9.35. Udapana

Waiśampajana rzekł:
1 Zatem, królu, Pługodzierżca udał się do Udapany
położonej nad strumieniem, miejsca Trity sławetnego.

2 Rozdał liczne utensylia, dwójzrodzonych czcił z szacunkiem,
dla czystości dotknął wody – radość czuł Maczugozbrojny.

3 Żył tam niegdyś prawy Trita, co ascezie się oddawał,
kiedy w studni on przebywał, wypił somę wielki duchem.

4 Tam go bracia zostawili i do domostw się udali,
więc z braminów pierwszy Trita, na swych braci klątwę rzucił.

Dźanamedźaja rzekł:
5 Skąd się wzięła Udapana? Jak do studni wpadł asceta?
Czemuż bracia porzucili pierwszego wśród dwójzrodzonych?

6 Czemu, w studni zostawiwszy, do swych domostw podążyli?
To wyjaśnij, jeśli mniemasz, że należy o tym słuchać.

Waiśampajana rzekł:
7 W erze, która już minęła, mędrców trzech i braci było:
Ekata, Dwita i Trita, co jaśnieli niczym słońca.

8 Równi byli Panu Stworzeń, u nich też potomstwo liczne,
swą ascezą Wedy mówcy Brahmy świat już osiągnęli.

9 Ojciec ich Gautama, który zawsze w prawie pozostawał,
wielce był zadowolony z ich ascezy, norm, kontroli.

10 Długie lata się radował ich miłością ów szlachetny,
potem odszedł do siedziby zgodnej ze swym przeznaczeniem.

11 Władcy godni czci, dla których pierwej był on ofiarnikiem,
gdy do nieba już się udał, jego synów wraz uczcili.

12 Królu, poprzez swoje ryty, jak i wielkie oczytanie
wśród nich Trita się wyróżniał, tak jak wcześniej ojciec jego.

13 Mędrcy o szlachetnych cechach, fortuną darzeni wielką,
uczonością swą wielbili Tritę wielce szczęśliwego.

14 Królu, więc pewnego razu bracia Ekata i Dwita
myśl zwrócili ku ofierze, w szczególności zaś ku dobrom,

15 i na pomysł, wrogogromco, taki wpadli: „Weźmy Tritę,
darczyńców zgromadźmy razem, ofiarne zwierzęta spędźmy

16 i w radości pijmy somę, kosztując ofiary owoc”.
Tak też bracia uczynili, wszyscy trzej, o wielki królu.

17 Do darczyńców licznych zaszli, by zwierzęta od nich zebrać,
do ofiary ich zaprzęgli, tak zdobyli sute trzody.

18 Dzięki rytom tym ofiarnym wszelkie środki osiągnęli
i we wschodnią świata stronę poszli wielcy ci wieszczowie.

19 Trita pośród nich, o królu, jako pierwszy raźno kroczył,
zaś Ekata oraz Dwita z tyłu stado krów pędzili.

20 Oglądając wielkie stada, ci dwaj głowić się poczęli:
„Jak tu sprawić, by te krowy były nasze, a nie Trity?”.

21 Tak Ekata oraz Dwita wszczęli szepty między sobą.
Królu ludów, teraz słuchaj, co mówili ci grzesznicy:

22 „Trita zna się na ofiarach, Wedom Trita jest oddany,
więc krów stada inne, liczne z łatwością zdobędzie Trita,

23 my dwaj krowy więc popędźmy i oddalmy się od niego.
Trita może wszak się udać, tam gdzie zechce, lecz już bez nas”.

24 W nocy podczas ich wędrówki wilk w pobliżu się pojawił,
a przy brzegu Saraswati była też głęboka studnia.

25 Gdy zobaczył wilka Trita, co na drodze na nich czyhał,
w strachu począł szybko zmykać i do owej studni wleciał
przeraźliwej i głębokiej, której wszelki stwór się lękał.

26 Szczęsny Trita w studni utknął, ten najlepszy spośród wieszczów,
i krzyk bólu z piersi wydał, dwaj wieszczowie go słyszeli.

27 Zrozumieli, że wpadł w studnię, bracia Ekata i Dwita,
lecz ze strachu, z chęci zysku opuścili go i poszli.

28 Porzucony przez swych braci, którzy bydła pożądali,
ów asceta utknął w studni, pełnej kurzu i bezwodnej.

29 Będąc w studni porośniętej pnączem wszelkim oraz trawą,
Trita poczuł się jak grzesznik ciśnięty w odmęty piekła.

30 Bojąc śmierci się, bez somy, mądry zaczął kalkulować:
„Jak w tej sytuacji będąc, mógłbym somy zakosztować?”.

31 Kiedy właśnie ów asceta nad tym tak deliberował,
ujrzał pnącze, co zwisało samo z siebie w owej studni.

32 Mędrzec sobie wyobraził wodę w studni pełnej kurzu,
ognie w swoich myślach stworzył oraz siebie przy ofierze.

33 Asceta pomyślał sobie, że to pnącze to jest soma
i w umyśle inkantował jadźusy, samany, ryći.
Z żwiru moździerz uformował i rozpoczął wyciskanie.

34 Klarowane masło z wody, dział dla bogów w trzecim niebie,
a gdy somy już się napił, hałaśliwe dźwięki czynił.

35 Ta wibracja przepisowa Trity nieba dosięgnęła
i zakończył on ofiarę zgodnie z słowem mówców Wedy.

36 Kiedy zaś szacowny Trita tę ofiarę przeprowadzał,
w trzecim niebie był niepokój, nikt przyczyny nie pojmował.

37 Kapłan bogów Bryhaspati wówczas hałas ów ułowił,
usłyszawszy, tak do niebian zgromadzonych się odezwał:

38 „Ofiarę prowadzi Trita, pójdźmy na nią, o niebianie,
gdyż w swej złości zdolny stworzyć innych niebian ów asceta”.

39 Usłyszawszy jego słowa, zgromadzili się niebianie
i udali prosto w miejsce, gdzie ofiarę spełniał Trita.

40 Kiedy światli tam dotarli, gdzie przebywał Trita w studni,
zobaczyli czcigodnego, co poświęcił się ofierze.

41 Zobaczywszy czcigodnego w otoczeniu majestatu,
rzekli: „Myśmy rządni działu i swój dział otrzymaliśmy”.

42 Wieszcz do bogów tak odrzecze: „Spójrzcie na mnie, o niebianie,
co tkwię w studni tej straszliwej pogrążony, wręcz bez zmysłów”.

43 Po tym Trita, wielki królu, udziały z regułą w zgodzie
ofiarował im z mantrami, bogów radość przepełniła.

44 Gdy właściwie przedłożone niebianie przyjęli działy,
radzi mu, ofiarowali dary, których w duszy pragnął.

45 Wybrał sobie dar od niebian: „Raczcie mnie stąd uratować,
a ze studni kto tknie wody, cel niech sięgnie somy pijców”.

46 Wlała się tam Saraswati falująca, drogi królu,
przez nią Trita wyniesiony uczcił bogów w trzecim niebie.

47 „Niech tak będzie!” – rzekli światli i odeszli, tak jak przyszli.
Trita zaś uradowany do siedziby poszedł swojej.

48 Wściekły zbliżył się do wieszczów, którzy byli jego braćmi
i rzekł bezlitosne słowa, przeklinając ich, asceta:

49 „Pożądając stada bydła, odeszliście, mnie rzucając,
więc towarzyszami w kształtach tych zębatych drapieżników

50 mocą klątwy mej się stańcie oraz siłą swego grzechu.
Niech potomstwem będą waszym langury, niedźwiedzie, małpy”.

51 Zaraz po tym, jak to wyrzekł, panie ludów, zobaczono,
jak ci dwaj się przemienili mocą słów prawdomównego.

52 To tam właśnie wielce dzielny Pługodzierżca dotknął wody,
rozliczne prezenty dawał, uczcił dwakroć urodzonych,

53 a ujrzawszy Udapanę, bród ten chwalił raz za razem.
Potem ruszył niezgnębiony do nadrzecznej Winaśany.