9.34. Prabhasa

Dźanamedźaja rzekł:
1 Zanim bitwa rozgorzała, ów potężny wielce Rama
wraz z Wrysznimi w drogę ruszył, wpierw Keśawie się zwierzając:

2 „Ani synom Dhrytarasztry, ni tym bardziej dzieciom Pandu
nie pomogę, o Keśawo, pójdę, gdzie poniosą oczy”.

3 Tak rzekł Rama, gromca wrogów i wyruszył w swoją drogę.
O braminie, racz powiedzieć o powrocie jego więcej.

4 Powiedz mi, a szczegółowo, w jaki sposób Rama przybył?
Jak oglądał pojedynek? Tyś szlachetny, wielce bystry.

Waiśampajana rzekł:
5 Gdy szlachetne dzieci Pandu przybyły do Upaplawji*,
Gromca Madhu* był wysłany na dwór króla Dhrytarasztry,
by o pokój oraz dobro wszystkich istot mógł paktować.

6 Przybył do Hastinapury i się spotkał z Dhrytarasztrą,
tam też wiele słów powiedział tak prawdziwych, jak korzystnych.
Lecz jak wcześniej powiedziałem, król się do nich nie stosował.

7 Nie osiągnął więc pokoju Kryszna, ten najlepszy człowiek
długoręki, więc powrócił, królu, wprost do Upaplawji.

8 Wrócił Kryszna oddalony przez potomków Dhrytarasztry
i, tygrysie, w bezradności słowo rzekł do dzieci Pandu:

9 „Kurowie przez czas nagleni moich słów nie wypełnili.
Ruszcie ze mną, Pandawowie, pod pomyślną gwiazdą Puszja”.

10 Kiedy siły podzielono, pierwszy z silnych, syn Rohini*
wielce dumny, tak powiedział do swojego brata Kryszny:

11 „Długoręgi, Gromco Madhu, im też pomoc się należy”.
Jednak wówczas nie posłuchał Kryszna jego tej porady.

12 Gniew wypełnił jego myśli i sławetny Pługodzierżca,
radość Jadów, zaraz ruszył na pielgrzymkę k Saraswati,
w gwiazd układzie zwanym „Przyjaźń”*, otoczony Jadawami.

13 Władca Bhodźów*, wrogogromca, przyjął stronę Durjodhany,
a zaś stronę synów Pandu Wasudewa z Jujudhaną.

14 Kiedy syn Rohini odszedł w gwieździe Puszja, Madhugromca
synów Pandu mając z przodu, przeciwko Kaurawom ruszył.

15 Kiedy w drogę miał wyruszyć, tak się ozwał do służących:
„Na pielgrzymkę zbierzcie dobra, wsze konieczne utensylia,
przyprowadźcie też z Dwaraki ofiarników razem z ogniem.

16 Złoto, srebro, przyodzienie, krowy, konie oraz słonie,
wielbłądy, rydwany, osły i środki transportu inne,
przedmioty niezbędne rychło na pielgrzymkę tutaj znieście.

17 Pójdźmy w górę Saraswati prędko, przeciw jej prądowi,
i zabierzcie też kapłanów, setki mężnych dwójzrodzonych*”.

19 Ruszył w druhów otoczeniu, kapłanów, zrodzonych dwakroć,
słoni, koni, rydwanników i służących, o buhaju,
oraz wozów zaprzężonych w bydło, osły i wielbłądy.

20 Wozy te widzieli ludzie w różnych krajach, o Bharato,
wszędzie jadło rozdawano głodującym, w każdej stronie
wśród zmęczonych, utrudzonych, dzieciom i osobom starszym.

21 Którykolwiek dwakroć zrodzon prosił jadła lub luksusów,
ten je zaraz otrzymywał, bez zwlekania i na miejscu.

22 Z rozkazu Rohini syna ludzie, co się tam zbierali,
stosy jadła i napitku w każdym miejscu otrzymali.

23 Szaty liczne i kosztowne, łoża razem z nakryciami
mędrcom, co komfortów pragną, by ich uczcić, rozdawano.

24 Tam, gdzie jakiś bramin sypiał albo rycerz, o Bharato,
w miejscu tym, w domu każdego dary hojne się piętrzyły.

25 Każdy człowiek w zgodzie z wolą z nimi szedł lub w domu został.
Pojazdy łaknącym drogi, tym napitki, co spragnieni,

26 jadło tym, co byli głodni najsmaczniejsze, o buhaju,
słudzy wszędy rozdawali i ubrania, i ozdoby.

27 Droga rajem się zdawała ludziom, co po niej kroczyli,
komfort wszystkim zapewniając, o monarcho wielce mężny.

28 W luksusy posażna wszelkie, przednie jadło i napitek,
setki ludzi gromadziła w sklepach, składach, targowiskach,
zdobna w klejnot rozmaity, liczne drzewa i rośliny.

29 Tak wielki duchem, w swych ślubach trwający,
najlepszy z Jadów, Pługodzierżca w drodze,
w miejscach pielgrzymek dwakroć urodzonym
bogactwa dawał i jałmużne dary.

30 Tysiące dawał krów dojnych i mlecznych,
pięknie ubranych, o złoconych rogach,
konie zrodzone w rozmaitych krajach,
pojazdy, służki dwakroć urodzonym.

31 Rama rozdawał pierwszym z dwójzrodzonych
klejnoty, perły i korale przednie,
srebro przeczyste, złoto na ozdoby,
miedź i żelazo, całe rzędy końskie.

32 Wielkie bogactwa szlachetny rozdawał
w najlepszych brodach rzeki Saraswati.
Mocarz bez granic, wielce szczodrobliwy
stopniowo dotarł na Pole Kurowe.

Dźanamedźaja rzekł:
33 Świętych brodów Saraswati opisz mi powstanie, cechy,
owoc, normy przestrzegane, o najlepszy wśród dwunożnych.

34 Po kolei, o czcigodny, od pierwszego z brodów zacznij,
znawco Wedy i braminie, tego wielcem jest ciekawy.

Waiśampajana rzekł:
35 Temat zalet, powstawania miejsc pielgrzymek jest obszerny.
Słuchaj, władco pośród królów, w pełni świętość ich opiszę.

36 Pierw, wielki królu, ów bohater z Jadów
z grupą przyjaciół, kapłanów, braminów
przybył do zbożnej i świętej Prabhasy,
tam gdzie gwiazd władca od wątlenia cierpiał.

37 Gdy zbył się klątwy, znów moc swą odzyskał,
i cały wszechświat król ludów rozjaśnił.
Zatem na ziemi ów bród ten najlepszy
od rozjaśnienia zwany jest Prabhasą.

Dźanamedźaja rzekł:
38 Czemuż to niebiański Księżyc na wątlenie zachorował?
Jak w tym najprzedniejszym z brodów się zanurzył Jaśniejący?

39 Jak zażywszy tu ablucji, ponownie przybierać zaczął?
Unaocznij mi to wszystko, a dokładnie, wielki wieszczu.

Waiśampajana rzekł:
40 Dakszy córki się zrodziły, było ich dwadzieścia siedem.
Wszystkie te panienki Daksza Księżycowi podarował.

41 By czas można było mierzyć, połączyły się z gwiazdami
małżonki Księżyca, władco, o niezwykle cudnych kształtach.

42 Wszystkie miały wielkie oczy, niezrównane wdzięki w świecie,
lecz Rohini prześcigała je w bogactwie swej urody.

43 Zatem bóg, co noc rozświetla, w niej swą całą miłość złożył.
Ona była jego sercem, więc to zawsze z nią spółkował.

44 Dawniej Księżyc, królu władców, długo mieszkał u Rohini,
zatem inne konstelacje się na niego rozzłościły.

45 Niezmęczone się udały wprost do ojca, Pana Stworzeń,
rzekły: „Mąż u nas nie bywa i z Rohini wciąż spółkuje,

46 więc się razem zebrałyśmy, by przy tobie znów zamieszkać,
ograniczyć nasze jadło i poświęcić się ascezie”.

47 Kiedy już ich słów wysłuchał, Daksza zwrócił się do Somy:
„Bądź jednaki dla małżonek, niech nie dotknie cię występek!”.

48 Zaś do córek tak powiedział: „Powracajcie do Księżyca.
Z mojego rozkazu Jasny równo u was będzie bywał”.

49 Tak wysłane się udały prosto do pałacu Somy,
lecz Zimnopromienny Księżyc identycznie się zachował
i z Rohini tylko mieszkał, ciągle nią zauroczony.

50 Znowu razem się zebrały i do ojca przemówiły:
„My posłuszne twym nakazom przebywamy w jego domu,
lecz nie wita u nas Soma, nie wypełnia twojej woli”.

51 Kiedy mowy ich wysłuchał, tak rzekł Daksza do Księżyca:
„Bądź jednaki dla żon, Jasny, abyś klątwy nie zarobił!”.

52 Bóg, co plamkę ma zająca, zignorował słowa Dakszy
i zamieszkał u Rohini, więc znów damy rozgniewane

53 poszły do swojego ojca i tak rzekły, się skłoniwszy:
„Soma do nas nie zachodzi, stań schronieniem się więc naszym,

54 mieszka jeno u Rohini zawsze ów bóg Jaśniejący,
chroń nas wszystkie, spraw, by Soma co dzień bywał naszym gościem”.

55 Słysząc to, bóg się rozsierdził i wątleniem, władco ziemi,
Jasnego poraził w gniewie. W Pana Gwiazd choroba weszła.

56 Z dotkniętym wątleniem ciałem z dnia na dzień zanikał Księżyc.
Choć wysiłki podejmował, by od skazy się uwolnić.

57 Spełniał ten, co noc kształtuje, przeróżne ofiary, królu,
lecz od klątwy nie był wolny i niknięciu wciąż podlegał.

58 Kiedy Soma zaczął znikać, już się zioła nie rodziły,
utraciły soki, smaki, a nasienie obumarło.

59 Kiedy zioła wysychały, dech mających to dotknęło,
wszelki stwór potwornie wychudł – nocy twórca dalej znikał.

60 Więc niebianie, się zebrawszy, tak do Somy powiedzieli:
„Czemuż pański kształt jest marny i dlaczego nie jaśniejesz?

61 Powiedz nam tu o przyczynie popadnięcia w utrapienie,
gdy powody już poznamy, wówczas temu zaradzimy”.

62 Po tych słowach tak im odrzekł ten, co znamię ma zająca:
„Jedyną przyczyną klątwa jest wątlenia mego ciała”.

63 Usłyszeli to niebianie i do Dakszy się udali:
„Bądź łaskawy, Panie, klątwę, coś na Somę rzucił, cofnąć.

64 Wychudł strasznie Jaśniejący, ledwo widać jego szczątek.
Gdy on zniknie, władco niebian, wsze istoty również umrą

65 oraz zioła i rośliny wraz z nasieniem rozmaitym
i my również, mistrzu światów – zatem okaż miłosierdzie!”.

66 Słysząc to, przemyślał sprawę i Pan Stworzeń tak przemówił:
„Niemożliwe w żadnym razie, aby cofnąć dane słowo,
jednak można je przekształcić, nieco zmienić, o szlachetni.

67 Kiedy Księżyc stale zacznie być jednaki dla małżonek
i zanurzy się w najlepszym brodzie rzeki Saraswati,
znów przytyje, o bogowie, ten co znak zająca nosi –
oto me prawdziwe słowo.

68 Pół miesiąca będzie Księżyc zaniku doznawać co dzień,
pół miesiąca zaś przybywać – oto me prawdziwe słowo”.

69 Z polecenia wieszcza Soma ruszył więc ku Saraswati,
do jej najświętszego brodu, do Prabhasy się udając.

70 Podczas nowiu Jaśniejący pełen mocy się zanurzył
i oświetlać zaczął światy, promienie zyskując chłodne.

71 I niebianie, królu władców, do Prabhasy świętej poszli,
z Somą razem zjednoczeni stali przed obliczem Dakszy.

72 Wówczas to Pan Stworzeń zwolnił wszystkich tam zebranych niebian
i ponownie rzekł do Somy, rady będąc z niego, słowo:

73 „Synu, nigdy nie lekceważ kobiet ani też braminów.
Odejdź, zawsze będąc czujnym i wypełniaj me instrukcje”.

74 Kiedy został oddalony, udał się do swej siedziby.
Ludzie w szczęściu swym uciechom, tak jak pierwej się oddali.

75 Przedstawiłem ci opowieść, jak przeklęto Władcę Nocy,
jak najlepsze z miejsc pielgrzymek – bród Prabhasa – się pojawił.

76 W każdy nów, o wielki królu, ten co nosi znak zająca,
wykąpawszy się w Prabhasie, pierwszym z brodów, znów przybywa.

77 Panie ziemi, to jest powód, że nazwano go Prabhasą –
zanurzywszy się tu, Księżyc blask wspaniały odzyskuje.

78 Udał się siłacz niezłomny prosto do Ćamasodbhedy.
Oto jest Ćamasodbheda – tak ją ludzie nazywają.

79 Dzierżca Pługu różnorodne rozdał liczne tam podarki,
kąpiel wziął z regułą w zgodzie oraz jedną noc przepędził.

80 W gorliwości brat Keśawy udał się do Udapany,
drogą ona jest ku szczęściu, w niej moc zasług zyskać można,

81 wnioskują mistycy o tym z ziół tamtejszych soczystości,
gleby też, Dźanamedźajo, choć tam znikła Saraswati.