Autorzy

Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)

Andrzej Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład)
Sven Sellmer
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(opracowanie redakcyjne)
Magdalena Mendys
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.

महाभारत

Mahābhārata

7. Księga Drony (Droṇaparvan)

7.1-15 Namaszczenie Drony (Droṇābhiṣeka) /
Jedenasty dzień bitwy

7.3. Karna spotyka się z Bhiszmą – rozpacz Karny (Bhīṣma-karṇa-samāgama / Karṇa-vilāpa)

Streszczenie rozdziału:

1–8 Sańdźaja opisuje Bhiszmę na łożu ze strzał i wychwala go: był wyspą na rzece, jego klęska przypomina upadek góry Mainaka itd.
9–23 Karna oddaje cześć Bhiszmie: wychwala jego rolę jako wodza, opisuje moc Ardźuny, prosi o błogosławieństwo do walki.

saṃjaya uvāca
śaratalpe mahātmānaṃ
śayānam amitaujasam |
mahāvātasamūhena
samudram iva śoṣitam ||7,3.1||

divyair astrair maheṣvāsaṃ
pātitaṃ savyasācinā |
jayāśāṃ tava putrāṇāṃ
saṃbhagnāṃ śarma varma ca ||7,3.2||

apārāṇām iva dvīpam
agādhe gādham icchatām |
srotasā yāmuneneva
śaraugheṇa pariplutam ||7,3.3||

mahāntam iva mainākam
asahyaṃ bhuvi pātitam |
nabhaścyutam ivādityaṃ
patitaṃ dharaṇītale ||7,3.4||

śatakrator ivācintyaṃ
purā vṛtreṇa nirjayam |
mohanaṃ sarvasainyasya
yudhi bhīṣmasya pātanam ||7,3.5||

kakudaṃ sarvasainyānāṃ
lakṣma sarvadhanuṣmatām |
dhanaṃjayaśaravyāptaṃ
pitaraṃ te mahāvratam ||7,3.6||

taṃ vīraśayane vīraṃ
śayānaṃ puruṣarṣabham |
bhīṣmam ādhirathir dṛṣṭvā
bharatānām amadhyamam ||7,3.7||

avatīrya rathād ārto
bāṣpavyākulitākṣaram |
abhivādyāñjaliṃ baddhvā
vandamāno 'bhyabhāṣata ||7,3.8||

karṇo 'ham asmi bhadraṃ te
adya mā vada bhārata |
puṇyayā kṣemayā vācā
cakṣuṣā cāvalokaya ||7,3.9||

na nūnaṃ sukṛtasyeha
phalaṃ kaś cit samaśnute |
yatra dharmaparo vṛddhaḥ
śete bhuvi bhavān iha ||7,3.10||

kośasaṃjanane mantre
vyūhapraharaṇeṣu ca |
nātham anyaṃ na paśyāmi
kurūṇāṃ kurusattama ||7,3.11||

buddhyā viśuddhayā yukto
yaḥ kurūṃs tārayed bhayāt |
yodhāṃs tvam aplave hitvā
pitṛlokaṃ gamiṣyasi ||7,3.12||

adya prabhṛti saṃkruddhā
vyāghrā iva mṛgakṣayam |
pāṇḍavā bharataśreṣṭha
kariṣyanti kurukṣayam ||7,3.13||

adya gāṇḍīvaghoṣasya
vīryajñāḥ savyasācinaḥ |
kuravaḥ saṃtrasiṣyanti
vajrapāṇer ivāsurāḥ ||7,3.14||

adya gāṇḍīvamuktānām
aśanīnām iva svanaḥ |
trāsayiṣyati saṃgrāme
kurūn anyāṃś ca pārthivān ||7,3.15||

samiddho 'gnir yathā vīra
mahājvālo drumān dahet |
dhārtarāṣṭrān pradhakṣyanti
tathā bāṇāḥ kirīṭinaḥ ||7,3.16||

yena yena prasarato
vāyvagnī sahitau vane |
tena tena pradahato
bhagavantau yad icchataḥ ||7,3.17||

yādṛśo 'gniḥ samiddho hi
tādṛk pārtho na saṃśayaḥ |
yathā vāyur naravyāghra
tathā kṛṣṇo na saṃśayaḥ ||7,3.18||

nadataḥ pāñcajanyasya
rasato gāṇḍivasya ca |
śrutvā sarvāṇi sainyāni
trāsaṃ yāsyanti bhārata ||7,3.19||

kapidhvajasya cotpāte
rathasyāmitrakarśinaḥ |
śabdaṃ soḍhuṃ na śakṣyanti
tvām ṛte vīra pārthivāḥ ||7,3.20||

ko hy arjunaṃ raṇe yoddhuṃ
tvad anyaḥ pārthivo 'rhati |
yasya divyāni karmāṇi
pravadanti manīṣiṇaḥ ||7,3.21||

amānuṣaś ca saṃgrāmas
tryambakena ca dhīmataḥ |
tasmāc caiva varaḥ prāpto
duṣprāpaś cākṛtātmabhiḥ ||7,3.22||

tam adyāhaṃ pāṇḍavaṃ yuddhaśauṇḍam
amṛṣyamāṇo bhavatānuśiṣṭaḥ |
āśīviṣaṃ dṛṣṭiharaṃ sughoram
iyāṃ puraskṛtya vadhaṃ jayaṃ vā ||7,3.23||

Sańdźaja rzekł:
1 Na posłaniu ze strzał leży
wielki łucznik, bez miar krzepki,
jak ocean wysuszony
wiatrem, który wszem napiera.

2 Leworęki* go powalił,
boską bronią pancerz rozbił
i nadzieję twoich synów
na zwycięstwo tym zdruzgotał.

3 Dla mielizny szukających
był jak wyspa na głębinach,
którą zmyły strzał potoki
niczym nurt Jamuny rwący.

4 Niczym syn Menaki*, góra,
co upadła, choć niezłomna,
jak strącone z nieba Słońce
legł on na powierzchni ziemi.

5 Jak Stuofiarnego* klęska
przez Wrytrę zadana drzewiej
wielce była niepojęta,
tak upadek w boju Bhiszmy
wszystkich wojów skonfundował.

6 Najświetniejszy wśród rycerzy,
wzór dla wszystkich dzierżców łuku,
pradziad o niezłomnym ślubie,
legł przeszyty przez Zdobywcę*.

7 Tego byka pośród ludzi,
w klanie swym niezrównanego,
Bhiszmę, bohatera, ujrzał
ów potomek Adhirathy,
gdy na łożu męstwa leżał.

8 Bólem zdjęty zszedł z rydwanu,
głosem od łez przerywanym
oddał cześć, złożył swe dłonie
i kłaniając się, powiedział:

9 „Jam jest Karna, pokój tobie!
Dziś, Bharato, przemów do mnie
dobrym i życzliwym słowem,
i przychylnym wejrzyj okiem.

10 Dziś owocu zbożnych czynów
nikt nie może już kosztować,
gdyż oddany prawu starzec
powalony legł na ziemi.

11 W doradztwie, w mnożeniu skarbu
oraz w sztuce militarnej
lepszego patrona nie znam,
pierwszy z Kurów, dla Kaurawów.

12 Mając rozum zawsze czysty,
przed strachem chroniłeś Kurów,
ku przodkom podążasz teraz,
wojów statku pozbawiając.

13 Jak tygrysy rozsierdzone
spustoszenie w stadzie czynią,
tak od dziś synowie Pandu
rzeź rozpoczną wśród Kaurawów.

14 Kurów, którzy w męstwie trwali,
dziś wystraszy Leworęki
Gandiwy cięciwy brzmieniem,
jak asury Gromodzierżca*.

15 Dźwięku gromów uwalnianych,
co z Gandiwy dzisiaj lecą,
Kurowie i władcy ziemi
w boju wielce się przerażą.

16 Tak jak ogień rozniecony
spala las płomieniem srogim,
tak też siły Kiritina
spalą synów Dhrytarasztry.

17 Jak sprzężone wiatr i ogień
w lesie naprzód postępują,
tak też obaj ci mężowie
podług woli wszystko spalą.

18 Bez wątpienia dziecię Prythy
płomień ognia przypomina,
Kryszna zaś bez wątpliwości
niczym wiatr jest, o tygrysie.

19 Słysząc brzmienie Pięciorodnej
oraz brzęk łuku Gandiwy
strachu dozna panicznego
cała armia, o Bharato.

20 Bez twej, mężu, obecności
armia znieść nie będzie w stanie
dźwięku szarży rydwannika,
który małpę ma w sztandarze*
i wytraca swoich wrogów.

21 Któryż inny mąż prócz ciebie
zdolny walczyć jest z Ardźuną?
Przecie jego boskie czyny
i wieszczowie opiewają.

22 Ta nadludzką bitwa była,
którą stoczył on z Trójokim*,
to od niego dar uzyskał,
niedosięgły dla nieprawych.

23 Dziś jam niezdolny Pandawie odpuścić,
jadowitemu, który wzrok przykuwa*,
przeraźliwemu, pijanemu bojem,
więc z twym rozkazem wyruszę na czele
czy ku porażce, czy też ku zwycięstwu”.