11.17. Lament Gandhari

Waiśampajana rzekł:
1 Gdy ujrzała Durjodhanę Gandhari wychudła z bólu,
gwałtownie na ziemię padła niczym banan ścięty w gaju.

2 A świadomość odzyskawszy, okrzyki wznosiła stale,
oglądając Durjodhanę leżącego, krwią zlanego.

3 I objąwszy go, Gandhari żałośnie lamentowała:
„Ach, ach synu!” łkała w bólu, mając pomieszane zmysły.

4 Pełna smutku, łzami z oczu zwilżając pierś wielką syna
aż po szyję osłoniętą, zdobioną łańcuchem złotym,
do Bujnowłosego, który stał w pobliżu, przemówiła:

5 „Wielki Warsznejo*, gdy wojna nastała, niszcząca krewnych,
wówczas ten największy z królów rzekł z pokorą wielką do mnie:
»W tej batalii krewnych, matko, winnaś życzyć mi zwycięstwa!«.

6 Gdy to rzekł, ja znając wszystko, nadejście nieszczęścia jego,
rzekłam, tygrysie wśród mężów: »Gdzie jest prawość, tam zwycięstwo.

7 Gdy walcząc nie będziesz, synu, omamiony, pewnie zyskasz
orężem zdobyte światy niczym nieśmiertelni, panie«.

8 Tak mu dawniej powiedziałam. Nie nad nim boleję, panie,
lecz nad biednym Dhrytarasztrą, któremu zabili krewnych.

9 Spójrz, Madhawo, oto syn mój na łożu herosów leży
gniewny, najwspanialszy z wojów, łucznik bitwą upojony.

10 Ten, co niszcząc wrogów, kroczył na czele dowódców armii,
dzisiaj w brudnym kurzu leży, popatrz jak czas się obraca.

11 Z pewnością niełatwą ścieżką poszedł heros Durjodhana,
leży na herosów łożu, w tamtą stronę twarz zwracając.

12 Dawniej siedząc wokół niego, bawili go ziem panowie,
teraz, gdy na ziemi leży, wokół niego krążą sępy.

13 Wspaniałymi wachlarzami wachlowały go kobiety
dawniej, teraz go wachlują ptaki wachlarzami skrzydeł.

14 Ten wielkoramienny, silny, prawdziwie waleczny leży
zabity przez Bhimę w walce niczym słoń przez lwa zabity.

15 Spójrz na Durjodhanę, Kryszno, leży cały krwią zbroczony
zabity przez Bhimasenę, od maczugi padł, Bharato.

16 Dawniej był wielkoramiennym władcą jedenastu armii
w bitwie, teraz, Bujnowłosy, zginął przez swe grzeszne czyny.

17 Oto leży Durjodhana, wielki łucznik i rydwannik,
Bhimasena go powalił jak powala lew tygrysa.

18 Nieszczęśnik radami wzgardził Widury i ojca swego,
głupiec, nie szanując starszych, dostał się we władzę śmierci.

19 Przez trzynaście lat on władał wielką ziemią bez rywala,
teraz syn ten mój, pan włości, zabity na polu leży*.

20 Widziałam, jak ziemią, Kryszno, rządził dziedzic Dhrytarasztry,
pełną słoni, krów i koni, nie długo jednak, Warsznejo.

21 Dziś widzę, wielkoramienny, ziemię pod rządami innych,
nie ma słoni, krów i koni. Cóż po życiu mi, Madhawo?

22 Patrz, to boli nawet bardziej niż zabójstwo mego syna:
kobiety siedzące wokół herosów zabitych w bitwie.

23 Na Lakszmany* matkę, Kryszno, spójrz, jakby na złoty ołtarz*,
włos w nieładzie, piękne biodra, wpada w ręce Durjodhany.

24 Gdy żył ten wielkoramienny, dawniej młoda ta żarliwa,
lgnąc do jego pięknych ramion, pewnie rozkosz z nich czerpała.

25 Dlaczego to serce moje nie pęka na sto kawałków,
gdy widzę zabitych w bitwie mego syna z jego synem?

26 To syna krwią zbrukanego całuje nieskazitelna,
to znów Durjodhanę głaska dłonią, ta o pięknych udach.

27 Dlaczegoż cnotliwa musi nad mężem i synem boleć?
Tak się bowiem zdaje czynić, gdy dostrzegła swego syna.

28 Rękami swą głowę bije pięknooka, o Madhawo,
po czym rzuca się na piersi bohatera, władcy Kuru.

29 Przypomina kwiat lotosu lśniący wśród lotosów innych,
gdyż umyła twarz, nieszczęsna, swego syna oraz męża.

30 Jeśli prawdę mówią księgi tradycji lub świętej wiedzy,
z pewnością król zyskał światy zdobyte swych ramion siłą”.