Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(zamieszczenie tłumaczeń, objaśnienia)
Adam Pudło
(analiza syntaktyczna)
Andrzej Babkiewicz
Rozdział 1: Pełne skupienie
(prathamaḥ samādhi-pādaḥ)
atha yogānuśāsanam ||1.1||
Oto pouczenie o jodze.
yogaś citta-vṛtti-nirodhaḥ ||1.2||
Joga, to uśmierzenie czynności czittamu.
tadā draṣṭuḥ svarūpe 'vasthānam ||1.3||
Wtedy nastaje samoistność widza.
vṛttisārūpyam itaratra ||1.4 ||
Inaczej uczestniczy w istnieniu czynności.
vṛttayaḥ pañcatayyaḥ kliṣṭākliṣṭāḥ ||1.5||
Czynności są pięciorakie, uciskane i nieuciskane.
pramāṇa-viparyaya-vikalpa-nidrā-smṛtayaḥ ||1.6||
Otóż one: normy poznania, opaczność, przypuszczenie, sen, wspomnienie.
pratyakṣānumānāgamāḥ pramāṇāni ||1.7||
Normy poznania, to spostrzeżenie, wnioskowanie, podanie.
viparyayo mithyā-jñānam atad-rūpa-pratiṣṭham ||1.8||
Opaczność, to poznanie błędne, poprzestające na tem, co nie jest istotą rzeczy.
śabda-jñānānupātī vastu-śūnyo vikalpaḥ ||1.9||
Przypuszczenie, to bezprzedmiotowe śledzenie prawdy na podstawie słów.
abhāva-pratyayālambanā vṛttir nidrā ||1.10||
Sen, to czynność, która nie wyobraża rzeczywistości.
anubhūta-viṣayāsaṃpramoṣaḥ smṛtiḥ ||1.11||
Wspomnienie, to niezatracenie pojęcia o przedmiocie.
abhyāsa-vairāgyābhyāṃ tan-nirodhaḥ ||1.12||
Uśmierzanie czynności odbywa się przez wprawę i beznamiętność.
tatra sthitau yatno 'bhyāsaḥ ||1.13||
Wprawa, to usiłowanie wytrwania przy uśmierzeniu.
sa tu dīrgha-kāla-nairantarya-satkārāsevito dṛḍha-bhūmiḥ ||1.14||
Utrwala się, gdy się je dłuższy czas uprawia z oddaniem.
dṛṣṭānuśravika-viṣaya-vitṛṣṇasya vaśīkāra-saṃjñā vairāgyam ||1.15||
Beznamiętność, to świadome opanowanie jaźni, która przestała pragnąć rzeczy, zarówno spostrzegalnych, jak i przyobiecanych w Piśmie.
tat-paraṃ puruṣa-khyāter guṇa-vaitṛṣṇyam ||1.16||
Niepragnienie gun do szczytu dochodzi u tego, u którego nastąpiło rozświetlenie się puruszy.
vitarka-vicārānandāsmitā-rūpānugamāt saṃprajñātaḥ ||1.17||
Póki mu towarzyszy wątpliwość, namysł, radość, egoizm, samadhi jest świadomym.
virāma-pratyayābhyāsa-pūrvaḥ saṃskāra-śeṣo 'nyaḥ ||1.18||
Nieświadomy zaś, do którego wiedzie ćwiczenie, uśmierzające wyobraźnię, wyzbył się przymiotów jaźni.
bhava-pratyayo videha-prakṛti-layānām ||1.19||
Świadomy bywa własnością przyrodzoną u tych, którzy się wznoszą ponad cielesność, rozpuszczając ją w prakriti.
śraddhā-vīrya-smṛti-samādhi-prajñā-pūrvaka itareṣām ||1.20||
U innych warunkiem wstępnym są ufność, siłą, pamięć, świadome dążenie do samadhi.
tīvra-saṃvegānām āsannaḥ ||1.21||
Gdy ostro nacierają, samadhi się przybliża.
mṛdu-madhyādhimātratvāt tato 'pi viśeṣaḥ ||1.22||
Są słabi, średni, nadmierni, stąd różnica.
īśvara-praṇidhānād vā ||1.23||
Można też oddaniem się Iśwarze.
kleśa-karma-vipākāśayair aparāmṛṣṭaḥ puruṣa-viśeṣa īśvaraḥ ||1.24||
Iśwara, to odrębny purusza, nie dotknięty ani plagami, ani karmą, ani karmicznemi plonami i osadami.
tatra niratiśayaṃ sarvajña-bījam ||1.25||
W nim zaród wszechwiedzy, tkwiący we wszystkich, spotęgował się do nieprzekraczalności.
pūrveṣām api guruḥ kālenānavacchedāt ||1.26||
On to był mistrzem przodków, gdyż jest poza czasem.
tasya vācakaḥ praṇavaḥ ||1.27||
Jego oznacza święta zgłoska Om.
taj-japas tad-artha-bhāvanam ||1.28||
Ją więc należy szeptać i zgłębiać.
tataḥ pratyak-cetanādhigamo 'py antarāyābhāvaś ca ||1.29||
Tem osiąga się intuicję duchową, nadto usunięcie przeszkód.
vyādhi-styāna-saṃśaya-pramādālasyāvirati-bhrānti-darśanālabdha-bhūmikatvānavasthitatvāni citta-vikṣepās te 'ntarāyāḥ ||1.30||
Choroba, bezsilność, zwątpienie, zniechęcenie, lenistwo, niepowściągliwość, błędne zapatrywanie, brak skupienia i wytrwałości wywołują roztargnienie ducha, mianowicie owe przeszkody.
duḥkha-daurmanasyāṅgam-ejayatva-śvāsa-praśvāsā vikṣepa-saha-bhuvaḥ ||1.31||
Ból, smutek, drżenie ciała oraz nierówny oddech towarzyszą roztargnieniu.
tat-pratiṣedhārtham eka-tattvābhyāsaḥ ||1.32||
Roztargnienie wraz z towarzystwem ustaje przy skupianiu się na czemkolwiek.
maitrī-karuṇā-muditopekṣāṇāṃ sukha-duḥkha-puṇyāpuṇya-viṣayāṇāṃ bhāvanātaś citta-prasādanam ||1.33||
Uspokojenie się ducha nastaje przy uprzytomnianiu sobie życzliwości, współczucia, radości, pobłażliwości, względem szczęścia, cierpienia, dobra i zła.
pracchardana-vidhāraṇābhyāṃ vā prāṇasya ||1.34||
Można też oddychaniem świadomem.
viṣayavatī vā pravṛttir utpannā manasaḥ sthiti-nibandhanī ||1.35||
Także czynność, skierowana ku rzeczom duchowym, w pomyślnym razie utrwala uspokojenie.
viśokā vā jyotiṣmatī ||1.36||
To samo czyni usposobienie bez troski, pełne światła, dobroci.
vīta-rāga-viṣayaṃ vā cittam ||1.37||
Lub rozmyślanie nad rzeczami beznamiętnemi.
svapna-nidrā-jñānālambanaṃ vā ||1.38||
Lub rozpamiętywanie snu i snów.
yathābhimata-dhyānād vā ||1.39||
Albo jakakolwiek medytacja.
paramāṇu-parama-mahattvānto 'sya vaśīkāraḥ ||1.40||
Wtedy duch opanował świat zmysłowy.
kṣīṇa-vṛtter abhijātasyeva maṇer grahītṛ-grahaṇa-grāhyeṣu tat-stha-tad-añjanatā samāpattiḥ ||1.41||
Po uśmierzeniu czynności wewnętrznej, poznawca, poznanie i świat poznawany wzajemnie się przenika i zlewa w jedno, niby światło kryształu, oto samapatti.
tatra śabdārtha-jñāna-vikalpaiḥ saṃkīrṇā savitarkā samāpattiḥ ||1.42||
Jeśli ją przy rozbieraniu znaczenia wyrazów jeszcze obarczają różne przypuszczenia, samapatti zowie się: obarczoną wątpieniem.
smṛti-pariśuddhau svarūpa-śūnyevārtha-mātra-nirbhāsā nirvitarkā ||1.43||
Zwie się: wolną od wątpienia, gdy tylko sam przedmiot się ukazuje, bez budzenia się wspomnień i myśli o sobie.
etayaiva savicārā nirvicārā ca sūkṣma-viṣayā vyākhyātā ||1.44||
Takież jest i wyjaśnienie samapatti, obarczonej namysłem lub wolnej od namysłu, z tem zastrzeżeniem, że ta dotyczy przedmiotów subtelnych.
sūkṣma-viṣayatvaṃ cāliṅga-paryavasānam ||1.45||
Przez rzecz subtelną w końcu rozumie się to, czemu brak znamion.
tā eva sabījaḥ samādhiḥ ||1.46||
Taki to samadhi zarodkowy.
nirvicāra-vaiśāradye 'dhyātma-prasādaḥ ||1.47||
Skoro dojrzała samapatti, wolna od namysłu, nastaje uspokojenie się właściwego Ja.
ṛtaṃ-bharā tatra prajñā ||1.48||
Wtedy świadomość dostępuje prawdy.
śrutānumāna-prajñābhyām anya-viṣayā viśeṣārthatvāt ||1.49||
To już nie poznanie, poczęte z objawienia i wniosku, które ma przeznaczenie inne, lecz intuicja, bo ma przedmiot inny.
taj-jaḥ saṃskāro 'nya-saṃskāra-pratibandhī ||1.50||
Wrażenie stąd powstałe przytłumia wrażenia inne.
tasyāpi nirodhe sarva-nirodhān nirbījaḥ samādhiḥ ||1.51||
Gdy również i ten samadhi uśmierzono, z uśmierzenia ogólnego powstaje samadhi wolny od zarodu.