9.31. Grzmiące słowa Durjodhany

Dhrytarasztra rzekł:
1 Gdy besztany był w ten sposób mój potomek, władca ziemi,
z natury porywczy heros, jak to zniósł dręczyciel wrogów?

2 Nigdy bowiem nie usłyszał wcześniej takiego besztania,
wszak był królem i świat cały cześć najwyższą mu oddawał.

3 Cała ziemia ta, z nią także barbarzyńcy, leśne ludy,
żyła w zgodzie z jego łaską, sam widziałeś to Sańdźajo!

4 Mąż ów jednak był besztany, szczególnie przez synów Pandu,
gdy się znalazł na pustkowiu, samotny, bez swych służących.

5 Słysząc stale szorstkie słowa współgrające z triumfem wrogów,
cóż powiedział Pandawejom? Powiedz wszystko mi, Sańdźajo.

Sańdźaja rzekł:
6 Tak zbesztany został wtedy syn twój, królu, będąc w wodzie,
Judhiszthira razem z braćmi to uczynił, Indro królów.

7 Gdy usłyszał szorstkie słowa władca ludów nieszczęśliwy,
będąc w wodzie, raz za razem długo, gorączkowo wzdychał.

8 Król w otchłani wód tych siedząc, stale ręce w ruch wprawiając,
zwrócił myśli swe ku bitwie i te słowa rzekł do króla*:

9 „Wy, Parthowie, macie wszyscy druhów, konie i rydwany,
ja sam jeden, pełen smutku, nie mam koni ni rydwanu.

10 Otoczony przez was wielu na wozach, z orężem w dłoniach,
jak ja sam, nie mając broni, jako piechur miałbym walczyć?

11 Wy więc ze mną, Judhiszthiro, walczcie jeden na jednego,
bo nie jest właściwe, żeby jeden przeciw wielu walczył,

12 zwłaszcza bez zbroi, strudzony, znajdujący się w jeziorze,
z ciałem mocno poranionym, bez żołnierzy swych, bez koni.

13 Nie boję się ciebie, królu, ni Parthy Wilczobrzuchego,
Phalguny ni Wasudewy, ani tych z Pańćalów kraju,

14 bliźniaków ni Jujudhany, ani innych twoich wojów,
lecz sam jeden ja z wszystkimi, choć gniewny, nie mogę walczyć.

15 Sława zacnych mężów, władco, ma podstawę swą w prawości,
a ja na tym świecie głoszę troskę o prawość i sławę.

16 Ja, gdy wstanę, ze wszystkimi wami toczyć będę boje,
wszystkich po kolei spotkam, jak rok każdą porę roku.

17 Dziś was zbrojnych, na rydwanach, ja bez broni, bez rydwanu –
niczym słońce wszystkie gwiazdy podczas niweczenia nocy –
zniszczę blaskiem mej świetności, bądźcie dzielni, Pandawowie!

18 Dzisiaj spłacę swoje długi wobec prześwietnych kszatrijów:
Bhiszmy, Drony i Bahliki, i wielkiego duchem Karny,

19 bohatera Dźajadrathy, a z nim także Bhagadatty,
wobec króla Madrów – Śalji i wobec Bhuriśrawasa,

20 wobec synów mych, Bharato, i Saubali Śakuniego,
wobec druhów i przyjaciół oraz wszystkich moich krewnych.

21 Dzisiaj spłacę swoje długi – zgładzę ciebie i twych braci”.
Rzekł te słowa władca ludów, skończył mowę swą i zamilkł.

Judhiszthira rzekł:
22 Szczęśliwie ty, Sujodhano, wiesz, czym prawość jest kszatrijów*,
szczęśliwie, wielkoramienny, umysł twój ku walce dąży.

23 Szczęśliwie herosem jesteś, szczęśliwie wiesz, czym jest walka,
chcesz bowiem sam jeden z nami wszystkimi do boju stanąć.

24 Spotkaj się więc w pojedynku z kim chcesz, wybierz oręż, który
preferujesz, stań do boju, my będziemy tylko patrzeć.

25 To życzenie twoje spełniam, z nim kolejne, bohaterze:
gdy zwyciężysz w pojedynku – rządź, gdy zginiesz – zyskaj niebo!

Durjodhana rzekł:
26 Jeśli dzisiaj dar mi dajesz, abym walczył tylko z jednym,
i jeśli na broń przystajesz, to wybieram mą maczugę.

27 Jeden spośród waszych braci, który sądzi, że mi sprosta,
niech z maczugą jako piechur stanie i niech ze mną walczy.

28 Raz za razem miały miejsce z rydwanów wspaniałe walki,
ta jedna niech będzie świetną, wielką walką na maczugi.

29 Ludzie pragną czynić zmiany, choćby w swoim pożywieniu,
niech za twoim przyzwoleniem zmiana walki dziś nastąpi.

30 Maczugą, wielkoramienny, pokonam ciebie, twych braci,
Pańćalów oraz Sryńdźajów i twych innych wojowników.

Judhiszthira rzekł:
31 Powstań, wstań, Gandhari synu, i walcz ze mną, Sujodhano,
w starciu jeden na jednego walcz maczugą swą, waleczny.

32 Mężem bądź, Gandhari synu, i walcz z całą gorliwością,
już dziś z życiem się rozstaniesz, nawet jeśliś jak myśl szybki.

Sańdźaja rzekł:
33 Syn twój, tygrys między ludźmi, na to wszystko się nie godził,
sycząc niczym wąż ogromny z głębi wód, gdzie się znajdował.

34 Uderzany raz za razem biczem słów tych jakby chłostą,
mądry słów tych nie mógł ścierpieć tak jak uzdy koń szlachetny.

35 Wstrząsając gwałtownie wodą, mocarz chwycił swą maczugę
zrobioną z żelaza, ciężką, złotem zdobną ze stron wszystkich
i z wód wnętrza się wydobył, sycząc niczym władca węży.

36 Przeciął zakrzepnięte wody, żelazną maczugę włożył
na ramiona, powstał syn twój paląc wody niczym słońce.

37 Po czym ciężką i żelazną, złotem zdobną swą maczugę
ujął w dłonie ów rozumny, wielkiej siły Dhartarasztra.

38 Zobaczyli go z maczugą jakby górę z wielkim szczytem,
jak gniewnego dzierżyciela ostrej włóczni* wśród poddanych;
Bharata z maczugą jaśniał, piekąc żarem niczym słońce.

39 Gdy wielkoramienny powstał, wrogów kat, z maczugą w ręku,
wszyscy ludzie tam myśleli, że to Śmierć z kosturem w ręku.

40 Wszyscy Pańćalowie, panie, patrzyli na twego syna
jak na Śakrę* dzierżącego piorun albo Harę* z włócznią.

41 Gdy widzieli jak powstaje, zachwyceni byli wszyscy
Pańćalowie z Pandawami i chwytali się za ręce.

42 Myśląc, że to gest szyderstwa, Durjodhana, twój potomek,
z wściekłości rozszerzył oczy jakby spalić chciał Pandawów.

43 Ściągając swe brwi w trzy bruzdy, przygryzając dolną wargę,
zwracając się do Pandawów i Keśawy, tak przemówił:

44 „Odpowiem wam, Pandawowie, zaraz na ten gest szyderstwa,
dziś pójdziecie z Pańćalami martwi do siedziby Jamy”.

45 I wynurzył się z tej wody twój potomek, Durjodhana,
i stanął z maczugą w ręku, cały krwią ociekający.

46 Wodą ociekało ciało tego we krwi skąpanego,
lśniło wtedy niczym góra, z której wypływało źródło.

47 Pandawowie uważali, że z wzniesioną mąż maczugą
jest jak gniewny Waiwaswata* z wzniesioną Kinkarą* w ręku.

48 Głosem brzmiącym jak grzmot chmury, jak z rozkoszy byk ryczący
bohaterski mąż z maczugą wezwał wówczas synów Prythy.

Durjodhana rzekł:
49 Judhiszthiro, walczcie ze mną, ale jeden na jednego,
nie jest bowiem prawe, mężu, by jeden z wieloma walczył.

50 Szczególnie gdy nie ma zbroi, jest znużony, cały mokry,
z ciałem mocno poranionym, stracił wojów swych i konie.

Judhiszthira rzekł:
51 A gdzie znikła, Sujodhano, twoja mądrość ta, gdy wielu
rydwanników zabijało samotnego Abhimanju*?

52 Wdziej swą zbroję, bohaterze, doprowadź do ładu włosy,
wszystko inne też, Bharato, zabierz, czego ci brakuje;
a do tego jeszcze jedno spełnię ci życzenie, mężu.

53 Gdy zabijesz syna Pandu, z którym walczyć chcesz, z nas pięciu,
wówczas ty zostaniesz królem, gdy polegniesz, zyskaj niebo.
Cóż możemy jeszcze zrobić oprócz darowania życia?

Sańdźaja rzekł:
54 Wówczas twój potomek, królu, wdział na siebie złotą zbroję,
a na głowę swą hełm barwny, bogato zdobiony złotem.

55 Mając hełm umocowany, w swojej lśniącej złotej zbroi
syn twój, królu, jaśniał niczym złoty król gór – Himalaja.

56 W zbroi i z maczugą w ręku, gotowy do starcia, królu,
rzekł do wszystkich synów Pandu twój potomek, Durjodhana:

57 „Niech maczugą walczy ze mną jeden z braci twych czcigodnych,
będę walczył z Sahadewą, Bhimą albo też z Nakulą,

58 mogę walczyć dziś z Phalguną lub z tobą, Bharatów byku,
mogąc walczyć, będę walczył i wygram na placu boju.

59 Dziś położę kres wrogości, tak trudny do osiągnięcia,
z pomocą, tygrysie mężów, maczugi zdobionej złotem.

60 Wiedz, że w walce na maczugi żaden z was mi nie dorówna,
mą maczugą was zabiję, wszystkich, jednego za drugim;
niech więc chwyta ten maczugę, kto dziś walczyć będzie ze mną”.