8.15. Śmierć króla Pandjów

Dhrytarasztra rzekł:
Już wcześniej wspominałeś owego rozsławionego w świecie bohatera, lecz jego wyczynów w boju nie wychwalałeś nigdy, Sańdźajo. Obszernie opowiedz mi dzisiaj o jego odwadze w natarciu, wyszkoleniu, potędze, męstwie, autorytecie i dumie!

Sańdźaja rzekł:
To Dronę, Bhiszmę, Krypę, syna Drony*, Karnę, Ardźunę i Dźanardanę*, co pełnię wiedzy o łuku posiedli, za najlepszych w walce uważasz. Bohater ów jednak jako równego Karnie i Bhiszmie siebie widzi, swej niższości wobec Ardźuny i syna Wasudewy* nie uznaje. [5] Ów król Pandjów, władca prześwietny i wojownik najwyborniejszy, armię Karny wybił, niczym znieważony niszczycielski bóg śmierci!* Wojsko to, o pełnych animuszu rydwannikach i koniach, z piechotą wyśmienitą i słoniami, jak koło garncarskie zawirowało, gdy władca Pandjów do walki z nim stanął. Celnie wypuszczanymi strzałami rozpraszał nieprzyjaciół, jak wiatr – chmury. Rydwany ich pozbawiał koni, woźniców i sztandarów, broń im wytrącał z dłoni. Jak Zabójca Wrogów* piorunem wrogów swych poraża, tak on porażał słonie o kłach dwóch ogromnych – mężów ochraniających ich stopy zabijał, odzierał je z chorągwi, godeł i oręża, odcinał im trąby. Konie i jeźdźców konnych z włóczniami, rzutkami i kołczanami – Pulindów, Khaśów, Bahlików, Niszadów, Andhraków, Tanganów, [10] mieszkańców południa i Bhodźów, okrutnych i brutalnych w boju – strzałami swymi broni i zbroi pozbawiał, a potem odbierał im życie!

Widząc, jak król Pandjów spokojnie wszystkie cztery formacje wojska tego strzałami powala w bitwie, z jeszcze większym spokojem ruszył nań syn Drony. Jakby strachu nie czuł, zbliżył się doń w pląsach; zagadnął go słodko i tak oto przemówił wojownik prześwietny, z uśmiechem wyzwanie mu rzucając:

– Oczy twe, królu, niczym lotosów płatki, wyśmienite bronie masz i wierzchowce, jak diament jaśniejesz i mocnyś jak diament, wspaniałe są twa siła i twe męstwo. Gdy rękoma długimi łuk naciągasz ogromny, pięści na orężu tym zaciskając, rozbłyskasz jasno, niczym wielka chmura deszczowa, gdy tęczę ogromną roztacza. [15] Gwałtownymi strzał ulewami nieprzyjaciół swych prędko zalewasz – żadnego innego równego ci w boju przeciwnika poza mną nie widzę! Sam jeden zniszczenie siejesz wśród licznych rydwanów, słoni, piechurów i koni, jak lew nieustraszony o sile straszliwej – wśród stad jeleni w lesie. Niebo i ziemię wypełniasz rydwanu turkotem donośnym, jak słońce, plonów niszczyciel – blaskami, gdy pora deszczowa się skończy. Ostre strzały, jadowitym wężom podobne, z kołczanu wyjmij i stań do pojedynku ze mną, jak demon* Andhaka – z Śiwą trójokim!

– Wedle życzenia! Uderzaj! – zakrzyknął wyzwany tak do walki Malajadhwadźa, a gdy syn Drony go ugodził, strzałę z zadziorami wraził weń król Pandjów.

[20] Groźnymi wielce strzałami, podobnymi ognia płomieniom, z uśmiechem poraził na to Malajadhwadźę nauczyciel prześwietny, czułe miejsca mu przebijając. Potem wypuścił Aśwatthaman dziewięć innych żelaznych strzał ostrych, z czaplimi piórami za lotki, co aż na dziesięć sposobów lecieć mogły! Pięć z nich złamał władca Pandjów własnych strzał ostrych piątką, lecz cztery trafiły jego konie, te zaś szybko padły bez życia.

Gdy tak ostrymi strzałami strzały syna Drony, jaśniejącego niczym słońce, złamał Malajadhwadźa, napiętą cięciwę łuku też mu przeciął. Nową cięciwę naciągnął jednak na łuk bez cięciwy ów nieprzyjaciół zabójca, po czym strzał tysiące w króla Pandjów posłał, niebo i strony świata dokoła tą masą strzał wypełniając. [25] Wszystkie te strzały, które wielki duchem syn Drony wypuszczał, łamał władca Pandjów, ów byk prawdziwy wśród ludzi, choć wiedział, że wyczerpać ich się nie da! Siły wytężając, połamał strzały te przez syna Drony wysłane, a potem obu strażników kół rydwanu jego własnymi ostrymi strzałami przepędził.

Na widok tej wroga zręczności łuk mocno napiął syn Drony i strzały znów jął wypuszczać, tak jak deszcz wypuszcza młodszy brat Puszana*. Całą broń, którą aż osiem wozów – każdy przez osiem wołów ciągniony – mu przywiozło, w ciągu jednej ósmej dnia syn Drony zużył, panie! Gniewu pełen, niszczycielskiemu bogu śmierci* w dzień końca świata był podobny; niemal każdy, kto takim tam go ujrzał – omdlewał! [30] Jak Pardźanja deszczem ziemię wraz z górami i drzewami zalewa, gdy lato gorące się skończy, tak armię ową strzał deszczem zalewał Syn Nauczyciela. Tę ogromnie trudną do zniesienia strzał ulewę, przez Pardźanję w postaci syna Drony wypuszczoną, powstrzymał prędko, z wyciem, wiatr w króla Pandjów postaci, boga wiatru Waju orężem cudownym!

Godło wyjącego wciąż Malajadhwadźi, z wizerunkiem gór Malaja, pastą sandałową i agarową natarte, odciął wówczas syn Drony i wszystkie cztery konie wroga dobił. Woźnicę władcy Pandjów powalił jedną strzałą; strzałą o grocie jak półksiężyc łuk Malajadhwadźi złamał, niczym wielka chmura deszczowa grzmiący; na kawałki roztrzaskał mu rydwan; strzały jego własnymi strzałami odparł i całą resztę broni mu zniszczył. Choć miał go już w garści, nie zabił wroga syn Drony, gdyż dalej walczyć z nim pragnął!

[35] Tymczasem nadbiegł pędem słoń wspaniały o kłach ogromnych, dobrze wyszykowany, potężny, co ku schronieniu pośpieszył, gdy pan jego zginął; dosiadł go wielki Pan Gór Malaja, jakby lew wielki na szczyt góry wspiął się z donośnym rykiem. Jeszcze poskramiał słonia, a już prędko oszczep, niczym promień słońca lśniący, wrzeszcząc, Pan Panów Gór w Syna Nauczyciela posłał, z gniewem, staraniem najwyższym przy ciskaniu oręża i siłą. Diadem syna Drony nim rozłupał, pokryty klejnotami, z diamentami wspaniałymi i złotem, delikatną materią, girlandami i perełkami przybrany, raz za razem radośnie krzycząc: „Już nie żyjesz!”. Blaskiem słońcu, księżycowi, planetom i ogniowi równy, od uderzenia mocnego spadł na ziemię i w proch się rozbił ten diadem, niczym szczyt górski, gęstym lasem porosły, piorunem wielkiego Indry porażony.

Jak wąż potężny, gdy nań ktoś nadepnie, gniewem wielkim zapłonął wtedy Aśwatthaman i strzał czternaście schwycił, śmierć nieprzyjaciołom niosących, pałkom niszczycielskiego boga śmierci* podobnych. [40] Piątką strzał ugodził stopy i czubek trąby słonia, trójką – ręce i głowę króla Pandjów, a szóstką – sześciu towarzyszy jego, rydwanników wielkich, przepięknych niczym pór roku szóstka*. Bardzo długie i krągłe, wyborną pastą sandałową natarte, złotem, perłami, diamentami i innymi klejnotami ozdobione, ręce władcy Pandjów na ziemię upadły i wiły się jak dwa węże zabite przez Tarkszję*Garuda}. Jego głowa zaś, o twarzy jaśniejącej niczym księżyc w pełni, z podłużnymi, poczerwieniałymi ze złości oczyma i wydatnym nosem, kolczykami zdobna, na ziemię spadając, błyszczała niczym księżyc między gwiazdami dwiema.

Gdy Syn Nauczyciela, co pełnię wiedzy posiadł, wyczynu tego dokonał, w otoczeniu przyjaciół i sprzymierzeńców syn twój, król Durjodhana, doń się zbliżył i z radością cześć głęboką mu okazał, jak Pan Nieśmiertelnych* – Wisznu, gdy ów odniósł zwycięstwo nad demonem* Balim!