uciekała…

[35] Gdy tak, zwycięstwa żądni, zwierali się wówczas w boju, pełne blasku słońce dotarło do Góry Zachodu. W ciemności, wielki królu, zwłaszcza z powodu kurzu, ani nic pomyślnego, ani też niepomyślnego, widzieć już nie byliśmy w stanie. Łucznicy wielcy, potomku Bharaty, lękając się walki nocą, odjechali stamtąd wtedy z wojownikami swymi wszystkimi. Gdy Kaurawowie wycofali się wieczorem, królu, synowie Prythy, z osiągnięcia zwycięstwa się ciesząc, również do obozu swego wyruszyli. [40] Przy instrumentów muzycznych dźwiękach przeróżnych, lwie ryki z siebie wydając, cali w pląsach, szydzili z wrogów, a wychwalali Aćjutę* i Ardźunę. Po zawieszeniu przez bohaterów broni żołnierze wszyscy i królowie, władcy ludzi, synów Pandu błogosławili. Kaurawowie i Pandawowie, ludzi władcy, po broni zawieszeniu, uradowani, w nocy we własnych obozach spoczęli. Na pole bitwy zaś straszliwe, scenie tańca Rudry* podobne, gromady jakszów, rakszasów, piśaćów i dzikich zwierząt nadciągnęły wówczas.