9.16. Zabicie Śalji

Sańdźaja rzekł:
1 Oto łuk inny pochwycił, mocny i znacznie sprawniejszy
i Judhiszthirę pan Madrów przeszył, i jak lew zaryczał.

2 I deszczem strzał wciąż zalewał kszatrijów – byk wśród kszatrijów
o niezmierzonym umyśle – niczym deszczowy Pardźanja*.

3 Dziesięć strzał wbił w Jujudhanę, a w Bhimasenę trzy cisnął,
trzy Sahadewę przeszyły i Judhiszthirę uciskał.

4 I innych wielkich łuczników z końmi, słoniami, wozami –
– słonie i ich wojowników, konie i jeźdźców na koniach,
rydwany z rydwannikami – niszczył najlepszy rydwannik.

5 Ramiona także odcinał z orężem w dłoniach, ciął godła,
pokrywał ziemię wojami jak trawą kuśa ołtarze.

6 Tego zabójcę wojsk wroga jak śmierć kładącą kres wszystkim
oblegli gniewni żołnierze Pandów, Pańćalów, Somaków.

7 Dotarł do niego Bhima, wnuk Śiniego*
i bohaterscy dwaj synowie Madri,
gdy walczył z królem o straszliwej sile,
gdy się wzajemnie wezwali do boju*.

8 Indrę wśród mężów spotkali w tej bitwie,
dowódcę Madrów, najlepszego z wojów,
i otoczywszy go, bohaterowie
cięli strzałami szybkimi, z piórami.

9 Przez Bhimasenę i dwóch synów Madri,
i przez Madhawę ochraniany władca,
syn Dharmy*, ranił władcę Madrów w piersi,
tnąc go strzałami szybkimi, z piórami.

10 Dostrzegło wielu twoich rydwanników,
że władcę Madrów ranią w walce strzały
i gdy wyraził zgodę Durjodhana,
zewsząd najlepsi przyszli, by go chronić.

11 I zaraz potem w walce władca Madrów
ciął Judhiszthirę siedmioma strzałami,
a wielki duchem syn Prythy go ranił,
śląc weń strzał dziewięć, królu, w tym zamęcie.

12 Wówczas król Madrów oraz Judhiszthira,
dwaj rydwannicy, cięli się wzajemnie
oczyszczonymi olejem strzałami,
gdy naciągali łuki aż po uszy.

13 Gwałtownie w starciu wielcy rydwannicy,
gdy dostrzegali wzajemne słabości,
mocno ranili się strzałami mężni,
niezwyciężeni przez wrogów, potężni.

14 Głośny dźwięk łuków, cięciw i ich dłoni
jakoby grzmotem był pioruna Indry,
gdy wielcy duchem – Madrów pan, syn Pandu –
strumienie strzał na siebie wylewali.

15 Jak dwa tygrysy młode w wielkim lesie
walcząc o mięso, tak obaj kroczyli,
niczym dwa słonie z kłami wspaniałymi
godzili w siebie, dumnie trwając w starciu.

16 Wówczas pan Madrów wielki duchem żwawo
ciął Judhiszthirę o straszliwej sile,
w piersi herosa ranił nader mocno
strzałą tak lśniącą jak słońce i ogień.

17 A Judhiszthira, choć poważnie ranny,
strzałą dokładnie tak wycelowaną
ranił też władcę Madrów, wielki duchem,
z czego radował się ów byk Kaurawów*.

18 Wnet Indra władców odzyskał świadomość
i, mając oczy przekrwione z wściekłości,
szybko strzał setką cisnął w syna Prythy
z siłą podobną sile Stuokiego*.

19 A wielki duchem Dharmy syn w pośpiechu,
wściekły, ciął Śalję śląc mu strzał dziesiątkę
w piersi, następnie innymi sześcioma
uderzył w jego kolczugę ze złota.

20 Ale po chwili Madrów pan radosny,
łuk naciągając, posłał szybkie strzały
i dwiema z nich ostrymi niczym brzytwa
rozciął łuk króla – byka wśród Kaurawów.

21 Inny łuk, nowy wziął król wielki duchem,
jeszcze groźniejszy, z niego cisnął w Śalję
zewsząd strzałami z ostrym zakończeniem
jak gdyby Indra wielki w Namućego.

22 Wówczas strzałami dziewięcioma Śalja
ciął, wielki duchem, mocną, złotą zbroję
Bhimy, a nadto króla Judhiszthiry,
także ramiona obu tych poranił.

23 Inną, błyszczącą jak świecące słońce
strzałą jak brzytwa ostrą ciął łuk króla;
Krypa zaś zabił sześcioma strzałami
jego woźnicę, ten głową w dół upadł.

24 Po tym król Madrów czterema strzałami
zabił szlachetny konie Judhiszthiry,
gdy zabił konie, czynił spustoszenie
wśród wojowników króla, syna Dharmy.

25 Król w takim stanie był, a Bhimasena,
ów wielki duchem, zniszczył rączą strzałą
łuk pana Madrów, a jego samego
dwiema gwałtownie przeszył – Indrę mężów.

26 Jego woźnicy odciął inną strzałą
głowę od ciała z torsem w pancerz zbrojnym,
szybko też zabił cztery jego konie
ów Bhimasena, jakże gniewny wówczas.

27 Tego samotnie, śmiało kroczącego
w bitwie najpierwszy wśród łuczników wszystkich
Bhima zasypał, sto strzał wypuszczając,
a wraz z nim też syn Madri – Sahadewa.

28–29 Widząc, jak te pociski mamią Śalję,
Bhima strzałami rozciął jego tarczę;
pan Madrów, gdy mu Bhima tarczę zniszczył,
wziął tarczę inną tysiącem gwiazd zdobną
i miecz, z rydwanu skoczył wielki duchem,
aby popędzić wprost do syna Kunti –
do Judhiszthiry o straszliwej sile,
tnąc dyszel wozu Nakuli po drodze.

30 A przeciw niemu, gdy pędził na króla,
jakby to wściekła Śmierć gnała, czym prędzej
wyszli Śikhandin, synowie Draupadi,
wódz Dhrysztadjumna oraz wnuk Śiniego.

31 Znów jego tarczę niezrównaną rozciął,
śląc mu strzał dziesięć Bhima wielki duchem
i miecz strzałami ciął przy rękojeści,
krzycząc z radości pośród twojej armii.

32 Widząc ten wyczyn Bhimy, w uniesieniu
najlepsi z rzeszy rydwanników Pandów
z wielką radością głośny okrzyk wznieśli,
w konchy zadęli jasne niczym księżyc.

33 Pod wpływem dźwięków tych przerażających
wojska twe udręczone, pełne smutku,
potem oblane, krwią ociekające,
nieszczęsne były i niemal bez życia.

34 Madrów król, choć atakowany mocno
przez Pandów wojów pod dowództwem Bhimy,
pędził czym prędzej wprost na Judhiszthirę,
jak lew w pośpiechu goni za jeleniem.

35 A Król Prawości bez koni, woźnicy,
płonąc wściekłością jak płonący ogień,
widząc, jak zmierza doń przywódca Madrów,
sam szybko, mężnie popędził na wroga.

36 Słowa Gowindy* przywołał czym prędzej,
myśl swą skierował ku zagładzie Śalji,
ów Król Prawości bez koni, woźnicy,
na wozie stanął, włóczni swej szukając.

37 Wielkiego duchem Śalji czyn zgłębiając
i fakt, że jego przeciwnik wciąż żyje,
umysł kierując ku zabiciu Śalji,
uważnie czynił to, co rzekł brat Indry*.

38 I chwycił lśniącą włócznię Król Prawości
z drzewcem ozdobnym w klejnoty i złoto,
oczy mu lśniły szeroko otwarte,
gniewnie spoglądał na przywódcę Madrów.

39 Choć intensywnie w niego się wpatrywał
król z czystym sercem, bez zmazy, o władco,
król Madrów jednak w proch się nie obrócił,
wszystko to, królu, cudem mi się zdało.

40 I wówczas włócznię z jasnym, mocnym drzewcem,
zdobną w klejnoty i koral, błyszczącą
cisnął z impetem, mocno wielki duchem
w przywódcę Madrów najwspanialszy z Kurów.

41 Wszyscy Kurowie zebrani patrzyli
na nią, jak leci z wielką siłą, płonąc,
i jak ogniste emituje iskry
jak wielki meteor u kresu świata.

42 Jak noc zniszczenia z pętami w swych rękach,
jak Jamy położna z obliczem strasznym,
jak Brahmy broń skuteczna, taką włócznią
cisnął przejęty walką Król Prawości.

43 Synowie Pandu czcili ją gorliwie
najwspanialszymi woniami, wieńcami,
miejscem jej składu, piciem, pożywieniem,
lśniącą jak ogień zniszczenia, okrutną,
jak Atharwanów, Angirasów ryty*.

44 Twasztar* ją wykuł dla Wielkiego Władcy*,
pożerającą tchnienia, ciała wrogów,
mającą siłę do tego, by zniszczyć
ziemię, niebiosa, wody i stworzenia.

45 Zdobiły dzwonki ją, klejnoty, flagi,
diamenty, inne ozdoby, rękojeść
złota, gorliwie Twasztar ją wykonał
zdolną położyć kres wrogom braminów.

46 Z wielkim wysiłkiem, wzmożoną prędkością,
wypowiedziawszy nad nią straszne mantry,
cisnął nią wówczas, by najlepszym torem
ku pana Madrów zagładzie leciała.

47 „Już jesteś martwy” – tak gwałtownie rycząc,
jak Rudra pocisk śmierci śląc Antace*,
mocno rozciągnął ramię prawej ręki,
jak gdyby gniewnie tańczył Król Prawości.

48 Śalja tę włócznię potężnie rzuconą
przez Judhiszthirę z niewstrzymaną siłą,
chcąc chwycić i odrzucić, głośno syknął,
jak ogień masło ofiarne przyjmując.

49 Ta, przebijając pancerz jego lśniący,
jego wnętrzności oraz pierś szeroką,
przeszyła ziemię gładko jakby wodę
niszcząc potężną chwałę pana ludów*.

50 Krwią zlane było całe jego ciało,
cieknącą z nosa, oczu, ust i uszu,
z ran się sączącą, jakby wielka góra
Krauńća przez Skandę była poraniona*.

51 Ręce rozłożył, z wozu padł na ziemię,
pancerz rozcięty miał przez chlubę Kurów,
ów wielki duchem jak wielki słoń Indry
był jak szczyt góry rozcięty piorunem.

52 Z rękami rozłożonymi król Madrów upadł na ziemię
twarzą do Króla Prawości jak sztandar Indry wzniesiony.

53 Przeszyty na całym ciele, krwią mocno ociekający
byk między ludźmi podążył, by czule spotkać się z ziemią.

54 Na piersi padł jak kochanek na swoją miłą kochankę,
długo radował się mężny ziemią jak miłą kochanką,
całym ją ciałem objąwszy, jakby do snu się ułożył.

55 W prawym zmaganiu zabity przez syna Dharmy prawego
był niczym ogień wygasły w słusznie wylanej obiacie.

56 Choć serce włócznia rozdarła, choć broń i sztandar zniszczyła,
zgasłego Madrów przywódcę nie opuściła uroda.

57 Pochwycił łuk Judhiszthira tak lśniący, jak oręż Indry
i wrogów niszczył w zmaganiach jak niszczył węże król ptaków*;
ciała swych wrogów, ich tchnienia niszczył ostrymi strzałami.

58 Żołnierze twoi przyparci bezlikiem strzał syna Prythy,
dręczeni sami niszczyli siebie, nie widząc się dobrze;
zbroje od ciał odpadały, bez broni byli, bez życia.

59 Gdy zginął Śalja, brat jego młodszy, choć młody – rydwannik,
w cnotach do brata podobny, zaatakował Pandawę.

60 Ranił go z mężów najlepszy szybko strzałami z żelaza
wieloma, pijany bitwą, chcąc pomścić zabójstwo brata.

61 Lecz jego też Król Prawości przeszył szybkimi sześcioma,
dwiema ostrymi jak brzytwa przeciął mu łuk oraz sztandar.

62 Następnie strzałą płonącą, niezwykle mocną i szybką –
niedźwiedzią – odciął mu głowę, gdy ów stał naprzeciw niego.

63 Widziałem, jak z wozu spada głowa w kolczyki ozdobna,
jakby niebianin spadł z nieba po wyczerpaniu swych zasług.

64 Z odciętą głową to jego ciało wypadło z rydwanu,
a widząc ciało krwią zlane, rozbita była twa armia.

65 Gdy młodszy brat króla Madrów noszący zbroję pstrokatą
zginął, z krzykami lamentu rozpierzchli się Kaurawowie.

66 Widząc, że młodszy brat Śalji zginął, twych wojów przybitych,
których kurz gęsty pokrywał, dopadł strach przed Pandawami.

67 Do tych rozbitych i w strachu Kaurawów, byku Bharatów,
Śiniego wnuk – Jujudhana – podchodził miotając strzały.

68 Gdy wielki łucznik podchodził niepowstrzymany, gwałtowny,
Hrydiki syn*, królu, spiesznie, bez strachu stanął naprzeciw.

69 Zeszli się dwaj wielcy duchem, Hrydiki syn – Jujudhana,
dwaj z rodu Wrysznich, zacięci niczym dwa lwy szalejące.

70 Strzałami jaśniejącymi wzajemnie się przykrywali
jakby promieniami słońca – dwaj lśniący blaskiem słonecznym.

71 Na niebie oglądaliśmy pociski obu lwów Wrysznich,
ciśnięte siłą ich łuków, jakby pędzące insekty.

72 Hrydiki syn Jujudhanę przeszył, śląc mu strzał dziesiątkę,
konie ciął trzema, łuk jedną strzałą o drzewcu nagiętym.

73 Porzucił łuk ten strzaskany i, spiesząc się, inny, lepszy
oręż wziął byk z rodu Śinich, mocniejszy niż ten poprzedni.

74 Wziąwszy ten łuk najwspanialszy, najlepszy z wszystkich łuczników
strzał dziesięć w syna Hrydiki wypuścił, w piersi go raniąc.

75 Rydwan, zaprzęg, dyszel zniszczył, celnie kierując swe strzały,
zabił mu konie w pośpiechu i dwóch strażników rydwanu.

76 Gdy zginął król Madrów, królu, a Krytawarman swój rydwan
stracił, Durjodhany armia znów wycofała się z bitwy.

77 Nie mogli rozpoznać wroga żołnierze kurzem spowici,
znaczna część armii poległa, a reszta się wycofała.

78 Widzieli wówczas żołnierze kurz unoszący się z ziemi,
po chwili osiadł, pokryty licznymi krwi strumieniami.

79 A Durjodhana, gdy widział z bliska swą armię złamaną,
sam wszystkich Parthów wstrzymywał nacierających w pośpiechu.

80 Widząc Pandawów na wozach i Dhrysztadjumnę Parszatę*,
władcę Anartów* bitnego, ostre im strzały posyłał.

81 Wrogowie go unikali jak śmierci ludzie śmiertelni,
a syn Hrydiki powrócił, wstąpiwszy na inny rydwan.

82 A wówczas król Judhiszthira, wielki rydwannik, w pośpiechu
czterema strzałami zabił rumaki Krytawarmana;
Gautamę* przeszył sześcioma ostrymi jak na niedźwiedzia.

83 Hardikję pozbawionego przez króla koni, rydwanu
Aśwatthaman na rydwanie swym zabrał od Judhiszthiry.

84 Syn Śaradwanta* ośmioma strzałami ciął Judhiszthirę
i konie jego ośmioma ostrymi, z kamiennym grotem.

85 Tak oto dalsza część walki toczyła się, wielki królu,
z powodu złych planów twoich i twego syna, Bharato.

86 Gdy wielki łucznik został uśmiercony
w środku tej bitwy przez byka wśród Kurów,
Parthowie wszyscy z najwyższą radością
zadęli w konchy, widząc, że padł Śalja.

87 I wysławiali Judhiszthirę w boju
jak niegdyś Indrę po zabójstwie Wrytry
bogowie, brzmiały różne instrumenty,
od czego wszędzie rozbrzmiewała ziemia.