Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Przemysław Szczurek
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
11. Księga kobiet (strī-parvan)
***
Księga ofiar z wody (jala-pradānika)
11.27. Ofiary wodne dla zmarłych
Streszczenie rozdziału:
1–5 Nad Gangesem kobiety z rodu Kuru wylewają wodne ofiary zmarłym wojownikom ze swoich rodzin.
6–12 Lament Kunti nad zmarłym Karną, wysławienie jego bohaterstwa i wyjawienie Pandawom prawdy o tym, że Karna był ich najstarszym bratem. Prośba Kunti do synów o złożenie Karnie ofiary wodnej. Ubolewanie Pandawów nad śmiercią brata.
13–20 Lament Judhiszthiry z powodu śmierci Karny, pochwała bohaterstwa Karny.
21–22 Judhiszthira składa wodną ofiarę Karnie, towarzyszący mu ludzie wznoszą głośne żale.
23–24 Sprowadzenie na rozkaz Judhiszthiry żon Karny i jego świty; przeprowadzenie rytuałów pogrzebowych; zamęt w głowie Judhiszthiry.
vaiśaṃpāyana uvāca
te samāsādya gaṅgāṃ tu śivāṃ puṇyajanocitām |
hradinīṃ vaprasaṃpannāṃ mahānūpāṃ mahāvanām ||11.27.1||
bhūṣaṇāny uttarīyāṇi veṣṭanāny avamucya ca |
tataḥ pitṝṇāṃ pautrāṇāṃ bhrātṝṇāṃ svajanasya ca ||11.27.2||
putrāṇām āryakāṇāṃ ca patīnāṃ ca kurustriyaḥ |
udakaṃ cakrire sarvā rudantyo bhṛśaduḥkhitāḥ |
suhṛdāṃ cāpi dharmajñāḥ pracakruḥ salilakriyāḥ ||11.27.3||
udake kriyamāṇe tu vīrāṇāṃ vīrapatnibhiḥ |
sūpatīrthābhavad gaṅgā bhūyo viprasasāra ca ||11.27.4||
tan mahodadhisaṃkāśaṃ nirānandam anutsavam |
vīrapatnībhir ākīrṇaṃ gaṅgātīram aśobhata ||11.27.5||
tataḥ kuntī mahārāja sahasā śokakarśitā |
rudatī mandayā vācā putrān vacanam abravīt ||11.27.6||
yaḥ sa śūro maheṣvāso rathayūthapayūthapaḥ |
arjunena hataḥ saṃkhye vīralakṣaṇalakṣitaḥ ||11.27.7||
yaṃ sūtaputraṃ manyadhvaṃ rādheyam iti pāṇḍavāḥ |
yo vyarājac camūmadhye divākara iva prabhuḥ ||11.27.8||
pratyayudhyata yaḥ sarvān purā vaḥ sapadānugān |
duryodhanabalaṃ sarvaṃ yaḥ prakarṣan vyarocata ||11.27.9||
yasya nāsti samo vīrye pṛthivyām api kaś cana |
satyasaṃdhasya śūrasya saṃgrāmeṣv apalāyinaḥ ||11.27.10||
kurudhvam udakaṃ tasya bhrātur akliṣṭakarmaṇaḥ |
sa hi vaḥ pūrvajo bhrātā bhāskarān mayy ajāyata |
kuṇḍalī kavacī śūro divākarasamaprabhaḥ ||11.27.11||
śrutvā tu pāṇḍavāḥ sarve mātur vacanam apriyam |
karṇam evānuśocanta bhūyaś cārtatarābhavan ||11.27.12||
tataḥ sa puruṣavyāghraḥ kuntīputro yudhiṣṭhiraḥ |
uvāca mātaraṃ vīro niḥśvasann iva pannagaḥ ||11.27.13||
yasyeṣupātam āsādya nānyas tiṣṭhed dhanaṃjayāt |
kathaṃ putro bhavatyāṃ sa devagarbhaḥ purābhavat ||11.27.14||
yasya bāhupratāpena tāpitāḥ sarvato vayam |
tam agnim iva vastreṇa kathaṃ chāditavaty asi |
yasya bāhubalaṃ ghoraṃ dhārtarāṣṭrair upāsitam ||11.27.15||
nānyaḥ kuntīsutāt karṇād agṛhṇād rathināṃ rathī |
sa naḥ prathamajo bhrātā sarvaśastrabhṛtāṃ varaḥ |
asūta taṃ bhavaty agre katham adbhutavikramam ||11.27.16||
aho bhavatyā mantrasya pidhānena vayaṃ hatāḥ |
nidhanena hi karṇasya pīḍitāḥ sma sabāndhavāḥ ||11.27.17||
abhimanyor vināśena draupadeyavadhena ca |
pāñcālānāṃ ca nāśena kurūṇāṃ patanena ca ||11.27.18||
tataḥ śataguṇaṃ duḥkham idaṃ mām aspṛśad bhṛśam |
karṇam evānuśocan hi dahyāmy agnāv ivāhitaḥ ||11.27.19||
na hi sma kiṃ cid aprāpyaṃ bhaved api divi sthitam |
na ca sma vaiśasaṃ ghoraṃ kauravāntakaraṃ bhavet ||11.27.20||
evaṃ vilapya bahulaṃ dharmarājo yudhiṣṭhiraḥ |
vinadañ śanakai rājaṃś cakārāsyodakaṃ prabhuḥ ||11.27.21||
tato vineduḥ sahasā strīpuṃsās tatra sarvaśaḥ |
abhito ye sthitās tatra tasminn udakakarmaṇi ||11.27.22||
tata ānāyayām āsa karṇasya saparicchadam |
striyaḥ kurupatir dhīmān bhrātuḥ premṇā yudhiṣṭhiraḥ ||11.27.23||
sa tābhiḥ saha dharmātmā pretakṛtyam anantaram |
kṛtvottatāra gaṅgāyāḥ salilād ākulendriyaḥ ||11.27.24||
Waiśampajana rzekł:
1 Nad Ganges dotarli wówczas – przyjazny, życzliwy zacnym,
z wieloma rozlewiskami, moczarami i gajami.
2 I kobiety z rodu Kuru zdjęły z siebie wierzchnią odzież
i ozdoby, a następnie krewnym, ojcom wnukom, braciom,
3 synom, dziadom, mężom swoim złożyły ofiarę wodną,
wszystkie głośno lamentując ogarnięte wielkim bólem.
Druhom swym też znawcy prawa złożyli libacje wodne.
4 Kiedy żony bohaterów składały im te ofiary,
Ganges dał do wód swych dostęp, jeszcze bardziej się rozpostarł.
5 Brzeg Gangesu ozdabiały tłumnie żony bohaterów,
wyglądał jak wielkie morze pełne smutku, nieszczęśliwe.
6 Wówczas niespodzianie Kunti wyniszczona bólem, płacząc,
słabym głosem, wielki królu, do swych synów przemówiła:
7 „Ów bohater, wielki łucznik, wódz wśród wodzów na rydwanach,
znaczony znakami wojów – w bitwie zabił go Ardźuna –
8 ten, o którym myśleliście, Pandawowie, że jest synem
woźnicy, potomkiem Radhy, pan potężny, który błyszczał
pośród wojsk jak gdyby słońce,
9 który dawniej walczył przeciw wszystkim wam i waszym druhom,
który jaśniał, gdy przewodził całej armii Durjodhany,
10 ten, któremu nikt na ziemi nie był równy bohaterstwem,
który nie unikał walki i był prawym bohaterem,
11 temu bratu niezłomnemu, złóżcie wy ofiarę wodną!
On był bowiem waszym bratem, moim synem pierworodnym
i Słońca, sam lśnił jak słońce heros z kolczykami, w zbroi”.
12 Usłyszawszy smutne słowa matki, wszyscy Pandawowie
nad Karną ubolewali i cierpieli jeszcze bardziej.
13 Wówczas tygrys między ludźmi, ów syn Kunti, Judhiszthira,
rzekł do matki swej, bohater, wzdychając – niczym wąż sycząc.
14 „Ten, którego strzał miotania nie odparł nikt prócz Ardźuny,
jak mógł być twym synem, Pani, ów płód boski dawnych czasów?
15 Ten, co żarem swoich ramion ze stron wszystkich nas przypiekał,
jakżeś go zdołała ukryć, jakbyś ogień w sukni skryła?
Straszną siłę jego ramion sławili Dhartarasztrowie.
16 Nikt prócz syna Kunti* nie mógł rydwannika rydwanników,
Karny, wstrzymać. Ów największy rycerz był nam pierwszym bratem?
Jak to stało się, czcigodna, że przed nami urodziłaś
tego o niezwykłym męstwie?
17 Ach, zabiłaś nas, czcigodna, tym, iż sekret swój ukryłaś,
wszystkich nas i naszych krewnych dręczy bowiem zguba Karny.
18 Chociaż też śmierć Abhimanju, zagłada Draupadi synów
i Pańćalów ujarzmienie, i upadek rodu Kuru.
19 Od tych jednak stokroć większe to nieszczęście mnie dotknęło,
bo nad Karną płacząc, jestem jakby sam spalany w ogniu.
20 Wszystko można by osiągnąć, nawet gdyby było w niebie,
i tej rzezi mogło nie być strasznej, Kaurawów niszczącej”.
21 Tak głęboko lamentował Król Prawości, Judhiszthira,
i po cichu łkając, królu, złożył mu libację władca.
22 Gdy ofiarę wodną składał, wówczas wszyscy tam stojący
i kobiety, i mężczyźni, zewsząd wznieśli głośne żale.
23 Wtedy mądry Judhiszthira z miłości do brata kazał,
Kurów pan, sprowadzić żony Karny oraz jego świtę.
24 Po czym z nimi przeprowadził rytuały pogrzebowe,
później wyszedł z wód Gangesu, prawy, mając zamęt w głowie.