Rozdział 3

Karmić dziadka po kądzieli
I siostrzeńca, wuja, teścia,
Mistrza, zięcia, wnuka z córki
I kuzyna, i kapłana. [148]

Oby ten, kto wie, co Zacność,
Nie poddawał egzaminom
Bramina w czas rytuału
Dla bogów odprawianego.
Lecz kiedy o obrzęd chodzi,
Który dla przodków odprawia,
Wtedy niech go dobrze sprawdzi. [149]

Manu bowiem rzeki, że tacy
Jak złodzieje i wyrzutki,
Obojnacy i podobni
Nihilistom w zachowaniu,
Nawet dwakroć urodzeni,
Nie są godni, by im dawać
Ofiary bogom składane
I te przodkom przeznaczone. [150]

A w czas zadusznej ofiary
Nie karm ucznia, co nieukiem,
Ni łysego, hazardzistę
Oraz tych, co odprawiają,
Rożne ofiary zbiorowe. [151][23]

Z ofiar bogom oraz przodkom
Wykluczeni są podobnie
Lekarz i kapłan świątynny,
Handlarz mięsa i ci, którzy
Żyją z handlu niegodnego. [152][24]

Także sługa na posyłki,
Wioskowy lub też królewski,
Człek z pazurem miast paznokcia,
Z zębem czarnym i ten, który
Mistrzowi się przeciwstawił,
I kto ognia nie podsyca
Albo też się lichwą para. [153]

Dalej pastuch i kaleka,
Młodszy wcześniej od starszego
Ożeniony brat i taki,
Co nie składa wielkich ofiar,
Wróg braminów, starszy później
Od młodszego ożeniony
Brat i bliski współpracownik. [154][25]

Aktor i ten, kto celibat
Złamał, dalej mąż śudrzynki
I syn dwakroć poślubionej,
Jednooki i kto w domu
Toleruje gacha żony. [155]

Ten, co uczy za pieniądze
I co płaci za naukę,
Uczeń oraz mistrz śudrzyna,
Łgarz, syn wdowy, syn niewiernej. [156]

Ten, kto bez powodu rzucił
Matkę, ojca, mistrza swego
Lub się złączył z wyrzutkami
W studiach Wedy lub w małżeństwie. [157]

I podpalacz, i truciciel
Oraz ten, którego żywi
Syn kobiety, co niewierna,
Handlarz somą, żeglarz, rybałt,
Olejarz, krzywoprzysięzca. [158]

Ten, kto z ojcem ma na pieńku,
Szuler, pijak, hipokryta
I chorobą grzeszną tknięty,
Grzesznik, handlarz okowitą. [159]

Ten, kto robi łuki, strzały,
Kto poślubił siostrę młodszą
Starszej siostry niezamężnej,
Ten, kto zawiódł przyjaciela,
Kto z hazardu żyje sobie
I ten, kogo syn poucza. [160]

Epileptyk i cierpiący
Na skrofuły i białaczkę,
Donosiciel i lunatyk,
Ślepiec oraz krytyk Wedy –
Oby byli wykluczeni. [161]

Ujeżdżacz słoni i byków,
I wielbłądów oraz koni,
Ten, kto z astrologii żyje,
Także ten, kto ptaki tuczy,
I kto wojowania uczy. [162]

Kto kanały rozkopuje
I kto lubi je przegradzać,
Kto buduje domy, goniec
Oraz ten, kto drzewa sadzi. [163]

Kto ma psiarnię i sokolnik,
I kto lega z dziewicami,
I ten, kto jak śudra żyje,
Bezlitosny oraz taki,
Co półbogów czci ofiarą. [164]

Taki, który zasad nie ma,
Opieszały, wieczny żebrak,
Kto na słoniowatość cierpi,
Kogo ganią ludzie prawi. [165]

Handlarz owiec i bawolarz,
Mąż rozwódki, karawaniarz –
Trza się wszystkich tych wystrzegać
Dokładając wszelkich starań. [166]

Oby bramin wykształcony,
Gdy obie ofiary składa,
Takich podłych się wystrzegał
Wśród podwójnie urodzonych,
Co nagannie się prowadzą
I co godni nie są wcale,
By wraz z nimi jadło jadać. [167]

Oto bramin nieuczony
Gaśnie jak płonąca trawa,
Ofiarą go nie trza karmić.
Któż w popiół obiatę wlewa? [168]

Teraz dokładnie opiszę,
Jaki owoc zyska dawca,
Gdy ofiary przeznaczone
Bogom oraz przodkom swoim
Da tym, co to nie są godni,
Żeby z nimi jadło jadać. [169]

Jadło spożyte przez dwakroć
Urodzonych, co bez zasad
I co starszych swoich braci
W żony wzięciu wyprzedzili,
Co niegodni są, by z nimi
Razem jadać, i przez innych –
To demony spożywają. [170]

Ten, kto bierze sobie żonę
I nieci ogień ofiarny,
Gdy wcześniej niż on zrodzony
Brat jeszcze w domu zostaje,
Właśnie jest tym, co wyprzedził,
A ten starszy wyprzedzonym. [171]

Wyprzedzony i ten, który
Go wyprzedził, oraz ona,
Dzięki której to się stało,
Dawca panny, kapłan piąty –
Wszyscy wraz do piekła idą. [172][26]

Ze zmarłego brata żoną
Kto miłośnie igra sobie,
Choćby mu i daną była,
By z nią bratu począł syna,
Ten się mężem zowie wdowy,
Zacność bowiem tak stanowi [173]

Z cudzych żon dwa się rodzaje
Synów rodzą: syn niewiernej
Oraz wdowy. Pierwszy wtedy,
Gdy mąż żyje. Drugi, kiedy
Jest już martwy mąż niewiasty. [174]

Te istoty z „pola” człeka
Obcego się urodziły,
Więc oddane im ofiary
Bogom i przodkom składane
Ku zgubie przywiodą dawcę
Na tym i na tamtym świecie. [175][27]

Gdy ten, kto niegodzien razem
Jadać, spojrzy na tych, którzy
W jednej linii razem jedzą,
To naiwny ich karmiciel
Nie zyska owocu z tego. [176][28]

Jeśli na nich martwym okiem
Ślepiec łypnąłby przypadkiem,
Zniszczy owoc karmiciela
Dziewięciu dziesiątków ludzi.
Jednooki – sześćdziesięciu,
Na białaczkę chory – setki,
A tysiąca – ten, którego
Trawi właśnie grzeszna boleść. [177]

A jeśli ten, który składa
W imieniu śudrów ofiary,
Dotknąłby braminów, wtedy
Dary im ofiarowane
Nie przyniosą mu owocu. [178]

Bramin, choćby i znał Wędę,
Gdy z chciwości dar przyjmuje,
To przez taki dar wnet sczeźnie
Równie szybko jako w wodzie
Z gliny dzban nie wypalony. [179]

Dar sprzedającemu somę
W kał się zmienia, lekarzowi –
W krew i ropę, kapłanowi
Świątynnemu – gdzieś przepada,
A co dane lichwiarzowi,
Najzwyczajniej nie istnieje. [180]

Również dane kupczykowi,
I tu, i po tamtej stronie
Jest zupełnie bez wartości.
I to też, co dane w darze
Braminowi zrodzonemu
Z matki dwakroć poślubionej,
Jest obiatą w popiół wlaną. [181][29]

A jadło w ustach złych ludzi,
Niegodnych, by z nimi jadać,
Wyżej oto wyliczonych,
Mądrzy mówią, że się staje
Łojem oraz krwią i mięsem,
Szpikiem kostnym albo kością. [182]

Posłuchajcie więc wszystkiego
O tych, którzy najprzedniejsi
Wśród podwójnie urodzonych
Oczyszczają, uświęcają
Zgromadzenie ucztujących.
Dzięki takim zgromadzenie
Przez niegodnych pokalane
Znów się staje oczyszczone. [183]

We wszystkich wedach najlepsi
I najlepsi w egzegezie,
Z rodu wedyjskich uczonych –
Oto ci, co uświęcają
Zgromadzenia ucztujących. [184]

Kto zna hymny Jadźurwedy,
I pięć ogni kto podsyca,
Kto hymn pojmie Trzech Praptaków,
Kto sześć dziedzin pomocniczych
W studiach Wedy zna dokładnie,
Kto się zrodził z matki, którą
W Brahmy sposób poślubiono,
I kto wie, jak intonować
Samawedy hymn najstarszy –
Spełnia także taką rolę. [185][30]

Zgromadzenie ucztujących
Uświęca i bramin taki,
Który dobrze pojął Wędę
I wykładać ją potrafi,
A także Modlitwy adept,
Hojny dawca krów tysiąca
I ten, kto już sto lat żyje. [186]

Gdy się zbliża ryt zaduszny,
W przeddzień rytu lub dnia tego,
Z wymienionych tu braminow
Trzeba chociaż trzech zaprosić. [187]

Dwakroć zrodzon zaproszony,
By uświetnić obrzęd przodków,
Oby zmysły swe powściągnął
I Wedy nie recytował.
Kto zaduszny ryt odprawia,
Niech tak samo postępuje. [188]

Bo w braminów zaproszonych
Wchodzą wtedy duchy przodków.
Jako wiatr im towarzyszą
I siadają razem z nimi. [189]

Jeśli bramin najwłaściwiej
Zaproszony, by wziął udział
W ofierze, którą składają
Ku czci bogów albo przodków,
Uchybiłby zaproszeniu –
Grzech popełni i sam wtedy
Świnią się po prostu stanie. [190]

Kiedy ktoś, kto zaproszony,
By zaduszne spożył jadło,
Z kobietą sobie folguje,
Wtedy wszystkie grzechy dawcy
Jemu przypadną w udziale. [191]

***

[23] [151] Ci, co odprawiają ofiary zbiorowe, nie wiedzą, czy wśród zgromadzenia ofiarników nie ma kogoś niegodnego, nie zasługującego na to, by dla niego odprawiać ofiarę. W rezultacie ten, kto taką ofiarę odprawia, nie może być pewien, czy odprawiając ofiarę w imieniu niegodnego sam nie popełnia grzesznego występku.

[24] [152] Według komentarza chodzi tu o takiego kapłana świątynnego, dla którego to zajęcie jest, źródłem dochodów.

[25] [154] Bliski współpracownik to taki człowiek, który czerpie dochody z tego samego źródła.

[26] [172] Dawca panny – to znaczy jej ojciec lub opiekun – jest czwartą osobą, która w opisanej sytuacji idzie do piekła, a kapłan, który odprawił ceremonię ślubną, piątą.

[27] [175] Wyrazem „pole” (sanskr. kszetra) określa się kobietę.

[28] [176] W Indiach je się siedząc na ziemi w jednej linii z innymi współbiesiadnikami. Siedzenie w jednej linii spełnia w obyczajowości indyjskiej podobną rolę co u nas siedzenie przy wspólnym stole. Dlatego siedzenie z osobą niegodną plami rytualnie wszystkich pozostałych biesiadników.

[29] [181] Po tamtej stronie, czyli po śmierci.

[30] [185] Chodzi o hymny zwane po sanskrycku trinaćiketa. Komentarz podaje słowa, od których się rozpoczynają, lecz mimo to nie udało się ich zidentyfikować, podobnie jak hymnu Trzech Praptaków, o którym komentarz powiada, że pochodzi z tzw. Czarnej Jadźurwedy, i nawet podaje rozpoczynające go słowa. Pięć ogni tu wspomnianych to: trzy ognie ofiarne (patrz 11.231), ogień paleniska domowego i ogień służący wyłącznie jako źródło ciepła. Sześć dziedzin pomocniczych (sanskr. szadwedanga) to: rytuał (sanskr. kalpd), etymologia (sanskr. nirukta), fonetyka (sanskr. śiksza), gramatyka (sanskr. wjakarand), metryka (sanskr. cbandas) i astrologia (sanskr. dźjotiszd). Hymn najstarszy Samawedy (sanskr. dżjeszthasamari) pochodzi z teksu leśnego (sanskr. aranjaka) należącego do tej wedy.