Autorzy

Opracowali (indika 2024):
(tłumaczenie)

Andrzej Babkiewicz
(przygotowanie tekstu, skład)
Sven Sellmer
(komitet redakcyjny)
Andrzej Babkiewicz, Joanna Jurewicz, Monika Nowakowska,
Sven Sellmer, Przemysław Szczurek, Anna Trynkowska
(opracowanie redakcyjne)
Magdalena Mendys
(redakcja techniczna)
Karina Babkiewicz
Tłumaczenie finansowane w ramach programu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego
pod nazwą „Narodowy Program Rozwoju Humanistyki”
w latach 2017–2023, numer projektu 0357/NPRH5/H22/84/2017.

महाभारत

Mahābhārata

7. Księga Drony (Droṇaparvan)

***
7.1-15 Namaszczenie Drony (Droṇābhiṣeka) /
Jedenasty dzień bitwy

7.11. Drona przysięga schwytać Judhiszthirę
(Droṇa-pratijñā / Yudhiṣṭhira-grahaṇa-matra)

Streszczenie rozdziału:

1–2 Sańdźaja wznawia relację, poczynając od wyboru Drony na generała.
3–7 Drona ofiarowuje błogosławieństwo Durjodhanie, a ten po konsultacjach z przyjaciółmi prosi Dronę o pojmanie Judhiszthiry.
8–18 Drona pyta o motywy stojące za takim wyborem, Durjodhana wyjaśnia, że jest to najpewniejsza metoda pokonania Pandawów.
19–28 Drona przyrzeka pochwycić Judhiszthirę, ale z zastrzeżeniem, że nie może być przy nim Ardźuny.
29–31 Durjodhana obwieszcza wojsku przysięgę Drony.

saṃjaya uvāca
hanta te varṇayiṣyāmi
sarvaṃ pratyakṣadarśivān |
yathā sa nyapatad droṇaḥ
sāditaḥ pāṇḍusṛñjayaiḥ ||7,11.1||

senāpatitvaṃ saṃprāpya
bhāradvājo mahārathaḥ |
madhye sarvasya sainyasya
putraṃ te vākyam abravīt ||7,11.2||

yat kauravāṇām ṛṣabhād
āpageyād anantaram |
senāpatyena māṃ rājann
adya satkṛtavān asi ||7,11.3||

sadṛśaṃ karmaṇas tasya
phalaṃ prāpnuhi pārthiva |
karomi kāmaṃ kaṃ te 'dya
pravṛṇīṣva yam icchasi ||7,11.4||

tato duryodhanaś cintya
karṇaduḥśāsanādibhiḥ |
tam athovāca durdharṣam
ācāryaṃ jayatāṃ varam ||7,11.5||

dadāsi ced varaṃ mahyaṃ
jīvagrāhaṃ yudhiṣṭhiram |
gṛhītvā rathināṃ śreṣṭhaṃ
matsamīpam ihānaya ||7,11.6||

tataḥ kurūṇām ācāryaḥ
śrutvā putrasya te vacaḥ |
senāṃ praharṣayan sarvām
idaṃ vacanam abravīt ||7,11.7||

dhanyaḥ kuntīsuto rājā
yasya grahaṇam icchasi |
na vadhārthaṃ sudurdharṣa
varam adya prayācasi ||7,11.8||

kimarthaṃ ca naravyāghra
na vadhaṃ tasya kāṅkṣasi |
nāśaṃsasi kriyām etāṃ
matto duryodhana dhruvam ||7,11.9||

āho svid dharmaputrasya
dveṣṭā tasya na vidyate |
yad icchasi tvaṃ jīvantaṃ
kulaṃ rakṣasi cātmani ||7,11.10||

atha vā bharataśreṣṭha
nirjitya yudhi pāṇḍavān |
rājyāṃśaṃ pratidattvā ca
saubhrātraṃ kartum icchasi ||7,11.11||

dhanyaḥ kuntīsuto rājā
sujātā cāsya dhīmataḥ |
ajātaśatrutā satyā
tasya yat snihyate bhavān ||7,11.12||

droṇena tv evam uktasya
tava putrasya bhārata |
sahasā niḥsṛto bhāvo
yo 'sya nityaṃ pravartate ||7,11.13||

nākāro gūhituṃ śakyo
bṛhaspatisamair api |
tasmāt tava suto rājan
prahṛṣṭo vākyam abravīt ||7,11.14||

vadhe kuntīsutasyājau
nācārya vijayo mama |
hate yudhiṣṭhire pārtho
hanyāt sarvān hi no dhruvam ||7,11.15||

na ca śakyo raṇe sarvair
nihantum amarair api |
ya eva caiṣāṃ śeṣaḥ syāt
sa evāsmān na śeṣayet ||7,11.16||

satyapratijñe tv ānīte
punardyūtena nirjite |
punar yāsyanty araṇyāya
kaunteyās tam anuvratāḥ ||7,11.17||

so 'yaṃ mama jayo vyaktaṃ
dīrghakālaṃ bhaviṣyati |
ato na vadham icchāmi
dharmarājasya karhi cit ||7,11.18||

tasya jihmam abhiprāyaṃ
jñātvā droṇo 'rthatattvavit |
taṃ varaṃ sāntaraṃ tasmai
dadau saṃcintya buddhimān ||7,11.19||

droṇa uvāca
na ced yudhiṣṭhiraṃ vīra
pālayed arjuno yudhi |
manyasva pāṇḍavaṃ jyeṣṭham
ānītaṃ vaśam ātmanaḥ ||7,11.20||

na hi pārtho raṇe śakyaḥ
sendrair devāsurair api |
pratyudyātum atas tāta
naitad āmarṣayāmy aham ||7,11.21||

asaṃśayaṃ sa śiṣyo me
matpūrvaś cāstrakarmaṇi |
taruṇaḥ kīrtiyuktaś ca
ekāyanagataś ca saḥ ||7,11.22||

astrāṇīndrāc ca rudrāc ca
bhūyāṃsi samavāptavān |
amarṣitaś ca te rājaṃs
tena nāmarṣayāmy aham ||7,11.23||

sa cāpakramyatāṃ yuddhād
yenopāyena śakyate |
apanīte tataḥ pārthe
dharmarājo jitas tvayā ||7,11.24||

grahaṇaṃ cej jayaṃ tasya
manyase puruṣarṣabha |
etena cābhyupāyena
dhruvaṃ grahaṇam eṣyati ||7,11.25||

ahaṃ gṛhītvā rājānaṃ
satyadharmaparāyaṇam |
ānayiṣyāmi te rājan
vaśam adya na saṃśayaḥ ||7,11.26||

yadi sthāsyati saṃgrāme
muhūrtam api me 'grataḥ |
apanīte naravyāghre
kuntīputre dhanaṃjaye ||7,11.27||

phalgunasya samakṣaṃ tu
na hi pārtho yudhiṣṭhiraḥ |
grahītuṃ samare śakyaḥ
sendrair api surāsuraiḥ ||7,11.28||

saṃjaya uvāca
sāntaraṃ tu pratijñāte
rājño droṇena nigrahe |
gṛhītaṃ tam amanyanta
tava putrāḥ subāliśāḥ ||7,11.29||

pāṇḍaveṣu hi sāpekṣaṃ
droṇaṃ jānāti te sutaḥ |
tataḥ pratijñāsthairyārthaṃ
sa mantro bahulīkṛtaḥ ||7,11.30||

tato duryodhanenāpi
grahaṇaṃ pāṇḍavasya tat |
sainyasthāneṣu sarveṣu
vyāghoṣitam ariṃdama ||7,11.31||

Sańdźaja rzekł:
1 Wszystko zatem ci opiszę,
jako żem naocznie widział,
przez Pandawów i Sryńdźajów
pognębiony poległ Drona.

2 Kiedy to syn Bharadwadźi
został armii generałem,
wobec wszystkich tych rycerzy
tak rzekł do następcy twego:

3 „Zaraz po potomku rzeki*,
który bykiem był wśród Kurów,
to mnie, książę, generalstwem
osobiście zaszczyciłeś.

4 Owoc tego czynu, władco,
przyjmij zatem odpowiedni,
będę czynił, co ci miłe,
dziś wybieraj, czego pragniesz”.

5 Chwilę myślał Durjodhana
z Karną oraz Duhśasaną
i o dar poprosił mistrza
wśród zwycięzców przemożnego:

6 „Jeśliś chętny dar mi przyznać,
chcę żywego Judhiszthirę,
chwyć pierwszego z rydwanników
i tu do mnie go przyprowadź”.

7 Gdy usłyszał mistrz wśród Kurów
taką prośbę twego syna,
uradował całą armię,
gdy odezwał się w te słowa:

8 „Szczęsnym królem jest syn Kunti,
bo go tylko pragniesz pojmać,
jako że, o niezmorzony,
dziś nie prosisz o śmierć jego.

9 Czemuż to, tygrysie człecze,
jego śmierci pewnej nie chcesz
i ode mnie nie zażądasz,
bym wypełnił owe dzieło?

10 Czyżby ten, kto nienawidzi
Króla Prawa, się nie zrodził?
Jeśli pragniesz go żywego,
ród ochraniasz w głębi serca

11 albo też, pierwszy z Bharatów,
synów Pandu pokonawszy,
chcesz im oddać część królestwa
i braterstwo z nimi zawrzeć?

12 Szczęsnym królem jest syn Kunti,
wzniosłe jego narodziny,
prawdą imię Wrógniezrodzon*,
gdy i ty masz doń uczucie”.

13 Tak za sprawą mowy Drony
gwałtem w słowach syna twego
pojawiły się uczucia
w sercu jego stale tkwiące.

14 Nawet równi z Bryhaspatim
nie są w stanie kryć emocji,
więc twój syn uradowany
ozwał się w te oto słowa:

15 „Gdy syn Kunti zginie w boju,
nie odniosę ja zwycięstwa.
Partha bowiem nas zabije,
widząc pogrom Judhiszthiry.

16 Nieśmiertelni zjednoczeni
w boju go nie władni zmorzyć,
jeśli jeden on przeżyje,
nie oszczędzi z nas nikogo.

17 Gdy Wiernego Słowu* pojmiesz,
raz kolejny przegra w kości
i do lasu znowu pójdą
dzieci Kunti mu oddane.

18 Pewnym jest, że to zwycięstwo
będzie trwało długie lata
i dlatego wszak nie pragnę
wcale śmierci Króla Prawa”.

19 Znając fałsz motywów jego,
znawca prawdy o pożytku,
mądry Drona, gdy pomyślał,
dał mu dar, lecz z zastrzeżeniem.

Drona rzekł:
20 Gdy Ardźuna strzec nie będzie
Judhiszthiry podczas bitwy,
miej za więźnia w swojej władzy
najstarszego z synów Pandu.

21 Bogowie, antybogowie,
choć na czele Indrę mają,
zmóc nie mogą syna Prythy,
więc mu, miły, nie dostoję,
gdy nam przyjdzie w szrankach walczyć.

22 Bez wątpienia on mym uczniem,
ja góruję znawstwem broni,
wszak on młodzian, wielce sławny,
tor skupienia jego wąski.

23 I od Indry, i od Rudry
liczne bronie swe otrzymał,
i nie cierpi, królu, ciebie,
więc mu w polu nie dostoję.

24 Jakby można go odciągnąć
w jakiś sposób z pola walki…
Bo gdy Parthę się usunie,
to pokonasz Króla Prawa.

25 Jeśli myślisz, o tygrysie,
że schwytanie da zwycięstwo,
to jedynie tym sposobem
da się pojmać go zaiste.

26 A więc schwytam Króla Prawa,
który prawdzie jest oddany.
Jeszcze dzisiaj bez wątpienia
oddam ci go pod kontrolę,

27 jeśli stanie tu przede mną
w boju choćby na godzinę,
podczas gdy potomka Kunti,
Dóbr Zdobywcę się usunie.

28 W obecności wszak Phalguny
bogowie z Indrą na czele
sprzymierzeni z asurami
Judhiszthiry nie pojmają.

Sańdźaja rzekł:
29 Kiedy Drona przyobiecał
pochwycenie z zastrzeżeniem,
w naiwności twoje dzieci
wszak uznały je za pewnik.

30 Znał twój syn stronniczość Drony
ku Pandawom skierowaną,
więc obwieszczał Drony słowa,
by przysięgę czynić trwałą.

31 Potem sam i Durjodhana
pochwycenie syna Pandu
głosił wszędy w swojej armii,
wśród obozów, gromco wrogów.