Autorzy
Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)
Andrzej Babkiewicz
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład, zamieszczenie na stronie)
Sven Sellmer i Andrzej Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.
महाभारत
Mahābhārata
9. Księga Śalji (śalya-parvan)
***
9.29-53 Księga podróży do miejsc pielgrzymek
(rāma-tīrtha-yātrā)
9.52. Pochwała Pola Kurów
Streszczenie rozdziału:
ṛṣaya ūcuḥ
prajāpater uttaravedir ucyate
sanātanā rāma samantapañcakam |
samījire yatra purā divaukaso
vareṇa satreṇa mahāvarapradāḥ ||9.52.1||
purā ca rājarṣivareṇa dhīmatā
bahūni varṣāṇy amitena tejasā |
prakṛṣṭam etat kuruṇā mahātmanā
tataḥ kurukṣetram itīha paprathe ||9.52.2||
rāma uvāca
kimarthaṃ kuruṇā kṛṣṭaṃ kṣetram etan mahātmanā |
etad icchāmy ahaṃ śrotuṃ kathyamānaṃ tapodhanāḥ ||9.52.3||
ṛṣaya ūcuḥ
purā kila kuruṃ rāma kṛṣantaṃ satatotthitam |
abhyetya śakras tridivāt paryapṛcchata kāraṇam ||9.52.4||
kim idaṃ vartate rājan prayatnena pareṇa ca |
rājarṣe kim abhipretaṃ yeneyaṃ kṛṣyate kṣitiḥ ||9.52.5||
kurur uvāca
iha ye puruṣāḥ kṣetre mariṣyanti śatakrato |
te gamiṣyanti sukṛtāṃl lokān pāpavivarjitān ||9.52.6||
avahasya tataḥ śakro jagāma tridivaṃ prabhuḥ |
rājarṣir apy anirviṇṇaḥ karṣaty eva vasuṃdharām ||9.52.7||
āgamyāgamya caivainaṃ bhūyo bhūyo 'vahasya ca |
śatakratur anirviṇṇaṃ pṛṣṭvā pṛṣṭvā jagāma ha ||9.52.8||
yadā tu tapasogreṇa cakarṣa vasudhāṃ nṛpaḥ |
tataḥ śakro 'bravīd devān rājarṣer yac cikīrṣitam ||9.52.9||
tac chrutvā cābruvan devāḥ sahasrākṣam idaṃ vacaḥ |
vareṇa cchandyatāṃ śakra rājarṣir yadi śakyate ||9.52.10||
yadi hy atra pramītā vai svargaṃ gacchanti mānavāḥ |
asmān aniṣṭvā kratubhir bhāgo no na bhaviṣyati ||9.52.11||
āgamya ca tataḥ śakras tadā rājarṣim abravīt |
alaṃ khedena bhavataḥ kriyatāṃ vacanaṃ mama ||9.52.12||
mānavā ye nirāhārā dehaṃ tyakṣyanty atandritāḥ |
yudhi vā nihatāḥ samyag api tiryaggatā nṛpa ||9.52.13||
te svargabhājo rājendra bhavantv iti mahāmate |
tathāstv iti tato rājā kuruḥ śakram uvāca ha ||9.52.14||
tatas tam abhyanujñāpya prahṛṣṭenāntarātmanā |
jagāma tridivaṃ bhūyaḥ kṣipraṃ balaniṣūdanaḥ ||9.52.15||
evam etad yaduśreṣṭha kṛṣṭaṃ rājarṣiṇā purā |
śakreṇa cāpy anujñātaṃ puṇyaṃ prāṇān vimuñcatām ||9.52.16||
api cātra svayaṃ śakro jagau gāthāṃ surādhipaḥ |
kurukṣetre nibaddhāṃ vai tāṃ śṛṇuṣva halāyudha ||9.52.17||
pāṃsavo 'pi kurukṣetrād vāyunā samudīritāḥ |
api duṣkṛtakarmāṇaṃ nayanti paramāṃ gatim ||9.52.18||
surarṣabhā brāhmaṇasattamāś ca
tathā nṛgādyā naradevamukhyāḥ |
iṣṭvā mahārhaiḥ kratubhir nṛsiṃha
saṃnyasya dehān sugatiṃ prapannāḥ ||9.52.19||
tarantukārantukayor yad antaraṃ
rāmahradānāṃ ca macakrukasya |
etat kurukṣetrasamantapañcakaṃ
prajāpater uttaravedir ucyate ||9.52.20||
śivaṃ mahat puṇyam idaṃ divaukasāṃ
susaṃmataṃ svargaguṇaiḥ samanvitam |
ataś ca sarve 'pi vasuṃdharādhipā
hatā gamiṣyanti mahātmanāṃ gatim ||9.52.21||
1 Wieszczowie rzekli:
Zwana jest wiecznym, północnym ołtarzem
pana wszech stworzeń – Samantapańćaka.
Dawniej niebianie dary rozdający
to tu spełniali najlepszą ofiarę.
2 Onegdaj mądry, przedni wieszcz królewski
bezkresną mocą orał owo pole.
Jako że zorał je Kuru szlachetny,
stąd też i zowią je polem Kurowym.
3 Rama rzekł:
O asceci, czemuż orał pole to szlachetny Kuru?
Pragnę słuchać dociekliwie od was, jak o tym prawicie.
4 Wieszczowie rzekli:
Ongiś Śakra zstąpił z nieba, widząc, Ramo, jak to Kuru
ora w stałej gotowości i zapytał o przyczynę:
5 „Czemuż robisz to, o władco, całe siły swe wkładając?
Cóż, o wieszczu, chcesz osiągnąć, że tak orasz owo pole?”.
6 Kuru rzekł:
„Stuofiarny, wszyscy ludzie, którzy na tym polu zemrą,
wraz wyzbyci wszelkich grzechów, k światom zbożnym się udadzą”.
7 Zaśmiał się Bóg Śakra z niego i powrócił w trzecie niebo.
Nadal wieszcz królewski orał ziemię, tym się nie zrażając.
8 Stuofiarny wciąż przybywał i wciąż z niego się naśmiewał,
pytał się niezgnębionego i ponownie znów odchodził.
9 Kiedy władca ziemię orał, ascezę spełniając srogą,
Śakra bogom opowiedział, co zapragnął król uczynić.
10 Słysząc to, niebianie rzekli do Tysiącokiego słowo:
„Śakro, jakimś darem wstrzymaj wieszcza-króla, jeśli zdołasz!
11 Kiedy ludzie tu umarli będą k niebu się udawać,
nas nie wielbiąc ofiarami, działu swego nie zyskamy”.
12 Zstąpił Śakra więc do króla i tak ozwał się do niego:
„Dosyć twego przygnębienia, waszmość niech mych słów wysłucha.
13 Ludzie, którzy bez jedzenia, niestrudzeni ciała zrzucą
albo w bitwie tu polegną, choćby nawet czworonogi,
14 ci to nieba zakosztują, o przemądry władco królów”.
„Niech tak będzie” odpowiedział Kuru monarcha do Śakry.
15 Uzyskawszy pozwolenie, w głębi serca się radując,
znowu do trzeciego nieba szybko odszedł Balogromca.
16 O Jadawo, wieszcz królewski niegdyś orał owo pole,
Śakra zaś zasługi przyznał wszystkim tym, co na nim umrą.
17 Władca niebian, sam król Śakra tutaj śpiewał takie wersy,
złożył je na polu Kuru, słuchaj ich, o Pługodzierżco.
18 „Sam kurz z pola Kurowego, podniesiony tchnieniem wiatru,
największych grzeszników nawet do pierwszego wiedzie celu.
19 Byki wśród niebian, pierwsi wśród braminów,
tacy jak Nryga bogowie wśród ludzi,
wielce bogate ofiary złożywszy,
ciała zrzucili i cel osiągnęli.
20 Od Tarantuki aż po Antarukę,
od Maćakruki aż po Stawy Ramy
to Pole Kuru – Samantapańćaka –
zwą Pana Stworzeń północnym ołtarzem.
21 Nawet dla niebian jest czyste, pomyślne
oraz czcigodne, niebiańskich przymiotów.
Wszyscy dlatego obrońcy ci ziemi
zabici pójdą do dusz wielkich celu”.