9.3. Mowa Krypy

Sańdźaja rzekł:
1 Posłuchaj uważnie, królu, jak nastała wielka zguba
Kaurawów oraz Pandawów, gdy spotkali się w tej bitwie.

2 Gdy syn Pandu* wielki duchem powalił woźnicy syna*,
gdy żołnierze raz za razem pierzchali, by znów się złączyć,

3 gdy ból dotknął twego syna i wycofał się on z walki,
gdy strwożyli się żołnierze, widząc męstwo syna Prythy,

4 gdy żołnierze rozważali nieszczęście, w które popadli,
gdy miażdżone były wojska, gdy słyszano głośne krzyki,

5 widząc w bitwie roztrzaskane godła wielkodusznych królów,
ich rydwany powalone, zniszczone platformy wozów,

6 widząc też zabite w bitwie słonie i piechurów, panie,
i straszliwe pole bitwy, jak gdyby plac zabaw Rudry,

7 setki i tysiące królów, których kres niechlubny spotkał,
współczujący Krypa*, królu, dojrzały, zacności pełen,

8 dzielny, w tych warunkach podszedł do monarchy Durjodhany
i powodowany gniewem rzekł do niego elokwentnie:

9 „Durjodhano, o Kaurawo, wysłuchaj mych słów, bezgrzeszny,
a gdy uznasz słów tych wartość, działaj, królu, w zgodzie z nimi.

10 Indro królów, nie ma ścieżki lepszej niż powinność walki,
uznając ją, kszatrijowie walczą, byku wśród kszatrijów.

11 Kto kszatriji żywot pędzi, musi walczyć z synem, bratem,
synem siostry, bratem matki, krewnym czy powinowatym.

12 Śmierć najwyższą tu prawością, a ucieczka – nieprawością,
straszliwy ci pędzą żywot, którzy chcą zachować życie.

13 Pozwól, że w tej kwestii powiem korzystne dla ciebie słowa:
gdy zginęli Bhiszma, Drona i Karna, rydwannik wielki,

14 kiedy zginął Dźajadratha, twoi bracia, o bezgrzeszny,
gdy twój syn – Lakszmana – poległ, cóż nam teraz pozostało?

15 Ci, na których oparliśmy nasze dążenie do władzy,
porzuciwszy ciała, kroczą ku brahmana znawców ścieżce.

16 My zaś, będąc oddzieleni od cnotliwych rydwanników,
powaliwszy wielu królów, nieszczęśliwie żyć będziemy.

17 Nawet gdyby wszyscy żyli, nie pobiliby Bibhatsu*
dzielnego – Kryszna mu okiem – i niedostępnego bogom.

18 Wielka armia drży podchodząc do jego sztandaru z małpą
lśniącego jak sztandar Indry, niczym piorun z łuku Indry*.

19 Lwi ryk Bhimy, dźwięk donośny wydobyty z Pańćadźanji*,
Gandiwy* brzęczący odgłos niepokoją nasze serca.

20 Drżąc jak wielka błyskawica, oślepiając nasze oczy,
łuk Gandiwa przypomina chyboczącą się pochodnię.

21 Gdy się chwieje ten łuk wielki, barwny, złotem ozdobiony,
lśni na wszystkie strony niczym błyskawica w chmur gęstwinie.

22 Przez Krysznę wiedziony, królu, jak przez wiatr burzowa chmura
Ardźuna, najlepszy łucznik, spala te oddziały twoje
niczym rozszalały ogień gęsty las zimową porą.

23 Widzieliśmy Dhanańdźaję* jak przedzierał się przez szyki
lśniący niczym wielki Indra, niczym słoń z czterema kłami.

24 Widzieliśmy Dhanańdźaję, który armię twą pustoszył
i przerażał władców ziemi jak słoń w stawie wśród lotosów.

25 Znów Pandawę widzieliśmy, który brzękiem swego łuku
postrach siał wśród wojowników niczym lew w antylop stadzie.

26 Oto wielcy dwaj łucznicy, byki wśród łuczników wszystkich,
dwóch Krysznów* odzianych w zbroję wodzi prym na całym świecie.

27 Dzisiaj jest dzień siedemnasty tej przerażającej bitwy,
podczas której wojownicy obu stron, Bharato, giną.

28 Rozbijana jest twa armia zewsząd i na wszystkie strony
tak, jak gdyby wiatr rozpędzał chmur jesiennych kłębowiska.

29 Leworęki, wielki królu, wstrząsa twoją armią, która
jest jak statek w wielkiej toni przez wiatr kołysany, chwiejny.

30 Gdzie był wówczas syn woźnicy, gdzie Drona z towarzyszami,
gdzie ja byłem, gdzie ty byłeś, gdzie był wówczas syn Hrydiki*,
gdzie był brat twój, Duhśasana, wraz z innymi twymi braćmi,

31 gdy Ardźuna Dźajadrathę dostrzegł, gdy był w strzał zasięgu
on i twoi krewni, bracia, towarzysze i wujowie?

32 I kiedy na oczach wszystkich kroczył, depcząc jego głowę?
Cóż nam, królu, pozostało, kiedy zginął Dźajadratha*?

33 Czy mąż jakiś tu się znajdzie, który Pandawę pokona?
Różnorodne ma pociski niebiańskie* ten wielki duchem,
a odgłos Gandiwy jego wszystkie siły nam odbiera.

34 Armia ta po śmierci wodza jest jak noc bezksiężycowa,
zmarniała jak wyschła rzeka, słonie drzewa jej zniszczyły.

35 Po zabiciu wodzów w armii, swobodnie, z białymi końmi*
przejeżdża wielkoramienny jak płonący ogień w lesie.

36 Pęd gwałtowny Satjakiego oraz Bhimaseny – obu –
mógłby zniszczyć wszystkie góry i wysuszyć oceany.

37 Przyrzeczenie, które Bhima wyrzekł na zgromadzeń sali,
spełnił całkowicie, panie, dopełni je także później*.

38 Nawet gdy Karna był wodzem, wojsk ich nie pokonaliśmy,
bo strzegli je Pandawowie, teraz chroni je Ardźuna.

39 Dopuściliście się czynów grzesznych wobec ludzi prawych,
uczynionych bezpodstawnie, teraz nadszedł czas odpłaty.

40 Gorliwie, dla swoich celów zebrałeś tych wszystkich ludzi,
i oni, i ty, mój drogi, jesteście w niebezpieczeństwie.

41 Chroń sam siebie, Durjodhano, tyś sam jest zwornikiem wszystkich,
bo gdy zwornik się rozpadnie, wszystko inne się rozleci.

42 Wszelkimi środkami słaby szukać winien pojednania,
konflikt jest domeną silnych, tak poucza Bryhaspati*.

43 Siła naszych wojsk jest słabsza niż wojsk synów Pandu siła,
zatem pokój z Pandawami teraz słuszny jest, jak sądzę.

44 Kto nie wie, co to pomyślność, lub tym, co pomyślne gardzi,
szybko traci swe królestwo, nie znajdując pomyślności.

45 Gdy kłaniając się przed królem*, zyskamy królestwo nasze,
lepsze będzie to niż, królu, z głupoty doznanie klęski.

46 Współczujący Judhiszthira, gdy poprosi go Gowinda
oraz syn Wićitrawirji*, podaruje ci królestwo.

47 Bo, co rzeknie Hryszikeśa* do niezwalczonego króla,
wszystko to z pewnością spełnią Ardźuna i Bhimasena.

48 Kryszna, myślę, nie odrzuci słów Kaurawy Dhrytarasztry,
a też Pandu syn, jak sądzę, nie odrzuci prośby Kryszny.

49 Myślę, że właściwa tobie jest ugoda z Pandawami.
Nie mówię tego z litości, albo chcąc ocalić życie,
mówię to, co słuszne, królu, pojmiesz to u kresu życia.”

50 Wznosząc lament, rzekł to Krypa, Śaradwanta syn dojrzały,
długo i gwałtownie wzdychał, i świadomość stracił w smutku.